SIMYACI
Paulo Coelho, Rio de Janeiro'da dogdu. Roman

SIMYACI
Paulo Coelho, Rio de Janeiro'da dogdu. Roman
yazarligina baslama-
dan önce, oyun yazari, tiyatro yönetmeni ve sevilen bir
sarki sözü
yazariydi. Coelho, gençliginde bir hippiydi. 1986 yilinda
Hiristiyan-
Iarin, Bati Avrupa'dan baslayip Ispanya'da Santiago de
Compostela
kentinde sona eren geleneksel haç yolculugunu yapti; bu
deneyimini
1987 yilinda yayinladigi The Pllgrimage (Hac) adli
kitabinda anlatti.
1988 yilinda yayinlanan ikinci kitabi Simyaci, Coelho'yu
en çok oku-
nan çagdas yazarlardan biri yapti. Öteki kitaplari;^ Brida,
Valkürler
ve son yazdigi Piedra Irmaginin Kiyisinda Oturdum,
Agladim'dir.
Simyaci, 42 ülkede yayinlandi, 26 dile çevrildi. Bu kitap,
Coelho'yu
Gabriel Garcia Mârquez'in arkasindan en çok okunan
Latin Ameri-
kali yazarlardan biri konumuna getirdi.
 
Felsefe Tasi'nin gizlerini
bilen
ve bunu kullanan simyaci
J. 'ye
Yollarina giderken Isa bir
köye
girdi. Marta adli bir kadin onu
evine
kabul etti.
Meryem adli bir kizkardesi
var-
di, o da Rabbin ayaklari dibinde
otu-
rup onun sözünü dinlerdi.
Marta ise, isin çoklugundan
sa-
Sirmisti; Isa'ya giderek dedi:
' - Ya Rab, kizkardesimin
hiz-
mette beni yalnu birakmasi sence
bir
sey degil midir? Imdi ona söyle
 
bwa
yardim etsin.
Fakat Rab cevap verip dedi:
- Marta, Marta, sen birçok
sey-
ler için üzülüp telas ediyorsun;
fakat
bir seye ihtiyaç vardir ve Meryem,
kendisinden alinmayacak olan iyi
pa-
yi seçmistir.
INCIL, LUKA,
X, 38-42
Öndeyis
BIR KERVANCININ
ELINE
GETIRDIGI KITABI
aldi Simyaci. Kapagi yoktu kitabin, ama gene de
yazarinin
kim oldugunu anladi: Oscar WIlde'di yazar. Kitabin
sayfa-
larini karistirirken, Narkissos'u anlatan bir öyküye rastla-
 
di.
Narkissos'un, kendi güzelligini her gün bir gölün
su-
larinda seyretmeye giden bu yakisikli delikanlinin
efswesi-
ni biliyordu Simyaci. Bu delikanîi kendi görüntüsüne öy-
lesine vurgunmus ki günün birinde göle düsüp
bogulmus.
Onun göle düsüp boguldugu yerde de bir çiçek açmis,
bu
çiçege nergis adi verilmis.
Ama kendi yazdigi öyküyü böyle bitirmiyordu
Oscar
Wilde.
Tatli su gölünün kiyisina gelen orman tanriçalari
Ore-
as'larin onu bir aci gözyasi kavanozuna dönüsmüs olarak
bulduklarini yaziyordu Oscar Wilde.
- Neden agliyorsun? diye sormus Oreas'lar.
- NarkIssos için agliyorum, diye yanitlamis göl.
- Ne vaT bunda sasilacak, demis bunun
üzerine or-
mw tanriçalari. Bizler ormanlarda bosu bosuna onun
pe-
sinde dolasir dururduk, ama onun güzelligini yalnizca sen
görebilirdin yakindan.
 
- Narkissos yakisikli bir genç miydi? diye
sormus
göi.
- Bunu senden daha iyi kim bilebilir ki? diye
karsilik
vermis iyice sasiran Oreas'Iar. Her gün senin kiyilarina
ge-
lip sularina bakiyordu!
Göl bir süre sessiz kalmis. Sonra söyle
konusmus:
- Narkîssos için agliyorum, ama onun yakisikli
oldu-
gunu hiç fark etmemistim ben. Narkissos için agliyorum,
1
1
çünkü sularima egildigi zaman, gözlerinin derinliklerinde
kendi güzelligimin yansimasini görebiliyordum.
- Iste çok güzel bir hikâye, dedi Simyaci.
*
 
12
Birinci Bölüm
DELIKANLININ
ADI SANTIAGO
IDI. SÜRÜ-
süyle birlikte eski, terk edilmis kilisenin önüne geldiginde
günes batmak üzereydi. Kilisenin çatisi çoktwdir çökmü§,
bir zamanlar ayin esyalarinin konuldugu yerde kocaman
bir fIravuninciri büyümüstü.
Delikanli geceyi burada geçirmeye karar verdi.
Bütün
koyunlarini yikik kapidan içeri soktu. Koyunlarin, gecele-
yin kaçmalarina engel olacak sekilde, kapiya birkaç tahta
koydu. Bu bölgede kurt falan yoktu, ama bir keresinde bir
kaçak koyunu bulmak için, ertesi gün bütün gün dolas-
mak zorunda kalmisti.
Yamçismi yere yayip üzerine uzandi, okuyup
bitIrdi-
gi kitabi da yastik olarak basinin altina koydu. Uykuya
dalmadan önce, artik daha kalin kitaplar okumasi gerekti-
gini düsündü: Okunmalari daha uzun sürer, geceleyin de
daha rahat yastik olurlardi.
Uyandiginda ortalik hâlâ karanlikti. Yukariya
bakti,
 
yari yariya yikilmis çatinin arasindan parildayan yildizlari
gördü.
"Biraz daha uyusaydim," diye düsündü Bir hafta
önce-
ki düsü tekrar görmüs, gene sonunu getiremeden
uyanmis-
ti.
Kalkti, bir yudum sarap içti. Sonra degnegini eline
aIip hâlâ uyumakta olan koyunlari uyandirmaya basladi.
Hayvanlarin çogunun tipki kendisî gibi uykudan hemen
siyrilip uyandiklarini fark etti. Sanki gizemli bir güç, iki
yildir, yiyecek ve su pesinde kendisiyle birlikte bütün ül-
keyi dolasip duran koyunlarin yasamina baglamisti yasa^
mini. 'Bana öylesine alistilar ki, saat düzenimi biliyorlar,*
dedi kendi kendine alçak sesle.
1
5
^ daldlktafl sonra, tersi de olabilir,' diye
düsün-
dü: Hayvaaiarin saat düzenine belki de kendisi alismisti.
Gene de, Uyanmasi geciken, koyunlar da vardi.
 
Adlari-
ni söyleyer^ek^ sopasiyla birer birer hepsini uyandirdi.
Söy-
lediklerini koyunlarin anlayabildigine her zaman inanmi$-
ti. Bundan^ dolayi, kendisini'etkileyen kitaplarin bazi bö-
lümIerini kimi zaman onlara okur; kimi zaman da kirlarda
dola§an biç çobanin yalnizligindan ya da yasama
sevincin-
den söz ederdi onlara; kimi de ugTamayi aliskanIik
haline
getirdigi kentlerde gördügü son yenilikleri anlatirdi.
Ama, önceki günden bu yana, dört gün sonra
varacagi
kentte yasayan genç kizdan baska bir konusma konusu
aç-
mamisti. Bir tüccarin kiziydi söz konusu olan. Önceki yil,
yalnizca bir kez gelmisti buraya. Tüccarin bir kumas ma-
gazasi vardi; alacagi mal koçusunda aldatilmamak için,
ko-
yunlarin gözünün önünde kirkilmasini istiyordu. Bu ma-
gazayi ona bir arkadasi anlatmis, çoban da sürüsünü
oraya
götürmüstü. *
16
 
"BIRAZ YÜN SATMAK ISTIYORUM,"
DEMISTI
çoban, tüccara.
Dükkân kalabalikti, is yogundu; bu yüzden, tüccar
çobana ikindiye kadar beklemesini söyledi. Bunun
üzerine
Çoban gidip magazanin önündeki kaldirima oturdu,
heybe-
sinden bir kitap çikardi.
- Çobanlarin kitap okuyabildiklerini bilmiyordum,
dedi yanibasinda bir kadin sesi.
Uzun siyah saçlari, eski Magripli fatihleri belli-
belîrsiz
animsatan gözleriyle, tepeden tirnaga tam bir Endülüs ki-
ziydi konusan.
- Koyunlar kitaplardan daha ögreticidir, diye
yanitla-
di genç çoban.
Iki saatten fazla sohbet ettiler. Endülüs kizi,
tüccarin
kizi oldugunu söyledi, her günü birbirine benzeyen köy
yasamini anlatti. Çoban, Endülüs kirlarindan, ugradigi
kentlerde gördügü son yeniliklerden söz etti. Koyunlanyla
konusmak zorunda kalmadigi için mutluydu çoban.
- Okumayi nasil ögrendiniz? diye sordu genç
 
kiz.
- Herkes gibi, diye yanitladi çoban. Okulda.
- Peki ama, okuma bildiginize göre niçin
çobanlik
yapiyorsunuz?
Delikanli bu soruyu yanitlamamak için
duymazliktan
geldi. Verecegi yaniti genç kizin anlamayacagindan
emin-
di. Bu yüzden, yolculuk öyküleri anlatmayi sürdürdü.
Genç kizin Magripli küçük gözleri, merak ve saskinliktan
kocaman açiliyor, kimi de iyice küçülüyordu. Zaman geç-
tikçe, zamanin hiç geçmemesini, genç kizin babasinin
isle-
rini bitirememesini ve kendisinden üç gün daha
beklemesi-
ni istemesini dilemeye basladi delikanli. Simdiye kadar
hi^
Simyaci
17^
duymadigi birseyler hissettigini fark etti: Sonsuza dek bir
yere yerlesmek istiyordu. Kara saçli genç kizin yaninda,
kuskusuz, günler birbirine benzemezdi.
Ama sonunda tüccar gelip dört koyun kirkmasini
 
is-
tedI. Borcunu ödedikten sonra çobanin ertesi yil da ugra-
masini söyledi.
18
SIMDI BU KASABAYA
ÖNÜN-
ULASMAK IÇIN
de dört gün vardi çobanin. Heyecandan içi içine sigmiyor-
du, ama yüregini koyu bir kaygi da sarmisti: Belki de
genç
kiz unutmustu onu. Yün satmak için oraya ugrayan bir yi-
gin çoban vardi.
- Pek önemli degil, dedi koyunlariyla
konusurken.
Ben de baska yerlerde baska kizlar taniyorum.*
Ama, yüreginin derinliklerinden biliyordu ki, öyle
*pek önemli degil* diyecek durumda degildi. Çobanlarin
da, tipki denizciler ve gezgin saticilar gibi, kendilerini yer-
yüzünde basibos dolasmaktan vazgeçirtecek birinin
yasadi-
gi bir kente ugrayabileceklerini biliyordu.
*
 
1
9
GÜNÜN
YÜK-
ILK ISIKLARI TANYERINDEN
selmeye baslarken, çoban koyunlarini gündogusu yönün-
de sürmeye basladi. 'Hiçbir zaman bir karar vermek ge-
reksinimi duymuyorlar/ diye düsündü. 'Belki de bu yüz-
den hep benim yanimda kaliyorlar.' Su ve yiyecekten
bas-
ka bir seye gereksinim duymuyordu koyunlar. Onlarin
çobani olarak Endülüs'ün en iyi otlaklarini bildigi sürece,
kendisiyle her zaman dost kalacaklardi. Günesin dogusu
ile batisi arasinda eglesen, uzun saatlerden olusan
günlerin
biri ötekinden farkli olmasa da; kisacik yasamlari boyunca
tek bir kitap okumasalar, köylerde olup bitenleri anlatan
delikanlinin insan dilini anlamasalar da. Yiyecek ve suyla
yetiniyorlardi ve bu onlar için yeterliydi. Buna karsilik,
yünlerini, arkadasliklarini ve kimi zaman da etlerini cö-
mertçe sunuyorlardi.
'Günün birinde bir canavara dönüssem ve tek
tek
hepsini öldürsem, sürünün hepsini bogazladiktan sonra
ancak isin farkina varirlardi,' diye düsündü delikanli.
 
'Çünkü bana inaniyorlar ve artik kendi içgüdülerine gü-
venmiyorlar. Bu böyle, çünkü onlari otlaga ben götürüyo-
rum.'
Delikanli kendi düsüncelerine sasmaya, onlari
tuhaf
bulmaya basladi. Içinde firavuninciri bitmis kilise belki de
cinli-periliydi. Belki de ayni düsü bu nedenle yeniden gö-
rüyor ve her zaman sadik dost saydigi koyunlara kirsi öf-
ke duyuyordu. Önceki aksam yemeginden kalma
sarabin-
dan içti biraz ve yamçisina sarindi. Birkaç saat sonra,
güne-
sin ükselrnesiyle artan bunaltici sicaklar yüzünden sürü-
sünü kirda dolduramayacagini biliyordu. Yazin bu saatte
bütün ispanya uykuya dalardi Sicak, gece ininceye kadar
sürerdi, ama bu arada yamçisini yin.naa t^irr.A 20-in
daydi. Her seye karsin, bu yükten /ak.r.-r. < - k*, -'.p?
zaman, sabah ayazmi bu yük sayesinde _-
>i..j;etme:.Igi'~
animsiyordu kuskusuz.
'Havanin beklenmedik degiSiK.u.\leri.-e ka.-si
\cArr
ya her zaman hazir olmaliyiz,' dht: uüsu'. ^ord- r zö-
 
man; yamçinin agirligina katianmavi minnetle kabai edi-
yordu.
Yamçinin da bir varlik nedeni vardi, tipki delikanli-
nin hikmeti vücudu gibi. Orasi senin, burasi benim Endü-
lüs ovalarini iki yil dolastiktan sonra, belgenin bütün
kentlerini ezbere ögrenmisti; yasamina anlam veren |ey
gezip dolasmakti.
Basit bir çobanin neden okuma biidigin., bu ke/
genç
kiza açiklamak niyetindeydi: On aki yasina kadar papiz
okuluna gitmisti. Anababasi, onun din adami olrnisim is-
temislerdi; tipki koyunlari gibi, yalnizca su ve yiyecek için
çalisan yoksul bir köylü ailesi için gurur kaynagiy Ji böyle
bir sey. Latince, ispanyolca ve dinbilim okumust'-i. Ama,
daha küçüklügünden itibaren dünyayi tanimayi hayal e"
misti, Tanriyi ya da insanin günahlarini ögrenmek:.: .;ok
daha Önemliydi böyle bir sey. Bir aksam, ailesini g-,n.ie\t
giderken, bütün cesaretini toparlayip t^hasma r vhip oi-
mak istemedigini söyledi. Yolculuk yapmak istiyordu.
- Dünyanin bütün insanlari sim üye kad"r t-j
köy-
den gelip geçtiler, oglum. Buraca yeni peyler anmayi gel-
diler, ama hiç degismediler. Satoyu gezmek için tepeye
çi-
karlar ve geçmisin günümüzden daha iyi olduguna karar
 
verirler. Saçlarinin rengi ister açik, ister koyu olsun, hepsi
de köyümüzün insanlarina benzerler
- Ama ben, bu insanlarin geMikbri ülkelerdeki
"to-
lari bilmiyorum, diye yanitladi delikanli.
- Bu insanlar, tarlalarimiz!, kadinianmizi
görünce,
her zaman burada yasamak istediklerini seklerle;. dir-
sürdürdü baba.
- Onlarin geldikleri yerlerin kadinlarini ve
toprakla-
rini tanimak istiyorum, dedi ogul bunun üzerine. Çünkü
hiçbiri bizimle kalmiyorlar burada.
- Ama bu insanlarin cepleri para dolu, dedi baba.
Bi-
zim burada, yalnizca çobanlar baska yerleri görebilirler.
- Öyleyse, ben de çoban olacagim.
' Bunun üzerine baba hiçbir sey söylemedi. Ertesi
gün,
içinde üç eski ispanyol altin lirasi bulunan bir kese verdi
ogluna.
- Bunlari bir gün tarlada bulmustum. Rahiplige ka-
bul edilme töreninde kiliseye vermeyi düsünüyordum.
 
Git, kendine bir sürü al ve en iyisinin bizim satomuz, en
güzel kadinlarin da bizim kadinlarimiz oldugunu ögrenin-
ceye kadar dünyayi dolas.
Ve baba oglunu kutsadi. Delikanli, babasinin
gözle-
rinde de dünyayi dolasma isteginin bulundugunu gördü.
Her gece uyumak, yemek ve içmek için hep ayni yerde
ka-
larak yillarca kurtulmaya çalismis olmasina karsin, hâlâ
canli kalan bir istekti bu.
22
UFUK KIZARDI, SONRA
GÖRÜNDÜ.
GÜNES
Delikanli, babasiyla yaptigi konusmayi animsadi ve
kendi-
ni mutlu hissetti; daha simdiden birçok sato, birçok kadin
tanimisti (ama bu kadinlardan hiçbiri, iki gün sonra göre-
cegi kadinin eline su bile dökemezdi). Bir yamçisi, bir
bas-
kasiyla degistokus edebilecegi bir kitabi ve bir sürüsü var-
di. Bununla birlikte, en önemlisi, her gün yasaminin bü-
yük düsünü gerçeklestiriyordu: Geziyordu. Endülüs
ovala-
rindan bikinca, koyunlarini satip denizci olabilirdi. Deniz-
 
den usandigi zaman da birçok kent, birçok kadin
tanimis,
birçok mutluluk olanagi yasamis olurdu.
'Papaz okuluna, Tanriyi aramaya nasil
gidebilirim?'
diye düsündü, dogan günese bakarak. Bunun olasi
oldugu
durumlarda, bir yolunu bulup bir baska yolculuga çikiyor-
du. Buradan kaç kez geçmis olmasina karsin, bu harap
kili-
seye kadar hiç gelmemisti. Dünya büyüktü, sonu gelmi-
yordu. Kisa bir süre de olsa, koyunlarinin kendisine yol
göstermesine izin verse, sonunda bir yigin ilginç seyler
kesfederdi. "Sorun su ki, her gün yeni bir yere gittiklerinin
farkina varmiyorlar. Otlaklarin degistigini, mevsimlerin
birbirine benzemedigini anlamiyorlar. Çünkü yiyecek ve
sudan baska bir kaygilari yok.'
"Belki de herkes için durum böyledir,' diye
düsündü
çoban. Tüccarin kizina rastladigimdan bu yana baska bir
kadin düsünmeyen benim için bile.'
Gökyüzüne bakti. Hesaplamalarina göre, ögle
yeme-
ginden önce Tarifa'da olacakti. Orada, kitabini daha kalin
bir kitapla degistirebilir, sisesini sarapla doldurur, saç-
 
sakal
tirasi olabilirdi; kizin yanina gitmeden önce iyice hazirlan-
maliydi. Daha fazla koyunu olan bir baska çobanin,
kendi-
2
3
sinden önce davranip genç kiza talip olma olasiligini dü-
sünmek bile istemiyordu.
"Bir düsü gerçeklestirme olasiligi yasami
ilginçlestiri-
yor,' diye düsündü, günesin durumuna tekrar bakip adim-
larini hizlandirarak. Tarifa'da düs yorumcusu bir yasli ka-
dinin yasadigini ammsamisti. Daha önce bir kez görmüs
oldugu bu düsü, bu gece de görmüstü.
24
YASLI KADIN, DELIKANLIYI EVIN
ARKASIN-
daki bir odaya götürdü, odayi salondan rengârenk bir
plas-
tik perde ayiriyordu. Odada bir masa, bir Isa'nin Kutsal
 
Yüregi1 tasviri ve iki sar dalye vardi.
Yasli kadin oturdu, delikanliya da oturmasini
söyledi.
Sonra delikanlinin iki elini ellerinin arasina aldi ve usulca
dua etmeye basladi.
Söyledikleri bir Çingene duasina benziyordu.
Simdiye
kadar, dolasirken bir yigin Çingeneye rastlamisti. Bu in-
sanlar da dolasiyorlardi, ama koyunlarla ilgilenmiyorlardi.
Söylenenlere bakilirsa, bir Çingenenin isi-gücü durmadan
insanlari aldatmakti. Seytanla anlasma yaptiklari,
çocukla-
ri kaçirip gizli barinaklarinda bunlari köle gibi kullandik-
lari da söyleniyordu. Genç çoban, çocukken, Çingeneler
tarafindan kaçirilmaktan korkmustu her zaman. Yasli ka-
din ellerim tutunca bu eski korkuyu animsadi delikanli.
'Ama burada isa'nin Kutsal Yüregi tasviri var,'
diye
düsündü, kaygilarindan kurtulmak isterken. Elinin titre-
meye baslamasini, yasli kadinin da onun bu
ürküntüsünü
fark etmesini istemiyordu. Sessizce bir Tanri Babamiz
du-
asi okudu.
- Ilginç... dedi yasli kadin, gözlerini delikanlinin
 
elin-
den ayirmaksizm. Ve tekrar sustu.
Delikanli, giderek sinirlendigini hissediyordu. Ama
elinin titremesine engel olamadi ve yasli kadin fark etti
bu-
nu. Hemen ellerini çekti kadinin ellerinden.
- Buraya el falina baktirmak için gelmedim, dedi.
Bu
eve geldigi için artik, pismanlik duyuyordu. Bir an, kadina
1 Isa'nin Tann sevgilinin limgeji. (Çrv.)
2
5
ücretini ödemenin ve hiçbir sey ögrenmeden buradan ay-
rilmanin daha iyi olacagini düsündü. Ne var ki, üst üste
gördügü ayni düsün ne anlama geldigini ögrenmek çok
önemliydi onun için.
- Gördügün düsler hakkinda bilgi almaya geldin,
de-
di bunun üzerine yasli kadin. Ama düsler Tanrinin diliyle
konusurlar. Tanri dünyanin diliyle konusursa bunun yo-
rumunu yapabilirim. Ama senin ruhunun diliyle konustu-
gu zaman bunu yalnizca sen anlayabilirsin. Gene de
 
danis-
ma ücreti ödeyeceksin bana.
'Gene bir dalavere,' diye düsündü delikanli. Her
seye
karsin, tehlikeyi göze almaya karar verdi. Bir çoban, kurt
ya da kuraklik tehlikesiyle her zaman karsi karsiyadir;
ama, çobanlik meslegini çekici kilan da budur zaten.
- Ayni düsü iki kez üst üste gördüm.
Koyunlarimla
bir otlaktaydim. Derken bir çocuk göründü ve koyunlarla
oynamaya basladi. Insanlarin koyunlarimla
oynamasindan
pek hoslanmam; tanimadiklari insanlardan korkarlar.
Ama kendileriyle oynamaya gelen çocuklardan korkmaz-
lar. Neden bilmem. Hayvanlarin, insanlarin yasini bilme-
leri sasirtici bir sey.
- Sözü gördügün düse getir, dedi yasli kadin.
Ateste
tencerem var. Hem zaten fazla paran da yok, bütün
zama-
nimi alamazsin.
- Çocuk bir s üre koyunlarla oynuyor, diye
sürdür-
dü konusmasini çoban, biraz sikintiyla. Ve birden
elimden
 
tutuyor, beni Misir Piramitlerine götürüyor.
Yasli kadinin Misir Piramitlerinin ne oldugunu
bilip
bilmedigini anlamak için bir an sustu. Ama kadin sessizli-
gini bozmadi.
- Sonra, Misir Piramitlerinin (yasli kadinin iyice
an-
lamasi için bu sözcükleri tane tane söylüyordu) önünde,
çocuk bana, 'Buraya gelirsen, gizli bir hazine
bulacaksin,'
diyor. Ve tam bana hazinenin yerin'i gösterecegi sirada
uyaniyorum, iki kez oldu.
26
Yasli kadin bir süre sustu. Sonra, delikanlinin
ellerini
tuttu, dikkatle inceledi.
- Artik senden para istemiyorum, dedi
sonunda.
Ama hazineyi bulacak olursan onda birini isterim.
Delikanli gülmeye basladi. Sevinçten gülüyordu.
Böylece, gördügü hazine düsleri sayesinde,
cebindeki
pek az parayi da harcamamis oluyordu! Bu yasli kadin
 
ger-
çekten bir Çingene olmaliydi. Çingeneler biraz tuhaftirlar.
~ Iyi de, nasil yorumluyorsunuz bu düsü? diye
sordu
delikanli.
- Önce yemin edeceksin. Sana
söyleyeceklerime kar-
silik, hazinenin onda birini bana' verecegine dair yemin
edeceksin.
Delikanli yemin etti. Yasli kadin, gözlerini Isa'nin
Kutsal Yüregi tasvirinden ayirmaksizm tekrarlamasini
iste-
di.
- Dünya Dili'nde bir düs bu, dedi ardindan. Bunu
yorumlayabilirim, ama çok zor bir yorum. Iste bu yüzden
bana verecegin paya deger.
- Yorumum söyle: Misir Piramitlerine
gitmelisin.
Neyin nesidir bunlar bilmiyorum, ama bir çocuk gösterdi-
gine göre, gerçekten vardir bunlar. Orada bir hazine
bulup
zengin olacaksin.
Delikanli önce sasirdi, sonra öfkelendi. Bu kadar
az
bir sey için bu cadi kariya gelmesi gerekmezdi. Ama,
 
para
ödemek zorunda olmadigini animsadi.
- Eger buysa, bunun için vakit kaybetmeye
degmez,
dedi.
- Hadi çanim! Sana, gördügün düsü
yorumlamanin
zor oldugunu söylemistim. Basit seyler, en olaganüstü
sey-
lerdir ve yalnizca bilginler anlayabilirler bunlari. Bir bilgin
olmadigim için, baska seyler de bilmem gerekiyor: El
fali-
na bakmak, mesela.
- Peki, nasil gidecegim Misir'a?
2
7
- Ben yalnizca düsleri yorumluyorum. Bunlari
gerçe-
ge dönüstürecek gücüm yok benim. Bu yüzden de kizlari-
min bana verdikleriyle yasamak zorundayim.
- Ama ya Misir'a yaramazsam?
- Eh, o zaman bir sey ödemezsin bana. Zaten ilk
 
kez
olmayacak.
Ve yasli kadin bu sözlerine hiçbir sey eklemedi.
Deli-
kanlidan gitmesini istedi. Çünkü onunla epeyce zaman
kaybetmisti.
28
ÇOBAN, FALCININ YANINDAN
KIRIK-
HAYAL
rikligi içinde ayrildi; bir daha asla düslere inanmamaya
ka-
rar vermisti. Bu arada yapacak bir yigin isi oldugunu
animsadi: Önce gidip karnini doyurdu, kitabini daha kalin
bir kitapla degistirdi ve yeni satin aldigi sarabi rahatça iç-
mek için kasabanin alanina gidip bir siraya oturdu. Sicak
bir gündü, ama sarap o akil-sir ermez gizemiyle çobanin
içini biraz serinletti. Koyunlar, yeni edindigi bir dostun
kent girisinde bulunan agilmdaydilar. Bu yörelerde bir yi-
gin arkadasi vardi - ve bu da yolculuk yapmayi neden
bunca sevdigini açikliyor. Her gün birlikte olmak gereksi-
nimi duymaksizin, insan her zaman yeni dostlar edinir.
Papaz okulunda oldugu gibi, insan her zaman ayni
insanla-
 
ri görürse, bunlari yasaminin bir parçasi saymaya baslar.
Iyi, ama bu kisiler de bu nedenle, yasamimizi
degistirmeye
kalkisirlar. Bizi görmek istedikleri gibi degilsek hosnut ol-
mazlar, canlari sikilir. Çünkü, efendim, herkes bizim nasil
yasamamiz gerektigini elifi elifine bildigine inanir.
Ne var ki, hiç kimse kendisinin kendi hayatim
nasil
yasamasi gerektigini kesinlikle bilmez. Tipki su, düsleri
gerçege dönüstürmeyi beceremedigi halde düs
yorumculu-
guna kalkisan cadi gibi.
Koyunlarim alip kirlara açilmadan önce günesin
alçal-
masini beklemeye karar verdi. Üç gün sonra tüccarin
kizi-
ni görecekti.
Tarifa papazindan aldigi kitabi okumaya basladi.
Ka-
lin bir kitapti, daha ilk sayfada bir cenaze törenini anlati-
yordu. Ayrica, kahramanlarinin adlari da son derece kar-
masikti. 'Günün birinde bir kitap yazacak olursam,' diye
düsündü, okurlari, kahramanlarin adlarini bir anda ogren-
2
 
9
mek zorunda birakmamak için onlari teker teker
sunacak-
ti.
Okumaya iyice daldigi sirada (cenaze karda
gömüldü-
gü ve bu da yakici günesin altinda serinlik duygusu uyan-
dirdigi için hosuna gidiyordu okuma), yasli bir adam gelip
yanma oturdu ve onunla konusmaya basladi:
- Bu insanlar ne yapiyorlar? diye sordu yasli
adam,
alandan geçenleri göstererek.
- Çalisiyorlar, diye yanitladi çoban, sogukça ve
oku-
dugu kitaba kendini iyice kaptirmis gibii Aslinda, tüccarin
kizinin önünde koyunlarini kirktigini ve kizin da çobanin
nasil yaman biri olduguna gözleriyle taniklik ettigini hayal
ediyordu. Bu sahneyi daha önce onlarca kez hayal
etmisti.
Koyunlarin arkadan öne dogru kirkilmalari gerektigini
genç kiza anlatmaya baslayinca onun kendisini
kendinden
geçercesine dinledigini gözünün önüne getiriyordu her
 
za-
man. Bir yandan koyunlari kirkarken, bir yandw da genç
kiza anlatacak ilginç öyküler animsamaya çalisiyordu.
Bunlar çogunlukla kitaplarda okudugu öykülerdi, ama o
bunlari sanki kendisi yasamisçasina anlatiyordu. Genç
kiz
okuma bilmedigi için isin aslini hiçbir zaman
ögrenemeye-
cekti.
Ne var ki, direndi yasli adam. Yorgun ve susamis,
ol-
dugunu söyledi ve bir yudum sarap içmek istedi.
Delikanli
siseyi verdi ona; belki kendisini rahat birakir, diye düsün-
dü.
Ama yasli adam mutlaka gevezelik etmek
istiyordu.
Çobana, okumakta oldugu kitabin nasil bir sey oldugunu
sordu. Içinden adama kaba davranip oturdugu sirayi
degis-
tirmeyi geçirdi, ama babasi ona yasli insanlara karsi
saygili
olmayi ögretmisti. Bunun üzerine kitabi yaslr adama
uzat-
ti. Bunu iki nedenden dolayi yapti: Birincisi, kitabin adini
iyi söyleyemiyordu,- ikincisi, yasli adam okuma bilmiyor-
 
sa, küçük düsmemek için kendisi sira degistirmek isteye-
cekti.
30
- Himm! dedi yasli adam, sanki tuhaf bir
nesneymis
gibi, bütün dikkatiyle incelerken. Önemli bir kitap, ama
çok sikici.
Çoban çok sasirdi. Demek yasli adam da okuma
bili-
yordu ve bu kitabi daha önce okumustu. Onun dedigi gibi
sikici bir kitapsa, degistirmek için hâlâ zamani vardi.
- Bütün kitaplar gibi ayni seyden söz eden bir
kitap,
diye sürdürdü konusmasini yasli adam. Insanlarin kendi
yazgilarini seçmek sansindan yoksun bulunduklarindan
söz ediyor. Ve sonunda da, dünyanin en büyük yalanma
inandigini söylüyor.
- Peki dünyanin en büyük yalani ne? diye sordu
deli-
kanli, saskinlik içinde,
- Ne mi? Hayatimizin belli bir âninda,
yasamimizin
denetimini elimizden kaçiririz ve bunun sonucu olarak ha-
 
yatimizin denetimi yazginin eline geçer. Dünyanin en bü-
yük yalani budur.
- Benim için böyle olmadi, dedi delikanli. Rahip
ol-
mami istiyorlardi, ben kendim çoban oldum.
- Böylesi daha iyi, dedi yasli âdâm. Çünkü sen
gez-
meyi seviyorsun.
"Düsüncelerimi okuyor,' diye geçirdi içinden
Santi-
ago.
Bu sirada, pek öyle umursamadan kalin kitabin
sayfa-
larini karistiriyordu yasli adam. Çoban onun giysilerinin
tuhafligini fark etti: Arap'a benziyordu, ama bu yörelerde
olaganüstü bir sey degildi bu. Tarifa'dan ancak birkaç
saat
uzaktaydi Afrika. Çogu zaman kente alisveris yapmak
için
Araplar gelirdi,- günde birkaç kez tuhaf hareketler
yaparak
dua ettikleri görülürdü.
- Neredensiniz? diye sordu delikanli.
- Birçok yerden.
- Kimse birçok yerden olamaz, dedi delikanli.
Ben
 
bir çoban olarak degisik yerlerde bulunabilirim, ama aslim
bir yerdendir: Çok eski bir satosu olan bir kent. Orada
dogdum.
3
1
- Peki, diyelim ki, ben de Salem'de1 dogdum.
Çoban, Salem'in nerede oldugunu bilmiyordu,
ama
bilgisizliginden dolayi küçük düsmemek için de soru sor-
mak istemiyordu. Bir süre alana bakti. Insanlar gi-
dîp-geliyor, isleri baslarindan askmmis gibi görünüyorlar-
di.
- Nasil bir yer Salem? diye sordu sonunda, bir
ipucu
yakalamak Için.
- Her zamanki gibi, her zaman nasilsa öyle.
Dogrusu bir ipucu degildi yaniti. Ama en azindan
Sa-
lem'in Endülüs'te bulunmadigini biliyordu. Yoksa, bilirdi
bu kenti.
- Peki, ne yapiyorsunuz Salem'de?
 
- Salem'de ne mi yapiyorum? Yasli adam ilk
kez
kahkahayla gülmeye basladi. Salem Kraliyim ben, ne
soru!
insanlar bir yigin acayip seyler söylüyorlar. Bazen,
koyunlarla birlikte yasamak çok daha iyi, konusmaz ko-
yunlar, yiyecek ve su aramaktan baska bir sey
yapmazlar.
Ya da kitaplar, dinlemek isterseniz size ilginç öyküler an-
latir kitaplar. Ama insanlarla konusurken durum baska,
öylesine tuhaf seyler söylerler ki, konusmayi nasil sürdü-
receginizi bilemezsiniz.
- Benim adim Melkisedek,2 dedi yasli adam.
Kaç tane
koyunun var?
- Yeteri kadar, diye yanitladi çoban. Yasli adam
onun hayati hakkinda daha fazla seyler ögrenmek
istiyor-
du.
- Öyleyse, bir sorunumuz var. Yeteri kadar
koyu-
nun oldugunu düsündügün sürece sana yardim
edemem.
Delikanli içinde bir kizginlik hissetmeye basladi.
Hiç-
bir yardim istedigi yoktu. Sarap isteyen, sohbet etmek
 
iste-
yen, kitabiyla ilgilenen yasli adamin kendisiydi.
'Tevrat'ta adi geçen bir kent (Tefevin, XIV, 18} (Çev.)
? Salem Krali (Tevrat Teinin, XIV. 18); Yü<* Al'ah'tn
rahib", AbiWt (Ibrahim Pey-
gamber) mübarek kildi (Çrv)
32
- Kitabi geri verin bana, dedi. Koyunlarimin
yanma
gidip yola çikmaliyim.
- On koyundan birini bana ver, dedi yash
adam. O
zaman, gizli hazineye ulasmak için ne yaptman
gerektigini
ögretirim sana.
Delikanli bunun üzerine düsünü annjnsadi ve
birden
her sey apaçik ortaya çikti. Yash kadin para istememisti
kendisinden, bu yasli adam (belki de kacjbnm kocasiydi)
gerçekle hiçbir iliskisi olmayan bir bilgi karsiliginda daha
fazla para sizdiracakti. Bu da bir Çingene olmaliydi.
 
Ama, delikanli daha agzini açmadan, yasli adam
yere
egilip bir ince dal parçasi aldi ve alanin kumu üzerine bir-
seyler yazmaya basladi. Yasli adam egildigi anda
gögsünde
bir sey parladi ve öylesine parladi ki, delikanlinin gözleri
hiçbir sey görmez oldu. Ama, yasindan beklenmeyecek
bir çabuklukla, harmanisiyle gögsünü örttü yasli adam.
Delikanlinin göz kamasmasi geçti ve yasli adamin
yazmak-
ta oldugu seyleri açik seçik görmeye basladi.
Küçük kentin alaninin kumlari üzerinde,
babasinin ve
annesinin adlarini okudu. Hayatinin o âna kadarki öykü-
sünü, çocukken oynadigi oyunlari, papaz okulunun
soguk
gecelerini okudu. Simdiye kadar hiç kimseye
anlatmadigi
seyleri okudu: Karaca avlamak için babasinin tüfegini
giz-
lice alisini ya da yalniz basina yaptigi ilk cinsel deneyini.
- Ben Salem Kraliyim, demisjti yasli adam.
- Bir kral niçin bir çobanla çene çalsin? di^e
sordu
delikanli; tedirgin olmus, alabildigine sasirmisti.
- Bunun birçok nedeni var. Ama diyelim ki,
 
bunun
en önemli nedeni senin Kisisel Menkibe'ni1 gerçeklestir-
mek gücüne sahip olusun.
Mtnkibt: Din büyüklerini n ya da tarihe geçmis, ünlü
kifileriu yasamlarim ve olaganüs-
tü davranislarini anlatan öykü. 'Yazgi'ya gönderme
yapiliyor. (Çev,)^
Simyaci
33/3
Delikanli 'Kisisel Menkibe'nin ne anlama geldigini
bilmiyordu.
- SenIn her zaman gerçeklestirmek istedigin
seydir.
Hepimiz, gençken, Kisisel Menkibe'mizin ne oldugunu bi-
liriz.
- Hayatin bu döneminde, her sey açik seçiktir,
her
sey mümkündür ve hayal kurmaktan, hayatinda
gerçekles-
tirmek istedigi seylerin olmasini istemekten korkmaz.
Ama zaman geçtikçe, gizemli bir güç, Kisisel
Menkibe'nin
gerçeklestirilmesinin olanaksiz oldugunu kanitlamaya
 
bas-
lar.
Yasli adamin söylediklerinin genç çoban için
önemli
bir anlami yoktu. Ama su 'gizemli güçler'in ne oldugunu
ögrenmek istiyordu: Anlattigi zaman tüccarin kizinin
agzi
bir karis açik .kalacakti.
Olumsuz gibi görünen güçlerdir bunlar, ama
aslinda
sana Kisisel Menkibe'ni nasil gerçeklestirecegini
ögretirler.
Zihnini ve iradeni bunlar hazirlarlar, çünkü dünyada bir
büyük gerçek vardir: Kim olursan ol, ne yaparsan yap,
bü-
fcüri' yüreginle gerçekten bir sey istedigin zaman, Evrenin
Ruhu'nda bu istek olusur. Bu senin yeryüzündeki özel
gö-
revindir.
- Insan yalnizca yolculuk yapmak istese? Ya da
bir
kumas tüccarinin kiziyla evlenmek istese? Ya da hazine
aramak istese. Dünyanin Ruhu insanlarin mutluluguyla
beslenir. Ya da mutsuzluklanyla, arzuyla, kiskançlikla.
Kendi Kisisel Menkibe'sini gerçeklestirmek insanlarin biri-
cik gerçek yükümlülügüdür. Her sey bir ve tek seydir. Ve
 
bir sey istedigin zaman, bütün Evren arzunun gerçekles-
mesi için isbirligi yapar.
Ahiri ve gelip geçenleri seyrederek bir süre
sustular.
lif önce vasi' adam bozdu:
M-Jui k-*'- "p güdü\ örsün?
ilismemek daha iyidir,* dîye düsündü ve adama bu
konuda
bir sey söylemedi. Konusacak olsaydi, satici günlerce
kafa
patlatacakti: Her seyi yüzüstü biraksin mi yoksa birakma-
sin mi? Ama küçük arabasina da iyice alismisti.
Adami, kendisinin yol açacagi kararsizlik
iskencesin-
den kurtarabilirdi. Kentte dolasmaya basladi, limana
kadar
uzandi. Limanda küçük bir bina vardi, bu binanin pence-
 
reye benzer bir deliginden insanlar bilet satin aliyorlardi.
Misir ülkesinin Afrika'da oldugunu ögrendi.
- Arzunuz? diye sordu gisedeki memur.
- Belki, yarin, diye yanitladi delikanli
uzaklasirken.
Koyunlarindan birini satarak bogazin karsi yakasina
geçe-
bilirdi. Bu düsünce ürkütüyordu onu.
- Al sana bir hayalperest daha, dedi gisedeki
adam ar-
kadasina, delikanli uzaklasirken. Bilet alacak parasi yok.
Delikanli gisenin Önünde koyunlarini düsünmüs
ve
onlarin yanina gitmekten korkmustu. Iki yil içinde, ko-
yun yetistiriciligi konusunda her seyi ögrenmisti. Her tür-
lü koyun bakimini, koyun kirkmayi ve sürüyü kurtlardan
korumayi ögrenmisti. Endülüs'ün bütün kir ve otlaklarini
taniyordu. Koyunlarinin her birinin alis ve satis fiyatlarini
biliyordu.
38
Arkadasinin agilina en uzun yoldan gitmeye
karar
 
verdi. Kentin bir satosu vardi; kaleye tirmanip surlarin
üzerinde oturmak istedi cani. Yukaridan, Afrika'yi görebi-
lirdi. Neredeyse bütün Ispanya'yi uzun süre Isgal etmis
olan MagripHlerin buradan geldiklerini söylemisti biri, bir
zamanlar. MagrIplilerden nefret ediyordu. Çingeneleri on-
lar getirmislerdi.
Yukaridan, yasli adamla gevezelik ettigi alan da
arala-
rinda olmak üzere kentin büyük bir bölümünü de görebi-
lirdi.
*Su ihtiyara rastladigim âna lanet olsun,' diye
düsün-
dü. Gördügü düsleri yorumlayabilecek bir kadin bulmaya
gitmisti yalnizca. Ne kadin, ne de yasli adam, kendisinin
bir çoban olusunu umursuyorlardi. Hayatta hiçbir seye ar-
tik inanmayan, çobanlarin bir gün duygusal olarak koyun-
larina baglanabileceklerini anlayacak durumda olmayan
yalniz insanlardi bunlar. Kendisi koyunlarini çok iyi tani-
yordu: Hangisi topalliyor, hangisi iki ay sonra kuzulaya-
cak, hangileri tembeldir, hepsini biliyordu. Onlari kirkma-
yi ve kesmeyi de biliyordu. Gitmeye karar verecek olursa,
koyunlari aci çekerdi.
Rüzgâr çikti. O, bu rüzgâri taniyordu: Gündogusu
di-
yorlardi bu rüzgâra, imansiz sürüleri bu rüzgârla birlikte
gelmislerdi. Tarifa'ya gelmeden önce, Afrika'nin bu kadar
 
yakin oldugunu hiç düsünmemisti. Çok büyük bir tehli-
keydi bu: Magripliler ülkeyi yeniden istila edebilirlerdi.
Gündogusu daha sert esmeye basladi.
'Koyunlarimla
hazine arasinda kaldim,* diye tlüsündü. Karar vermek,
alis-
tigi sey ile sahip olmayi çok istedigi sey arasinda bir
seçim
yapmak zorundaydi. Ayrica tüccarin kizi da vardi, ama
kiz koyunlar kadar önemli degildi, çünkü kendisine ba-
gimli degildi kiz. Kesin olan bir sey vardi: Ertesi gün kiz
kendisini görmese, bunun farkina bile varmazdi: Kiz için
bütün günler birbirinin ayniydi ve bütün günler birbirine
benzedigi zaman da insanlar, günes gökyüzünde
hareket
3
9
ettikçe, hayatlarinda karsilarina çikan iyi seylerin farkina
varamaz olurlar
'Annemi, babami, dogdugum kentin satosunu
terk et-
 
tim. Onlar bu duruma alistilar, ben de alistim. Koyunlar
da benim yokluguma alisirlarsa iyi ederler,' diye
düsündü.
Yukaridan alana bakti. Seyyar satici patlamis
misirla-
rini satmayi sürdürüyordu. Bir süre önce yasli adamla
soh-
bet ettigi siraya bir genç çift gelip oturdu ve Öpüsmeye
baslandi.
'Patlamis misir saticisi,' diye mirildandi, ama
cümlesi-
ni bitirmedi. Çünkü gündogusu daha da sert esmeye
basla-
misti; rüzgâri yüzünde hissetti. Kuskusuz MagriplIleri
geti-
riyordu bu rüzgâr, ama çölün ve peçeli kadinlarin da ko-
kusunu tasiyordu buralara. Bir gün, Bilinmez'in pesine
düsmüs, altin, serüven ve piramitleri aramaya çikmis in-
sanlarin terini ve hayallerini de getiriyordu. Rüzgârin öz-
gürlügünü kiskandi delikanli ve onun gibi olabilecegini
an-
ladi. Kendisinden baska hiçbir sey engel degildi buna.
Koyunlar, tüccarin kizi, Endülüs kirlari onun
Kisisel
Menkibe'sinin menzillerinden baska bîr sey degillerdi.
40
 
ERTESI GÜN ÖGLEYIN YASLI ADAMIN
YANI-
na gitti delikanli. Yaninda alti koyun götürdü.
- Çok sasirdim, dedi yasli adama. Arkadasim
sürüyü
satin aldi hemencecik. Ömür boyu çoban olmayi hayal et-
tigini söyledi bana; iyiye alamet.
'
- Hep böyle olur, diye karsilik verdi yasli adam.
Biz
buna Lütuf Kurali adini veririz. Ilk kez kâgit oynadigin za-
man, kesinlikle kazanirsin. Acemi talihi.
- Peki neden böyle oluyor?
- Çünkü hayat senin Kisisel Menkibe'ni
yasamani is-
tiyor.
Sonra alti koyunu incelemeye basladi ve bir
koyunun
topalladigini fark etti. Delikanli bunun önemsiz bir sey ol-
dugunu, çünkü bu koyunun, koyunlarinin en akillisi oldu-
gunu ve çok yün verdigini söyledi.
- Hazine nerede? diye sordu.
- Misir'da, Piramitlerin yaninda.
Çoban irkildi. Yasli kadin ayni seyi söylemis,
 
üstelik
para da almamisti.
- Hazineye ulasmak Için isaretlere dikkat etmen
gere-
kiyor. Tanri, herkesin izlemesi .gereken jyolu yeryüzüne
çizmistir, yazmistir. Senin yapman gereken, senin için
yaz-
diklarini okumak yalnizca.
Delikanli konusmaya baslamadan önce,
kendisiyle
yasli adam arasinda bir pervane havalandi. Dedesini
anim-
sadi; dedesi pervanelerin sans simgesi olduklarini
söylemis-
ti çocuklugunda. Tipki circirböcekleri, yesil çekirgeler,
küçük gri kertenkeleler ve dört yaprakli yoncalar gibi.
4
1
- Dogrudur, dedi, delikanlinin düsüncelerini
okuyan
yasli adam. Tipki sana dedenin ögrettigi gibi. Birer isaret-
tir bunlar.
 
Sonra sarindigi harmaniyi açti. Delikanli daha
önce
görmüs oldugu seyden çok etkilenmisti; bir gün önce
göz-
lerini kamastiran pariltiyi animsadi. Degerli taslarla süslü
som altindan kocaman bir gögüslük1 vardi gögsünde
yasli
adamin.
Gerçek bir kraldi yasli adam. Haydutlarin
saldirisina
ugramamak için böyle gizleniyordu.
- Al! dedi, gögüslügünün ortasina kakilmis biri
be-
yaz, biri siyah iki tas çikartarak. Birinin adi Urim,2 Öteki-
nin adi da Tummim'dir. Siyah olani 'evet* demektir, be-
yaz olani 'hayir' anlamina gelir. Isaretleri yorumlamayi
basaramadigin zaman sana yardim ederler. Ama her
za-
man nesnel sorular sor.
- Ama, mümkünse, kendi kararlarini kendin
al. Ha-
zine Piramitlerin yakininda bulunuyor, bunu biliyorsun
zaten. Bana alti koyun vermek zorunda kaldin, çünkü
ka-
rar vermene ben yardimci oldum.
 
Delikanli iki tasi heybesine koydu. Artik
kararlarini
kendisi verecekti.
- Her seyin bir ve tek sey oldugunu asla
unutma.
Simgelerin dilini unutma. Ve özellikle, Kisisel Menki-
be'nin sonuna kadar gitmeyi unutma.
- Ama simdi sana küçük bir öykü anlatmak
istiyo-
rum.
Bir tüccar Mutlulugun Gizi'ni ögrenmesi için
oglunu
insanlarin en bilgesinin yanma yollamis. Delikanli bir çöl-
1 TYvrat'ui Çtktj bölümünün *Vr s"i Israil ogullan
arasindan bana kâhinlik etmesi için.
kardesin Harun'u v* kruditivîf be rabcr ogullanin, Harun'u
vr ogullan Nadab w Abi-
huvu, Eleazar vr Itaman yanina getir.' cüm.rsiyle baijayaii
28 'inci babinda, yapilacak
"vaplar (gögüslük vr f f od ve "itan vr tiakiçh gömlek,
tank vr kirçak) sayihr. Mrtindr
grçrn 'gögüslük' Tevrat'taki gOgfBlOgt- g&nyapmaktadir. (Çrv.)
l'rini vr Tutmaim: Büvök rahibin g£gfiilûgQiide bulurun
vr Tanri iradelinin jinigcii
olan iki tas. "Ve Urim ilf Tummin.i hftküm gögöjlûgö içiiif
 
koyacaksin ve RABBIN
fltifii.f girdigj zaman Harun'un vörrg, fizfnndf olacaklar ve
Hanin RABBÎN jtnfliidr
Israil ogullanniii hükmün fi dûma vûrfgi üzerimir
tasiyacak.' (TVvrat, Çtkif, 29 : 30)
42
de kirk gün yürüdükten sonra, sonunda bir tepenin üze-
rinde bulunan güzel bir satoya varmis. Söz konusu bilge
burada yasiyormus.
Bir ermisle karsilasmayi bekleyen bizim kahraman,
girdigi salonda hummali bir manzarayla karsilasmis: Tüc-
carlar girip çikiyor, insanlar bir kösede sohbet ediyor, bir
orkestra tatli ezgiler çahyormus; dünyanin dört bir yanin-
dan gelmis lezzetli yiyeceklerle dolu bir masa da varmis.
Bilge sirayla bu insanlarla konusuyormus ve bizim deli-
kanli kendi sirasinin gelmesi için iki saat beklemek zorun-
da kalmis.
Delikanlinin ziyaret nedenini açiklamasini dikkatle
dinlemis bilge, ama Mutlulugun Gizi'ni açiklayacak zama-
ni olmadigini söylemis ona. Gidip sarayda dolasmasini,
kendisini iki saat sonra görmeye gelmesini salik vermis.
"Ama, sizden bir ricada bulunacagim,' diye
eklemis
 
bilge, delikanlinin eline bir kasik verip sonra bu kasiga iki
damla siviyag koymus. 'Sarayi dolasirken bu kasigi
eliniz-
de tutacak ve yagi dökmeyeceksiniz.'
Delikanli sarayin merdivenlerini inip-çikmaya
basla-
mis, gözünü kasiktan ayirmiyormus. Iki saat sonra bilge-
nin huzuruna çikmis.
"Güzel, demis bilge, peki yemek salonumdaki
Acem
halilarini gördünüz mü? Bahçivan Basi'nin yaratmak için
on yil çalistigi t bahçeyi gördünüz mü? Kütüphanemdeki
güzel parsömenleri fark ettiniz mi?'
Utanan delikanli hiçbir sey göremedigini itiraf
etmek
zorunda kalmis. Çünkü bilgenin kendisine verdigi iki
damla yagi dökmemeye çabalamis, baska bir seye
dikkat
edememis.
'Öyleyse git, evrenimin harikalarini tani,* demis
ona
bilge. 'Oturdugu evi tanimadan bir insana güvenemezsin.'
Içi rahatlayan delikanli kasigi alip sarayi
gezmeye çik-
mis. Bu kez, duvarlara asilmis, tavanlari süsleyen sanat
ya-
 
pitlarina dikkat ediyormus. Bahçeleri, çevredeki daglari,
Çiçeklerin güzelligini, bulunduklari yerlere yakisan sanat
4
3
yapitlarinin zarafetini görmüs. Bilgenin yanina dönünce,
gördüklerini bütün ayrintilariyla anlatmis.
'Peki sana emanet ettigim iki damla yag nerede?*
diye
sormus bilge.
Kasiga bakan delikanli, ikI damla yagin dökülmüs
ol-
dugunu görmüs.
Teki,* demis bunun üzerine bilgeler bilgesi, *sana
ve-
rebilecegim tek bir ögüt var: Mutlulugun Gizi dünyanin
bütün harikalarini görmektir, ama kasiktaki iki damla yagi
unutmadan/
Çoban agzini açip konusmadi. Yasli kralin
anlattigi
öykünün anlamini kavramisti. Bir çoban gezmeyi
 
sevebi-
lir, ama koyunlarini asla unutmaz.
>Yasli adam, delikanliya bakti ve sonra, açik
elleriyle,
delikanlinin basinin üzerinde bazi tuhaf isaretler yapti.
Sonra koyunlarini önüne katip uzaklasti oradan.
44
KÜÇÜK
KESI-
TARIFA
KENTININ
YUKARI
minde Magriplilerin yaptirdigi eski bir kale vardir; kale
surlarina oturan biri asagida bir alan, bir patlamis misir
sa-
ticisi ve karsida da bir parça Afrika görebilir.
Salem Krali Melkisedek o aksam kale surlarina
oturdu
ve yüzünde gündogusu adi verilen rüzgâri hissetti.
Sahip
degisikliginin ve kargasalarin altüst ettigi tedirgin koyun-
lar biraz ileride kimildanip duruyorlardi. Bütün arzulari
yalnizca yiyecek ve içecekti.
Melkisedek limandan uzaklasan küçük gemiye
bakti.
Genç çobani bir daha hiç görmeyecekti, tipki asar
vergisi-
 
ni ödedikten sonra Abram'i bir daha hiç görmedigi
gibi.
Ama isinin özelligiydi bu.
Tanrilarin dilekleri olamaz, çünkü tanrilarin
Kisisel
Menkibeleri yoktur. Bununla birlikte, Salem Krali
yüregi-
nin derinliklerinden, delikanlinin basariya ulasmasini
dile-
di.
*Ne yazik! Yakinda adimi unutacak," diye
düsündü,
'Ona adimi birkaç kez tekrarlatmaliydim. Benden söz
etti-
gi zaman, benim Salem Krali Melkisedek oldugumu
söyle-
meliydi.'
' "Ve Abram (tbrahim. Ö.I.), Kederlaomer ve beraberinde
olan krallari vurup döndük-
ten sonra, Save Vadisinde Sodom Krali onu karptamava
çikti (bu Kralin VadUidir). Ve
Salem Krali Melkisedek ekmek ve sarap çikardi vr Yüce
Allahin kahini idi. Ve onu mü-
barek kilip dedi: Göklerin ve yerin sahibi Yüce Allah
tarafindan Abram mübarek ol-
 
tun; senin düsmanlarim eline teslim eden Yûcr Allah
mübarek olsun. Ve her peyden
kendisine ondalik verdi. Ve Sodom Krali Abram'a dedi:
Canlan bana ver ve mali kendi-
ne al. Ve Abram Sodom Kralina dedi: Göklerin ve yerin
sahibi Yüce Allaha, RABBE,
ne bir iplik, ne bir çank bagi, ut de sana ait olan bir seye
almamaya elimi kaldirdim, ta
ki: Abram'i zengin ettim, demeyesin. Ancak gençlerin
yediklerinden ve benimle giden
adamlann, Aner, Ejkol ve Mamre'nin payyukn baskasi
bana olmasin; bunlar paylarini
alimlar. (Tevrat, Ttkvm, XIV, 17-23) (Çev.)
4
5
Sonra gözlerini gökyüzüne kaldirdi,
düsündüklerin-
den utanmisti: Biliyorum: Boslarin bosu.1 Senin de söyle-
digin gibi, Tanrim. Ama bazen bir ihtiyar kral da kendi-
siyle gururlanmak gereksinimi duyabilir.
'Tevrat, VWz, 1:2. (Çrv.)
 
46
'NE TUHAF BIR MEMLEKET
DI-
ye düsündü delikanli.
SU AFRIKA!'
Kentin daracik sokaklarinda dolasirken gördügü
öteki
kahvehanelere benzeyen bir kahveye oturmustu,
insanlar,
agizdan agiza dolastirdiklari devsel pipolar içiyorlardi.
Bir-
kaç saat içinde, el ele tutusarak dolasan erkekler"
yüzleri
peçeli kadinlar, yüksek kulelerin tepesine çikip sarki
söyle-
yen din adamlari, bunlarin çevresinde de diz çöküp
alinla-
rini yere vuran insanlar görmüstü.
'Imansizlarin tapinmalari,' diye düsündü.
Çocukken,
köylerindeki kilisede, bir kir ata binmis Ermis Santiago
Matamoros'un1 heykelini görürdü: Kilicini çekmis, ayak-
larinin altinda buranin insanlarina benzeyen insanlar.
 
Ken-
dini tedirgin ve yalniz mi yalniz hissediyordu. Imansizla-
rin korkunç kötücül bakislari vardi.
Üstelik, yola çikmanin büyük telasi içinde, bir
ayrin-
tiyi unutmustu, uzun süre kendisini hazinesinden uzak
tu-
tabilecek bir tek ayrintiyi: Bu ülkede herkes Arapça konu-
suyordu.
Kahvenin sahibi yaklasti; delikanli yandaki
masaya
getirildigini gördügü bir içecegi parmagiyla isaret etti. Isa-
ret ettigi çaydi, aci çay. Oysa sarap içmek isterdi.
Ama simdi böyle seylerle kaygilanacak zaman
degildi.
Hazinesinden baska bir sey düsünmemeliydi, onu nasil
ele
geçirecegini düsünmeliydi. Koyunlarin satisindan
oldukça
önemli bir para saglamisti ve paranin büyülü bir gücü ol-
1 Böyûk YIkub (Saiuc Jarqgrt \t Majeur): tta'nii. on iki
havariiiiidru biri. Dört incil'den
bîrini yazmif olan Yuluiina'uin 'Balikçi' lakabiyla anilan
kardesi. Kral Hiroctn tarafin.
dan kiliçla öldürüldö (Incil, Rnuüerui tflfri, 12: 2).
ispanya'da çok özrl bir yrri olan ha-
 
vari. (Çev.)
4
7
dügünü biliyordu: Parasi olan insan hiçbir zaman tama-
men yalniz degildir. Kisa bir süre sonra, belki de birkaç
gün'içinde, Piramitlere ulasacakti. Gögsü piril piril altinla
kapli bir ihtiyarin alti koyununu almak için yalan seyler
anlatmaya gereksinimi yoktu.
Yasli kral ona simgelerden söz etmisti. Bogazi
geçer-
ken simgeleri düsünmüstü. Evet, onun nelerden söz
ettigi-
ni çok iyi biliyordu: Endülüs kirlarinda geçirdigi zaman
içinde, izlemesi gerekli yolla ilgili isaretleri yeryüzünde ve
gökyüzünde okumaya alismisti. Falanca kusun varligi
ya-
kinlarda bir yilan bulundugunun isaretiydi; filanca çali ise
çevrede su bulundugunun belirtisiydi. Bunlari ögrenmisti.
Bunlari koyunlar ögretmisti ona.
Tanri koyunlari böylesine iyi güdüyorsa, bir insani
da güdecektir,' diye düsündü ve içinin rahatladigim
 
hisset-
ti. Çay daha az aci geldi.
- Sen kimsin? dîye soruldugunu duydu
Ispanyolca.
Birdenbire kendini alabildigine güçlü hissetti.
Kendisi
simgeleri düsünürken biri çikagelmisti.
- Sen nasil oluyor da Ispanyolca
konusabiliyorsun?
diye sordu.
Karsisindaki Avrupali gibi giyinmis bir gençti, ama
ten rengi onun bu kentten oldugunu akla getiriyordu. He-
men hemen kendi boyunda, kendi yasindaydi.
- Burada hemen hemen herkes Ispanyolca
konusur.
Ispanya'dan iki saat uzaktayiz yalnizca.
- Otur. Bir sey ismarlayayim sana". Benim için
de sa-
rap söyle. Su çaydan nefret ediyo-um,
- Bu ülkede sarap yoktur, diye karsilik verdi
öteki.
Din yasaklamistir.
Genç çoban bunun üzerine Piramitlere gitmesi
gerek-
tigini söyledi. Tam hazineden de söz açacakti ki bunun
dogru olmayacagini düsündü. Arap çocuk kendisini
 
oraya
götürmek için hazineden pay isteyebilirdi. Yasli adamin
henüz sahip olunmayan seylere iliskin öneriler konusunda
kendisine söylediklerini animsadi.
48
- Mümkünse beni oraya götürmeni rica
edecegim.
Kehberük ücretini öderim. Oraya nasil gidildigi konusun-
da bir fikrin var mi?
Kahve sahibinin yakinlarinda oldugunu ve
.konusma-
larini dikkatle dinledigini fark etti delikanli. Adamin ora-
da bulunusu canini sikiyordu biraz. Ama bir rehbere rast-
lamisti ve bu firsati kaçirmayacakti.
- Koskoca Sahra Çölünü geçmek gerek, dedi
Arap
çocuk. Bunun için de para gerekir. Ilkin yeterince paran
var mi bakalim, bunu bilmek isterim.
Delikanli bu soruyu biraz tuhaf buldu. Ama onun,
yasli adama güveni vardi ve yasli adam ona, gerçekten
bir
sey yapmak istiyorsaniz, bütün evrenin sizin yarariniz
 
için
isbirligi yapacagini söylemisti.
Parasini cebinden çikartip yeni arkadasina
gösterdi.
Kahve patronu biraz daha yaklasip yakindan bakti. Iki
adam aralarinda Arapça birseyler konustular. Patron
öfke-
lenmise benziyordu.
- Buradan gidelim, dedi Arap delikanli. Burada
kal-
mamizi istemiyor patron.
Delikanli kendini daha rahatlamis hissetti.
Borcunu
ödemek için ayaga kalkti, ama patron onu kolundan
tutup
noktasiz, virgülsüz uzun bir söylev çekmeye basladi.
Deli-
kanli güçlü olmasina güçlüydü, ama yabanci bir ülkede
bu-
lunuyordu. Yeni arkadas kahve patronunu kenara Itip
de-
likanliyi disari çikardi.
- Parana göz koymus, dedi. Tanca, Afrika'nin
öteki
yerlerine benzemez. Burasi bir liman, limanlar da hirsiz
yuvasidir.
 
Zor bir durumdayken kendisine yardim eden bu
yeni
arkadasina demek ki güvenebilirdi. Cebinden çikartarak
parayi saydi.
- Yarin tPiramitlere ulasabiliriz, dedi öteki,
parayi
alirken. Ama iki deve satin almam gerekiyor.
Tanca'nm daracik sokaklarinda birlikte
yürüdüler.
Her köse bucakta satilacak mal sergileri vardi.
Sonunda
Simyaci
49/4
pazarin kuruldugu büyük alana geldiler. Binlerce insan
pa-
zarlik ediyor, alip-satiyordu; sebzelerle halilar, türlü çesitli
pipolar yan yana sergilenmisti. Delikanli yeni arkadasinin
üzerinden gözlerini ayirmiyordu. Bütün parasinin artik
onun ellerinde oldugunu unutmuyordu. Parayi ondan
geri
istemeyi aklindan geçirdi, ama bunun kabalik olacagini
dü-
sündü. Simdi üzerinde dolasmakta oldugu bu yabanci
 
top-
raklarin gelenek ve göreneklerini bilmiyordu.
- Gözüm üzerinde olsun, bu yeterli, diye
düsündü.
Kendisi ondan daha güçlüydü.
Birden bu korkunç karmakarisik esya yigininin
orta-
sinda, simdiye kadar görmedigi kadar güzel bir kilica ilisti
gözleri. Kini gümüstendi, siyah kabzasina degerli taslar
ka-
kilmisti. Misir dönüsü bu kilici almaya karar verdi.
- Saticiya kilicin fiyatini soruver, dedi
arkadasina.
Ama silahi seyrederken iki saniye dalmis oldugunu da
fark
etti.
Sanki birdenbire gögüs kafesi daralmis gibi yüregi
si-
kisti. Kendisini neyin bekledigini bildiginden, yan tarafa
bakmaya korktu. Gözleri güzel kilicin üzerinde, bir an
öy-
le kaldi, sonra, bütün cesaretini toparlayarak basini çevir-
di.
Çevresinde pazar alani vardi, gidip-gelen, bagi-
rip-çagiran, hali" findik, bakir tepsilerin yaninda kivircik
marullar, sokakta el ele tutusmus erkekler, peçeli
 
kadinlar,
degisik yiyeceklerin hos kokulari vardi.. Ama hiçbir yer-
de, kesinlikle hiçbir yerde, arkadasinin gölgesi bile yoktu.
Birbirlerini kaybetmelerinin bir rastlanti olduguna
Inanmak istedi. Ötekinin geri dönecegini umarak bulun-
dugu yerde kalmaya karar verdi. Bir süre sonra, su
malûm
kulelerden birine bîr adam çikip sarki söylemeye basladi;
bunun üzerine orada bulunanlar diz çöküp alinlarini
yere
vurdular ve onlar da sarki söylemeye basladilar. Daha
son-
ra, is Sacinda bir karinca yuvasi gibi barakalarini bozup
VI,'Â ktvuldular.
50
Günes de batmaya basladi. Genç adam, alani
çevrele-
yen beyaz evlerin arkasinda yitinceye kadar uzun süre
gü-
nese bakti. Ayni günes bu sabah dogarken, kendisinin bir
baska anakarada bulundugunu; orada çobanlik yaptigini,
altmis koyunu oldugunu ve bir genç kizla bulusacagini
 
dü-
sündü. Sabahleyin kirlarda dolasirken basina
geleceklerin
hepsini biliyordu.
Oysa simdi günes batarken bir baska ülkede
bulunu-
yordu, dillerini bile anlamadigi insanlarin yasadigi bir ya-
banci ülkede bir yabanciydi o. Artik çoban degildi, kendi-
sine ait hiçbir seyi yoktu; ülkesine geri dönmek ve her se-
ye yeniden baslamak için gerekli olan parasi bile.
"Bütün bunlar ayni günesin dogup batisi arasinda
ol-
du,' diye düsündü. Daha duruma alismadan göz açip
kapa-
yincaya kadar kisa zamanda, hayatta kimi zaman
kosulla-
rin degistigini düsünerek kendisine acidi.
Aglamaya utaniyordu. Koyunlarinin karsisinda
hiçbir
zaman aglamamisti. Ama pazar alani bombostu ve
kendisi
yurdundan uzaktaydi.
Agladi. Tanri adil olmadigi için, kendi düslerine
ina-
nan insanlari bu sekilde ödüllendirdigi için agladi.
"Koyun-
 
larimin yaninda mutluydum ve mutlulugumu çevremde
bulunanlarla paylasiyordum. Geldigimi gören insanlar be-
ni iyi karsiliyorlardi. Simdi kederli ve mutsuzum. Ne ya-
pacagim? Daha kati olacagim ve bir insan bana ihanet
etti-
gi için de artik kimseye güvenmeyecegim. Kendi
hazinemi
bulamadigim için gizli hazine bulan herkesten nefret
ede-
cegim. Ve bütün dünyayi kucaklayamayacak kadar
küçük
biri oldugum için, sahip oldugum az bir seyi her zaman
korumaya çalisacagim.'
Içinde ne var diye bakmak için heybesini açti;
gemi-
deyken yedigi börekten bir parça kalmisti belki. Ama ko-
caman kitaptan, yamçidan ve yasli adamin kendisine
verdi-
gi o iki tajtan baska bir sey bulamadi.
Bu taslari görünce, büyük bir teselli hissetti
Içinde.
Alti koyununu, altin bir gögüslükten çikartilan bu taslarla
5
 
1
degistokus etmisti. Bunlari satip dönüs bileti alabilirdi.
"Bundan böyle artik daha kurnaz olacagim,' diye
düsündü,
iki tasi heybeden alip cebine soktu. Burasi bir limandi ve
Arap çocugun kendisine söyledigi tek dogru sey de
buydu:
Bir Umanda her zaman bir sürü hirsiz vardir.
Kahve patronunun umutsuz çabalarini simdi
anliyor-
du: Bu adama güvenmemesini söylemeye çalisiyordu.
*Ben
de herkes gibiyim: Dünya gerçeklerine olduklari gibi degil
de olmalarini istedigim gibi bakiyorum.'
Taslara bir süre bakti. Onlari usulca oksadi,
sicaklikla-
rini, kaygan yüzeylerini parmaklarinin ucunda hissetti.
Hazinesiydi onun bu taslar. Onlara dokunmak yatistirdi
onu. Taslar ona yasli adami animsatti.
"Bir seyi gerçekten istersen," demisti yasli adam
ona,
"onu gerçeklestirmen için bütün evren isbirligi yapar."
Delikanli bunun dogru olup olmadigini anlamak
iste-
 
di. Bombos bir pazar alanindaydi, ne cebinde tek kurus,
ne de geceleyin bekleyecegi koyunlari vardi. Ama bu
taslar
onun bir krala rastlamis oldugunun kanitiydi; onun Kisi-
sel Menkibesi'ni bilen, babasinin silahiyla ne yaptigindan,
ilk cinsel deneyiminden haberi olan bir krala rastlamisti.
"Taslar kâhinlik yapmaya yararlar. Adlari Urim ile
Tummim."
Taslari heybesine koydu tekrar ve bir deney
yapmaya
karar verdi. Yasli adam, taslar ancak insan ne istedigini
bil-
digi zaman ise yaradigi için onlara açik-seçik sorular sor-
mak gerektigini söylemisti.
Bunun üzerine, yasli adamin kutsamasinin hâlâ
kendi
üzerinde olup olmadigini sordu.
Taslardan bîrini çikardi. *Evet* idî çikan tas.
- Hazinemi bulacak miyim? diye sordu.
Elini heybeye soktu, taslardan birini almak istedi.
Ama taslar heybedeki bir delikten asagi .düstüler.
Heybede
bir delik MIdugunu fark etmemisti. ÜrIm ile Tummim'i
vecizi i .IUP hevheve kovmak Için egildi. Ama onlari gö-
 
"Simgelere saygili olmayi ve onlari izlemeyi
ögren,"
demisti yasli kral.
Bir isaret. Delikanli kendi kendine gülmeye
basladi.
Sonra taslari yerden alip heybesine koydu. Deligi
dikmeye
niyetli degildi; taslar canlarinin istedigi zaman bu delikten
düsebilirlerdi. Kendi yazgisindan kaçmamak için bazi
sey-
lerin sorulmamasi gerektigini ögrenmisti.
TCendI kararlarimi kendim almaya söz
veriyorum/
dedi içinden.
Ama taslar, yasli adamin her zaman onun
yaninda ol-
dugunu söylemislerdi, bu yanit kendine yeniden güven
duymasini saglamisti. Yeniden bos pazar yerine bakti,
ön-
ceden hissettigi umutsuzlugu artik hissetmedi. Artik ya-
banci bir dünya degildi burasi: Yeni bir dünyaydi.
Dogrusu, tam olarak onun istedigi de buydu
zaten:
Yeni dünyalar tanimak. Piramitlere hiçbir zaman varama-
 
yacak olsa da tanidigi bütün çobanlardan çok daha
uzakla-
ra gitmisti simdiden.
"Ah! vapurla iki saat ötede ne çok degisik seyler
oldu-
gunu bir bilselerdi..."
Yeni dünya bos bir pazar yeri halinde karsisinda
du-
ruyordu, ama burayi civil civil hayat doluyken de
görmüs-
tü daha önce ve bir daha hiç unutmayacakti. Kilici
animsa-
di; bir an dalip onu seyretmeyi çok pahali ödemisti, ama
simdiye kadar ona benzer bir sey de görmemisti
hayatin-
da. Ister bir hirsizin kurbani olarak, ister hazine pesine
düsmüs bir serüvenci olarak olsun, dünyaya
bakabilecegini
anladi birden.
'Bir hazine pesine düsmüs bir serüvenciyim ben,'
diye
düsündü, yorgunluktan bitkin durumda uykuya
dalmadan
önce.
 
5
3
BIRININ OMZUNDAN
HISSEDE-
SARSTIGINI
rek uyandi, simdi yeniden canlanmakta olan pazar alani-
nin ortasinda uyumustu.
Koyunlarini arayarak çevresine bakindi ve o
zaman
artik baska bîr dünyada oldugunu anladi. Bundan hüzün
duyacagina, tam tersine kendini mutlu hissetti. Su ve yiye-
cek pesine düsmek zorunda degildi artik ve simdi bir hazi-
ne aramaya baslayabilirdi. Cebinde tek metelik yoktu,
ama hayata olan inanci tamdi. Önceki aksam, okuma
alis-
kanligi edindigi kitaplardaki kahramanlar gibi bir serüven-
ci olmayi seçmisti.
Acele etmeden alani dolasmaya basladi. Saticilar
bara-
kalarini kurmaya baslamislardi; sekerleme satan birinin
barakasini kurmasina yardim etti. Bu adamin yüzünde
bas-
kalarinmkine benzemeyen bir gülümseme vardi: Nese
do-
luydu, hayata açikti, zorlu bir Is gününe baslamaya hazir-
 
di. Gülümsemesi, bir bakima su yasli adami, bîr süre
önce
tanismis oldugu su gizemli yasli krali animsatan bir
gülüm-
semeydi. *Bu tüccar yolculuk yapmak ya da bir tüccar ki-
ziyla evlenmek için sekerleme imal etmiyor. Hayir, bu
meslegi sevdigi için sekerleme üretiyor,' diye düsündü de-
r
likanh. Adamin, o yasli adamin yaptigini yapabilecegini
fark etti: Bîrinin kendi Kisisel Menkibe'sine yakin ya da
uzak oldugunu bir bakista anlamak. 'Kolay bir sey, ama
ben henüz bunu anlamaktan uzagim.'
Baraka kurulunca, satici hazirladigi ilk tatliyi
delikan-
liya sundu. Delikanli tatliyi büyük bir hazla yedi, tesekkür
etti ve yola koyuldu. Biraz uzaklasmisti ki, barakayi iki ki-
sinin kurdugu aklina geldi, bunlardan biri Arapça, öteki
Ispanyolca konusuyordu.
54
Yine de pek güzel anlasmisti ikisi.
'Sözcüklerin ötesinde bir dil var,' diye düsündü.
'Da-
 
ha önce koyunlarla böyle bîr deneyimim olmustu, simdi
de ayni seyi insanlarla yapiyorum.'
Iste böyle yeni ve degisik seyler ögrenmekteydi.
Daha
önce de yasadigi seylerdi bunlar, ama gene de yeniydiler,
çünkü daha önce karsilastigi, ama varliklarinin farkina
var-
madigi seylerdi bunlar. Bu seylere alistigi için böyle ol-
mustu. 'Sözcüklere gereksinim duymayan bu dili çözümle-
meyi ögrenmeyi basarirsam, dünyayi kavramayi
basaraca-
gim.'
.
'.. '
"Her sey bir tek ve ayni seydir," demisti yasli
adam.
Tanca'nin daracik sokaklarinda kaygisizca
dolasmaya
karar verdi: Simgeleri algilamayi ancak bu sekilde
basara-
bilirdi. Bu hiç kuskusuz büyük bir sabir gerektiriyordu,
ama sabir bir çobanin ögrendigi ilk erdemdir.
Koyunlarin kendisine ögretmis oldugu dersleri bu
ya-
banci dünyada uygulamaya koydugunu bir kez daha
anla-
di.
 
"Her sey bir tek ve ayni seydir," demisti yasli
adam.
5
5
BILLÛRIYECI, GÜNESIN
OLDU-
DOGMAKTA
gunu gördü ve her sabah duydugu sikinti duygusunu
gene
hissetti. Neredeyse otuz yildir ayni yerdeydi, müsterilerin
pek ender ayak bastigi yokus yukari bir sokagin sonunda-
ki bu dükkânda. Simdi artik herhangi bir seyi degistirmek
için çok geçti: Hayati boyunca Ögrendigi tek sey billûriye
alip-satmakti. Bir zamanlar dükkâni pek ünlüydü, pek çok
insan bilirdi bu dükkâni: Arap tüccarlar, Fransiz ve Ingiliz
yerbilimciler, Alman askerler, yani her zaman cepleri para
dolu insanlar, O siralar billûriye saticiligi olaganüstü bir
serüvendi ve nasil zengin olacagini, yaslandigi
zaman'sahip
olacagi güzel kadinlari hayal ederdi.
Sonra yavas yavas zaman geçti ve kent degisti.
Septe
kenti, Tanca kadar zenginlesti ve ticaretin niteligi degisti.
 
Komsular baska yerlere tasindilar ve bir süre sonra
tepede
birkaç dükkândan baska bir sey kalmadi. Birkaç önemsiz
dükkân için hiç kimse yokusu tirmanmayi göze almiyor-
du.
Ama Billûriye Tüccarinin seçim sansi yoktu.
Hayati-
nin otuz yilini kristal esya alip satarak yasamisti;
hayatina,
yeni bir yön vermek için artik çok geçti.
Bütün sabah dar sokaktan gelip geçenlere bakti,
pek
az insan gelip geçmisti. Yillardir böyleydi bu; geçenlerin
hepsinin aliskanliklarini biliyordu.
Ögle yemegi vaktinden birkaç dakika önce, genç
ya-
bwci vitrinin önünde durdu. Herkes gibi giyinmisti genç
adam, ama Billûriye Tüccarinin deneyimli gözleri bu gen-
cin cebinde para olmadigina karar verdi. Her seye karsin
56
dükkâna geri dönmeye, genç adam gidinceye kadar
birkaç
dakika beklemeye karar verdi.
 
5
7
KAPIDA, DÜKKÂNDA
DIL
BIRÇOK YABANCI
konusuldugunu belirten bir tabela vardi. Delikanli tezgâ-
hin gerisinden birinin çiktigini gördü.
-Isterseniz, dedi, bu vazolari temizleyebilirim. Bu
durumda hiç kimse satin almak istemez bunlari. •
Tüccar hiçbir sey söylemeden delikanliya bakti.
-* Buna karsilik, karnimi doyurmam için bana
bîrsey-
ler verirsiniz, tamam mi?
Adam konusmuyordu. Delikanli karari kendisinin
vermesi gerektigini anladi. Heybesinde yamçisi vardi, çöl-
de ona gereksinimi olmayacakti. Yamçiyi çikardi ve vazo-
lari silmeye basladi. Yarim saat içinde, vitrinde bulunan
bütün kristalleri silmisti. Bu süre içinde, iki müsteri gelip
birçok billûriye aldi.
Her seyi temizleyince, dükkân sahibinden yemek
için
birseyler vermesini istedi.
- Haydi yemege gidelim, dedi Billûriye Tüccari.
 
Kapiya bir tabela asti ve yokusun sonunda
bulunan
küçük bir asevine gittiler. Asevinde bulunan tek masaya
oturduklari zaman Billûriye Tüccari gülümseyerek konus-
tu:
- Aslinda herhangi bir sey temizlemen
gerekmezdi.
Kur'an'in yasasi aç insanlari doyurmayi buyurur.
- Peki öyleyse neden benim bunu yapmama
izin ver-
diniz? diye sordu delikanli.
- Çünkü kristaller kirliydi. Ve benim gibi senin
de
kafamizdaki kötü düsünceleri temizlememiz gerekiyordu.
Yemekleri bitince delikanliya döndü Tüccar:
- Dükkânimda çalismani isterdim. Bugün sen
kristal-
leri silerken iki müsteri geldi: Iyi bir isaret.
58
"insanlar durmadan isaretlerden söz ediyorlar/
diye
düsündü çoban. 'Ama tam olarak neden söz ettiklerini bil-
miyorlar. Tipki, yillardir benim koyunlarimla sözcüksüz
 
bir dille konusmus oldugumu fark etmemis olmam gibi.'
- Benimle çalisacak misin? diye sorusunu
yineledi
Billûriye Tüccari.
- Günün geri kalan süresinde çalisabilirim, diye
ya-
nitladi delikanli. Dükkândaki bütün kristalleri sabaha ka-
dar temizlerim. Buna karsilik yarin benim MisirJa gitmem
için gereken parayi ödersiniz.
Yasli adam birden gülmeye basladi.
- Dükkândaki kristalleri bütün bir yil silsen de,
sati-
lan her seyden yüklü bir komisyon da alsan, Misir'a git-
mek için epeyce borç para bulman gerekir. Tanca ile
Pira-
mitler arasinda binlerce kilometrelik bir çöl var.
Bunun üzerine öyle bir sessizlik oldu ki kent
birden-
bire uykuya dalmis izlenimi uyandirdi. Sanki artik pazar
mazar yoktu, saticilar arasindaki tartismalar sona ermis,
minarelere çikip sarki söyleyen insanlar toz olmus,
kabza-
lari kakmali güzel kiliçlar uçup gitmisti. Umut ve serüven,
yasli krallar ve Kisisel Menkibeler yoktu artik. Ne hazine,
ne de Piramitler vardi. Delikanlinin ruhu sessizlige gömül-
 
dügü için sanki bütün dünya dilsiz kesilmisti. Ne dert, ne
aci, ne hayal kirikligi: Yalnizca küçük asevinin küçük ka-
pisindan geçip giden bos bir bakis ve uçsuz bucaksiz
ölüm
arzusu, ayni anda her seyin sonsuza dek bittigini görmek
dilegi.
Tüccar ona saskin saskin bakti. Bu sabah
çevresinde
gördügü bütün nese sanki bir anda uçup gitmisti.
- Ülkene geri dönmen için gereken parayi sana
veri-
rim, oglum, dedi Billûriye Tüccari.
Delikanli sessiz kaldi. Sonra ayaga kalkti,
giysilerine
çekidüzen verdi ve heybtsini aldi.
- Sizinle çalisacagim, dedi.
5
9
Ikinci
Bölüm
Ve uzun bir sessizlikten sonra, sözünü bitirmek
için
 
ekledi:
- Birkaç koyun almak için paraya gereksinimim
var.
NEREDEYSE
TÜCCA-
BIR AYDIR BILLÛRIYE
rinin'yaninda çalisiyordu delikanli. Ne var ki, onu tam an-
lamiyla mutlu edecek türden bir is sayilmazdi. Tüccar,
hiç-
bir sey kirmamasi için çok dikkatli olmasi gerektigini dur-
madan animsatarak, tezgâhin arkasinda bütün gün
homur-
danip duruyordu.
Yine de orada çalismayi sürdürüyordu delikanli.
Çün-
kü, adam dirdirci olmasina dirdirciydi, ama adaletsiz biri
de degildi; satilan her parça üzerinden oldukça iyi bir ko-
misyon aliyordu satici ve daha simdiden biraz para birik-
tirmeyi bile basarmisti. Sabahleyin hesaplamisti: Her gün
böyle, bu kosullarda çalisacak olsa, birkaç koyun
alabilme-
si için bir yil çalismasi gerekiyordu.
- Kristaller için bir sergi tablasi yapmak
istiyorum,
 
dedi patronuna. Disariya bir tabla konulabilir; bu da ge-
çenlerin dikkatini çeker taa yokusun basindan itibaren.
- Simdiye kadar hiç böyle bir sey yapmadim,
diye
yanitladi Tüccar. Insanlar geçerken tablaya takilir, kristal-
ler de kirilir.
- Koyunlarimla kirlari dolasirken, yilan
sokmalarina
kurban gidebilirlerdi. Ama bu tehlike koyunlarla çobanla-
rin hayatlarinin bir parçasidir.
Tüccar, bu arada, üç kristal vazo almak isteyen
bir
müsterinin yanina gitti. Artik her zamankinden daha fazla
satis yapiyordu, sanki eski zamanlar geri dönmüs gibiydi,
sokagin Tanca'nin en çekici sokaklarindan biri oldugu za-
manlar gibi.
- Gelip geçenler giderek çogaliyor, dedi
delikanliya,
müsteri gittigi zaman. Bu sayede daha iyi yasayabiliyo-
6
3
rum, sen de kisa bir süre sonra koyunlarina
 
kavusabilecek-
sin. Hayattan daha fazlasini neden istemeli?
- Çünkü isaretleri izlemek zorundayiz, diye
yanitla-
di delikanli, hiç düsünmeden. Tüccar ömür boyu bir kral-
la tanismak olanagi bulamamis oldugu için onunla böyle
konustuguna pisman oldu delikanli.
- Buna Lütuf Kurali denir, demisti yasli kral.
Acemi
talihi. Çünkü hayat senin Kisisel Menkibe'ni yasamani is-
tiyor.
Bununla birlikte, delikanlinin kendisine söylemek
is-
tedigi seyi çok iyi anliyordu Tüccar. Delikanlinin dükkân-
da bulunusu bile bir isaretti. Zaman geçtikçe, kasa
paracik-
larla doldukça, Ispanyol delikanliyi ise almis olmaktan en
küçük pismanlik duymuyordu. Kuskusuz, delikanli hak
ettiginden fazlasini kazaniyordu; her zaman, satislarin bu
kadar çogalacagini aklina bile getirmemis oldugu için,
deli-
kanliya oldukça yüksek komisyon ödemisti; önsezisi deli-
kanlinin kisa bir süre sonra koyunlarinin yanina
dönecegi-
ni söylüyordu.
 
- Neden Piramitleri görmeye gitmek istiyorsun?
diye
sordu, konusmayi sergi tablasindan baska yere çevirmek
için.
- Çünkü çok sik sözünü ettiler bana, diye
yanitladi
delikanli, gördügü düsleri es geçerek. Hazine artik aci bir
aniydi ve bunu aklina getirmemeye çalisiyordu.
- Sadece Piramitleri görmek için çölü geçmek
isteye-
cek birini tanimiyorum buralarda, dedi Tüccar. Bir tas yi-
ginindan baska bir sey degiller. Kendi bahçene kendi
pira-
mitini dikebilirsin.
- Siz hiç yolculuk düsleri görmemissiniz, dedi deli-
kanli, dükkândan içeri giren bîr baska müsterinin yanina
giderken.
iki gün sonra, sergi tablasi konusunu açti Tüccar:
- Degisikliklerden pek hoslanmam, dedi. Ne
sen, ne
de ben para babasi tüccar Hasan'a benziyoruz. Bir sey
sa-
64
 
tin alirken bir hata yapacak olsa, viz gelir ona. Ama
bizler,
hatalarimizin bedelini ödemek zorundayiz.
- Söyledikleri dogru, diye düsündü delikanli.
- Bu sergi tablasini neden istiyorsun? dîy*
sordu Tüc-
car.
- Bir an önce koyunlarima kavusmak istiyorum.
Ta-
lih bizden yanayken, bundan yararlanmaliyiz; talihin bize
yardimci olmasi için biz de ona yardimci olacak sekilde
davranmaliyiz, gereken ne varsa yapmaliyiz. Buna Lütuf
Kurali derler. Ya da "acemi talihi.'
f Yasli tüccar bir süre agzini açmadi. Sonra konustu:
- ^Peygamberimiz bize Kur'an*i verdi ve ömür
boyu
yalnizca1 bes kurala uymamizi zorunlu kildi. En önemli
• sart sudur: Bir tek Allah vardir. Öteki sartlara gelince:
. Günde bes vakit namaz kilmak, Ramazan'da oruç
tutmak
ve yoksullara zekât vermek.
Sustu. Peygamber'den söz ederken gözleri
yasarmisti.
Yüregi cosku dolu bir insandi. Kimi zaman sabirsiz
 
görün-
se de islâm'in kurallarina uygun olarak yasamaya çalisi-
yordu.
- Peki besinci sart hangisi? diye sordu delikanli.
- Sen bana iki gün önce benim hiç yolculuk
düsleri
görmedigimi söyledin, diye yanitladi Tüccar, iyi bir Müs-
lüman için besinci sart bir yolculuk yapmaktir. Hayati-
mizda hiç olmazsa bir kere kutsal kent Mekke'ye gitmek
zorundayiz.
- Mekke, Piramitlerden çok daha uzakta.
Gençken,
sahip oldugum az bir parayi bu dükkâni açmak için kul-
landim. Günün birinde Mekke'ye gidecek kadar zengin
ol-
mayi umuyordum. Dogrusunu istersen para
kazanmaya
basladim, ama kristalleri kimseye emanet edemedim;
tabii,
kristallere çok dikkat etmek gerekir, naziktirler. Bu süre
içinde, Mekke'ye giden* bir yigin insan ugradi
dükkânima.
Aralarinda hizmetçileriyle, develeriyim birlikte yola çikan
zengin haci adaylari vardi, ama çogu benden daha
yoksul
Insanlardi.
 
Simyaci
65/5
- Hepsi mutlu gidip mutlu dönüyor ve evlerinin
ka-
pisina hacca gittiklerini gösteren alametler asiyorlardi.
Bunlardan biri, hayatini ayakkabi tamir ederek kazanan
bir kunduraci, çölü geçmek için bir yil yürüdügünü söyle-
di, ama simdi kösele almak için Tanca sokaklarinda yürü-
mek zorunda kalinca kendisini daha yorgun hissediyor-
mus,
- Peki Mekke'ye simdi neden gitmiyorsunuz?
diye
sordu delikanli.
- Beni hayatta tutan Mekke'dir. Hepsi birbirine
ben-
zeyen günlere, raflara dizilmis su vazolara, igrenç bir ase-
vinde ögle-aksam yemek yemeye katlanacak güç
veriyor
bana. Düsümü gerçeklestirmekten korkuyorum, çünkü o
zaman yasamak için bir sebebim olmayacak.
- Sen, koyunlari ve Piramitleri hayal ediyorsun.
Sen
benim gibi degilsin, çünkü sen' düslerini gerçeklestirmek
 
istiyorsun. Oysa benim istedigim, Mekke'yi düslemek- sa-
dece. Çölü geçisimi, Kutsal Tas Hacer-i Esved'in
bulundu-
gu meydana varisimi, ona el sürmeden önce çevresinde
ye-
di kez dönüsümü binlerce defa hayal ettim. Yanimda
kim-
lerm olacagim, önümde kimin olacagini, konusacagimiz
seyleri, birlikte edecegimiz dualari bile hayal ettim. Ama
büyük bir hayal kirikligina ugramaktan korkuyorum; bu
yüzden hayal kurmakla yetinmeye çahfiyorum.
Tüccar, o gün sergi tablasi yaptirmasi için izin
verdi
delikanliya. Herkes kendi düslerini ayni sekilde göremez;
kendince görür.
66
IKI AY DAHA GEÇTI. SERGI TABLASI
BILLÛ-
riye dükkânina daha çok müsteri çekti. Delikanli alti ay
daha böyle çalisirsa Ispanya'ya cfonüp altmis koyun
alabi-.
lecegini hesapladi. Hatta fazladan bir altmis koyun daha
alabilecekti. Bir yildan kisa süre içinde, sürüsünü ikiye
 
katlamis ve Araplarla pazarlik edebilecek duruma gelmis
olacakti, çünkü bu tuhaf dili ögrenmeyi basarmisti. Billû-
riye Tüccari için Mekke nasil uzak bir hayalse, onun için
de Misir uzak bir hayale dönüsmüs oldugu için, pazar ye-
rinde yasadigi su malûm sabahtan bu yana, Urim ve
Tum-
mim'e bir daha basvurmamisti. Ama isinden hosnuttu
simdi ve basariya ulasmis olarak Tarifa'da karaya ayak
ba-
sacagi günü aklindan çikarmiyordu.
"Her zaman, ne istedigini bilmek zorunda
oldugunu
animsa," demisti yasli kral. Ne istedigini biliyordu deli-
kanli ve bu amaç dogrultusunda çalisiyordu. Belki de bu
il-
ginç ülkeye gelip bir hirsiza rastlamak ve bir kurus harca-
madan sürüsünü ikiye katlamakti onun hazinesi.
Kendisiyle gurur duyuyordu. Önemli seyler ögren-
misti: Billûriye ticareti, sözcüksüz dil ve simgeler gibi. Bir
ögleden sonra, yokusun basinda bir adam gördü, yokusu
tirmandiktan sonra birseyier içecek uygun bir yer bulama-
maktan yakiniyordu. Delikanli artik isaretlerin dilini bili-
yordu, konusmak için patronunun yanina gitti:
- Yokusu çikan insanlara çay ikram etmeliyiz,
dedi
 
ona.
- Çay içebilecekleri bir yigin yer var, diye
yanitladi
Tüccar.
,
- Ama biz kristal bardaklarda çay ikram
edebiliriz.
Bu sayede insanlar çayi çok begenecekler ve kristal esya
ai-
67
mak isteyecekler. Çünkü-insanlari en çok etkileyen sey
gü-
zelliktir.
Tüccar hiçbir sey söylemeden uzun uzun
yardimcisi-
na bakti. Ama o aksam, aksam namazini kilip dükkâni
ka-
pattiktan sonra kaldirima oturdu ve onu nargile içmeye,
Araplarin tüttürdügü su garip pipodan tüttürmeye davet
etti.
- Neyin pesinde kosuyorsun? diye sordu yasli
Biliû-
riye Tüccari.
 
- Size neyin pesinde oldugumu söyledim daha
önce:
Koyunlarimi geri almak zorundayim. Bunun için de para
gerek.
Yasli adam nargilesine yeniden ates koydu ve
uzun
uzun içine çekti marpuçtan.
- Otuz yildir bu dükkâni isletiyorum. Iyi ve kötü
kristal hangisidir biliyorum, ticaretin bütün inceliklerini
biliyorum. Dükkânima, boyutlarina, müsterilerime alis-
tim. Kristal bardaklarla çay satacak olursan, is daha da
bü-
yüyecek. O zaman da ben yasama tarzimi degistirmek
zo-
runda kalacagim.
- Peki, iyi bir sey degil mi bu?
- Kendi hayat tarzima alistim ben. Sen gelmeden
ön-
ce, dostlarim, benim aksime degisirken, isleri kötüye ya
da
iyiye giderken, burada bütün zamanimi kaybettigimi dü-
sünüyordum. Bu da alabildigine üzüyordu beni. Simdi
du-
rumun böyle olmadigini biliyorum: Gerçekten de dükkân
tam benim hayal ettigim durumda simdi. Degismek iste-
 
miyorum, çünkü nasil degisecegimi bilmiyorum. Artik
tam anlamiyla kendime alismis durumdayim.
Delikanli ne diyecegini bilmiyordu. Bunun üzerine
konusmasini sürdürdü yasli adam:
- Benim için beklenmedik bir talih oldun,
Tanrinin
lütfü oldun. Simdi eskiden bilmedigim bir seyi biliyorum:
Degeri bilinmeyen her lütuf felakete dönüsüyor. Artik ha-
yattan bir sey beklemiyorum. Ama sen, simdiye kadar ak-
lima bile getirmedigim zenginliklere ve ufuklara bakmaya
68
zorluyorsun beni. Oysa, simdi bunlarin neler oldugunu
bildigim, önümdeki büyük olanaklari gördügüm için, ken-
dimi eskiden oldugundan daha kötü hissedecegim.
Çünkü
her seye sahip olacagimi biliyorum ve istemiyorum bunu.
'Iyi ki patlamis misir saticisina hiçbir sey
söylememi-
sim,' diye düsündü delikanli.
Günes batarken, bir süre daha nargile içmeyi
sürdür-
düler. Aralarinda Arapça konusuyorlardi, Arapça,
konusa-
 
bildigi için çok mutluydu delikanli. Bir dönem, yeryüzün-
de bulunan her seyi kendisine, koyunlarinin
Ögretebilece-
gine inanmisti. Ama koyunlarin Arapça ögretmeleri ola-
naksizdi.
*Yeryüzünde koyunlarin ögretemeyecegi daha
baska
seyler olmali/ diye düsündü, hiçbir sey söylemeden Tüc-
car'a bakarak. 'Çünkü su ve yiyecekten baska bir sey
ara-
miyorlar. Galiba onlar ögretmiyorlar: Ben ögreniyorum.'
- Mektup, dedi sonunda Tüccar.
- Ne anlama geliyor dediginiz sey?
- Bunu anlamak için Arap olarak dogmak
gerekir.
Ama çevirisi 'yazili* gibi bir sey.
Ve nargilenin atesini söndürürken, delikanliya,
müste-
rilere kristal bardakta çay ikram edebilecegini söyledi.
Öyle zamanlar vardir ki, insan hayat irmaginin
akis
yönünü degistiremez.
6
9
 
INSANLAR
TIRMANI-
SOKAGIN YOKUSUNU
yx>rlar ve yukariya varinca yorgunluk hissediyorlardi.
Ama yokusun basinda, birbirinden güzel kristaller
satilan
bir biîlûriye dükkâni vardi ve bu dükkânda da iç ferahlati-
ci nane çayi ikram ediliyordu. Insanlar, göz kamastirici
kristal bardaklarda sunulan nane çayini içmek için dükkâ-
na giriyorlardi.
- Vallahi karimin aklina hiç gelmedi böyle bir sey,
diyordu adamin biri; ve bu aksam evine konuklar
gelecegi,
kristal bardaklarin güzelliginden etkilenecekleri için, bir-
kaç kristal bardak satin aliyordu. Bir baska müsteri, kristal
kaplarda sunulan çayin çok daha iyi oldugunu kendi payi-
na dogruluyordu, çünkü çayin rayihasi uçup gitmiyordu.
Üçüncü müsteri de, büyülü güçlere sahip olmasi
nedeniy-
le, çayi kristal içinde ikram etmenin Dogu'ya özgü bir ge-
lenek oldugunu ileri sürüyordu.
Haber kisa sürede yayildi ve insan kafileleri, çok
eski
bir ticaret âlemine bu yeniligi getirmis olan dükkâni gör-
mek için yokusun tepesine tirmanmaya basladilar. Bunu
 
görenler, kristal bardaklarda çay sunulan baska
dükkânlar
açtilar, ama bunlar yokus yukari bir sokagin tepesinde
bu-
lunmadiklari için müsteri yerine sinek avladilar.
Kisa bir süre sonra, Tüccar iki yeni müstahdem
daha
aldi ise. Ayrica yeniliklere susamis erkek ve kadinlarin is-
teklerini karsilamak için dizi dizi kristaller, çuval çuval
çay getirtmek zorunda kaldi.
Böylece alti ay geçti.
70
"DELIKANLI, GÜNES
UYAftDL
DOGMADAN
anakarasina ayak bastigindan bu yana tami
tamina
on bir ay dokuz gün geçmisti. Özellikle bugün için satiri
almis oldugu beyaz renkli Arap kiligini giyindi. Deve deri-
si bir halkayla sarili türbanini basina geçirdi. Sonunda
yeni
sandaletlerini giyip gürültüsüzce asagi indi.
Kent hâlâ uykudaydi. Susamli simit yiyip kristal bir
bardaktan sicak çay içti. Ardindan dükkânin esigine otu-
 
rup tek basina nargile tüttürmeye basladi.
Hiçbir sey düsünmeden tüttürdü nargileyi. Çöl
koku-
su tasiyarak esen rüzgârin ugultusundan baska bir ses
duy-
muyordu. Sonra, nargile içmeyi bitirince, elini ceplerinden
birine soktu ve çikardigi seye bir süre bakti.
Yüklüce bir para tutuyordu elinde. Yüz yirmi
koyun,
dönüs bileti ve kendi ülkesi ile su anda bulundugu ülke
arasinda bir ihracat-ithala't ruhsati almaya yetecek kadar
para.
*
Yasli adamin uyanip dükkâni açmasina kadar
sabirla
bekledi. Birlikte çay içmeye gittiler.
- Ben bugün gidiyorum, dedi delikanli.
Koyunlarimi
almaya yetecek kadar param var. Sizin de Mekke'ye
gide-
cek kadar paraniz var.
Yasli adam hiçbir sey söylemedi.
- Hayir duanizi istiyorum sizden, diye üsteledi
deli-
kanli. Bana yardim ettiniz.
Yasli adam ses çikarmadan çay hazirliyordu.
Sonun-
 
da, bir süre sonra delikanliya dogru döndü.
- Seninle gurur duyuyorum, dedi. Billûriye
dükkâni-
ma bir ruh verdin. Ama ben Mekke'ye gitmeyecegim, bili-
7
1
yorsun bunu. Tipki senin koyun satin almayacagini bildi-
gin gibi.
- Kim söyledi bunu size? diye sordu delikanli,
saskin-
likla.
•- Mektup, dedi kisaca, yasli Biilûriye Tüccari.
Ve onun için hayir dua okudu.
72
DELIKANLI
ESYALARINI
ODASINA GITTI VE
topladi. Tika basa dolu üç mesin çanta. Tam ayrilmak
üze-
reyken, odanin bir kösesinde eski çoban heybesinin dur-
 
dugunu gördü. Acinacak durumdaydi, varligi tamamen
ak-
lindan çikip gitmisti. Içinde, her zaman oldugu gibi kitabi
ve yamçisi vardi. Sokakta karsisina çikan ilk çocuga
arma-
gan etmeyi düsündügü yamçiyi heybeden çikartirken
yere
iki tas düstü. Urim ile Tummim.
O zaman yasli krali animsadi, animsayinca da,
bu
rastlasmayi uzun süredir düsünmemis oldugunu fark ede-
rek sasirip kaldi. Bütün bir yil durmadan çalismis, Ispan-
ya'ya basi önde dönmemek için gereken parayi
kazanmak-
tan baska bir sey düsünmemisti.
"Hayallerinden asla vazgeçme, demisti yasli kral.
Sim-
gelere dikkatli ol."
Urim ile Tummim'i yerden aldi ve yeniden kralin
ya-
kinlarda bir yerde oldugu duygusuna kapildi. Garip bir
duyguydu bu. Yil boyu acimasizca çalismisti ve isaretler
gitme zamaninin geldigini gösteriyordu.
'Geriye dönüp kaldigim yerden devam edecegim,'
di-
ye düsündü delikanli. 'Ne var ki, Arapçayi koyunlardan
 
ögrenmedim.'
Ama koyunlar çok önemli baska bir sey
ögretmisler-
di: Yeryüzünde herkesin anladigi bir dil vardir ve kendisi,
dükkâni gelistirirken bu dilden yararlanmistir. Bu cosku-
nun dilidir, arzu edilen ya da inanilan bir seyi
gerçeklestir-
mek için sevgi ve tutkuyla yapilan girisimlerin dilidir.
Tanca artik onun için yabanci bir kent degildi. Burayi fet-
^.hettigi gibi bütün dünyayi fethedebilecegin! hissetti.
7
3
"Bir seyi gerçekten istedigin zaman, arzunu
gerçekles-
tirmeni saglamak için bütün evren isbirligi yapar," demisti
yasli kral.
Ama hirsizlardan, uçsuz bucaksiz çöllerden,
düsleri-
nin ne oldugunu bilen, ama bunlari gerçeklestirmek iste-
meyen insanlardan söz etmemisti yasli kral. Piramitlerin
bir tas yiginindan baska bir sey olmadigini ve isteyenin
 
kendi bahçesine tas yigabilecegim söylememisti yasli
kral.
Ve eski sürünüzden daha büyügünü satin alacak kadar
pa-
raniz oldugunda, bu sürüyü satin almayi kendiniz için gö-
rev bildigimizi de söylemeyi unutmustu.
Heybeye/toparladi ve öteki çantalarla birlikte aldi.
Merdiveni inim; öteki müsteriler kristal bardaklardan çay-
larini yudumlarken bir yabanci çifte hizmet etmekteydi
yasli adam. Sabahin bu erken saatinde, iyi bir baslangiçti
güne. Delikanli, bulundugu yerden, Billûriye Tüccarinin
saçlarinin yasli kralin saçlarina tamamen benzediginin
far-
kina vardi ilk kez. Yersiz-yurtsuz, yiyecek-içeceksiz du-
rumda Tanca'da uyandigi ilk gün rastladigi seker tüccari-
nin gülümsemesini animsadi; bu gülümseme de yasli
krali
animsatiyordu.
"Sanki buradan geçmis ve bir iz birakmis gibi/
diye
düsündü. "Sanki bu insanlar yasamlarinin herhangi bir
dö-
neminde kralla karsilasmislar gibi.* Üstelik kendi Kisisel
Menkibesini yasayan kimseye her zaman göründügünü
de
söylemisti.
 
Billûriye Tüccari ile vedalasmadan ayrildi oradan.
Kuskusuz onu görebilirdi, ama aglamak istemiyordu. Ne
var ki buradaki yasantisini, Ögrendigi iyi seyleri
özleyecek-
ti. Kendine iyice güveni vardi ve dünyayi ele geçirmek is-
tegi duyuyordu.
*Ama eskiden tanidigim kirlara gidip gene koyun
gü-
decegim.* Ancak, artik bu kararindan dolayi mutlu degil-
di. Bütün bir yil, bir düsü gerçeklestirmek için çalismisti,
ama bu düs, her dakika, giderek önemini yitiriyordu. Bel-
ki de gerçekte böyle bir düsü yoktu.
74
"KimbIlIr, belki de Billûriye Tüccari gibi olmak daha
iyidir? Mekke'ye hiç gitmeden oraya gitme arzusuyla
yasa-
mak.' Ama Urim ile Tummim'i elinde tutuyordu ve bu
iki ta§ yasli kralin gücünü ve iradesini kendisine aktariyor-
du. "Bir rastlanti sonucu -ya da bir isaret/ diye düsündü-
buraya geldigi ilk gün ugradigi kahveye geldi. Hirsiz
orada
degildi. Patron bir bardak çay getirdi.
 
'Yeniden çoban olabilirim,' dedi kendi kendine.
"Ko-
yunlara bakmayi ögrendim ve onlarin nasil bir sey olduk-
larini unutamam kesinlikle. Ama belki de Misir Piramitle-
rine gitme olanagim olmayacak bir daha hiçbir zaman.
Yasli adamin gögsünde altin bir gögüslük vardi ve benim.
geçmisimi biliyordu. Gerçek bir kraldi, bir bilge kral.'
Endülüs ovalariyla arasinda vapurla iki saatlik bir
me-
safe vardi ancak, ama kendisiyle Piramitler arasinda bir
çöl
vardi. Delikanli durumu bir baska açidan da
görebilecegini
düsündü: Aslinda simdi hazinesine iki saat daha az uzak-
taydi. Bu iki saatlik menzile varmak için asagi-yukan bir
yil harcamis olsa bile.
"Koyunlarima neden kavusmak istedigimi çok iyi
bili-
yorum. Koyunlari çoktandir taniyorum; insana fazja yük
olmazlar ve sevebilirim onlari; hazinemi çöl gizliyor, ama
Çölü sevecek miyim, sevmeyecek miyim, bunu bilmiyo-
rum. Hazineyi bulamayacak olursam, gene yurduma
dö-
nebilirim, iste, hayat ihtiyacim olan parayi bir anda verdi
bana ve gereken zamanim da var. Öyleyse neden
olmasin?'
 
O anda içinde müthis bir rahatlama hissetti.
Istedigi
anda tekrar çobanlik yapabilirdi. Caninin çektigi anda
kristal saticisi olabilirdi. Belki de dünya baska hazineler
de
gizliyordu, ama kendisi bir tek düs görmüs ve bir krala
rastlamisti. Bu da herkesin basina gelmezdi.
Kahveden çikarken çok mutluydu. Tüccara mal
sagla-
yan müteahhitlerden birinin, kristalleri, çölü geçen ker-
vanlarla getirdigini animsamisti. Urim ile TummIm'i elle-
rine aldi; bu iki tas sayesinde, iste yeniden hazinenin izini
sürüyordu.
7
5
"Ben her zaman kendi Kisisel Menkibesini
yasayanla-
rin yanindayim," demisti yasli kral.
Piramitlerin gerçekten de çok uzakta olup
olmadikla-
rini Ögrenmek için ambara kadar yürüse ne kaybederdi?
 
76
TÜRLÜ TÜRLÜ HAYVAN,
KO-
TER VE TOZ
kan bir binanin içinde oturuyordu Ingiliz. Artik buraya
ambar demek olanaksizdi; tam anlamiyla bir hayvan ahi-
riydi.
'Demek bütün ömrümü böyle bir yere ulasmak
için
harcamisim,* diye düsündü, bir kimya dergisinin
sayfalari-
ni dalgin dalgin karistirarak. *On yil ögrenimden sonra bir
hayvan ahirina ulastim.'
'
Ama sürdürmek gerekiyordu. Simgelere inanmak
ge-
rekiyordu. Bütün hayatinin, gördügü ögrenimlerin bir tek
amaci vardi: Evrenin konustugu biricik gerçek dilî bul-
mak. Baslangiçta Esperanto dilini ögrenmis, ardindan
din-
leri incelemis ve sonunda simyaya merak sarmisti. Espe-
rantoca konusmayi biliyordu, degisik dinlerin hepsini ek-
siksiz anliyordu, ama henüz bir simyaci degildi.
Kuskusuz,
birçok önemli sorunu çözmeyi basarmisti. Ama
arastirma-
 
lari öyle bir evreye ulasmisti ki, bundan öteye gitmesi
ola-
naksiz gibiydi. Herhangi bir simyaciyla iliski kurmak iste-
mis, ancak bunda basarili olamamisti. Ne var ki, tuhaf in-
sanlardi su simyacilar, kendilerinden baskasini
düsünmü-
yorlar ve ona yardimci olmayi kabul etmiyorlardi,. Kimbi-
lir, belki de Sihirli Tas'in1 -baska bir deyisle, Felsefe Ta-
Si'nin- gizini kesfedememislerdi ve belki de bu yüzden
ses-
sizlige gömülüyorlardi?
Felsefe Tasi'ni bos yere ararken, babasindan
kalan ser-
vetin bir bölümünü harcamisti. Dünyanin en büyük kü-
tüphanelerine gitmis, simyacilikla ilgili en önemli, en en-
der kitaplari satin almisti. Bu kitaplardan birinde, ünlü bir
1 SJmyacilara göre madenim altnia çrviren tas.. (Çfv.)
7
7
Arap simyacinin bundan yillar önce Avrupa'yi ziyaret et-
tigini okumustu. Kitapta, bu Arap simyacinin iki yüzyili
 
askin bir süre önce, Felsefe Tasi'ni ve Ebedî Hayat Iksi-
ri'nI kesfettigini yaziyordu. Bu öykü ingiliz'i etkilemisti.
Ama dostlarindan biri çöle yaptigi bir arkeoloji
gezisinden
sonra, olaganüstü güçleri olan bir Arap'tan söz etmemis
olsaydi, bunun da tipki ötekiler gibi bir efsaneden baska
bir sey olmadigini düsünecekti.
"Fayoum Vahasi'nda yasiyor," demisti, "insanlar,
ya-
sinin iki yüz yili astigini ve herhangi bir madeni, altina dö-
nüstürme gücüne sahip oldugunu söylüyorlar."
Kendinden geçen Ingiliz müthis heyecanlanmisti.
Bu-
nun üzerine, önceden yapmis oldugu bütün anlasmalari
bozdu, en önemli kitaplarini yanina aldi, ve iste disarida
Sahra'yi geçecek büyük bir kervan hazirlanirken, kendisi
simdi bir hayvan ahirina benzeyen ambarda
bulunuyordu.
Ve bu kervan AL-Fayoum'dan geçecekti.
"Su lanet olasica Simyaciyi mutlaka bulmaliyim,*
diye
düsündü Ingiliz.
Ve hayvanlarin kokusu daha bir katlanilir oldu.
Ingiliz'in bulundugu binaya çantalar yüklenmis bir
Arap genci girdi ve onu selamladi.
- Nereye gidiyorsunuz? diye sordu genç Arap.
 
- Çöle, diye yanitladi ingiliz; ve tekrar okumaya
dal-
di. Su anda kimseyle konusmak istemiyordu. Simyaci
ken-
disini kuskusuz sinavdan geçirecegi için on yil içinde ög-
renmis olduklarini animsamasi gerekiyordu.
Arap genç de bjr kîtsp çikartip okumaya basladi.
Ki
tap Ispanyolca yazilmisti. 'Bir sans,' diye düsündü Ingiliz
Ispanyolcayi, Arapça'dan daha iyi konusuyordu ve bu de
likanli da Fayoum'a gidecekse, önemli seylerle ugrajmad
gi zamanlar yaninda sohbet edecek biri olacakti.
78
'ÇOK GARIP/ DIYÎ DÜSÜNDÜ
DELIKANLI,
öykünün basinda yer alan cenaze törenini yeniden /okur-
ken. 'Kitabi okumaya baslayali neredeyse iki yil olacak
bîr
süre sonra, ama bu sayfalardan öteye geçemedim.'
Yanin-
da kendisine engel -olacak bir kral bulunmasa da,
dikkatini
kitapta toplayamiyordu. Ama simdi önemli bir seyi anli-
yordu: Bir seye karar vermek baslangiçtan baska bir sey
 
degildir. Insan bir seye karar verdigi zaman, karar verdigi
sirada hiç öngörmedigi, düsünde bile aklina gelmeyen bir
yöne dogru, siddetli bir akintiya kapilip gidiyordu.
'Hazînemi aramaya karar verdigimde, bir billûriye
dükkâninda çalisacagim hiç aklima gelmemisti,' diye dü-
sündü, düsüncesini dogrulamak için. 'Ayni sekilde, bu
kervan, almis oldugum bir karara uygun olabilir, ama gü-
zergâhi bir gjz olarak kalacak her zaman.'
Karsisinda, kendisi de bir kitap okumakta olan
Avru-
pali vardi. Sevimsiz bir adamdi: Içeri girdiginde kendisine
küçümseyerek bakmisti. Belki dost olabilirlerdi, ama Av-
rupali hemen susmustu.
Delikanli kitabini kapatti. Bu Avrupali ile arasinda
herhangi bir benzerlik kurulmasina olanak verecek hiçbir
sey yapmak istemiyordu. Cebinden Urim ile Tummim'î
çikartip taslarla oynamaya basladi.
Yabanci bir çiglik atti:
- Bir Urim ile bir Tummim!
Delikanli taslari hemen cebine koydu.
- Satilik degiller, dedi.
- Pek bir sey etmezler, dedi Ingiliz. Alt tarafi iki
ka-
ya kristali, hepsi bu. Yeryüzünde milyonlarca kaya kristali
 
~ 79
var, ama wlayanlar için, Urim ile Tummim bunlar. Dün-
yanin bu bölgesinde bulunduklarini bilmiyordum.
- Bunlari bana bir kral armagan etti, dedi
delikanli.
Yabanci sasirip kaldi. Sonra elini cebine sokup
titreye-
rek iki benzer tas çikardi.
- Bir kraldan söz ediyordunuz, dedi.
- Sanki bir kralin bir çobanla konusmayacagina
ina-
niyorsunuz, dedi delikanli. Bu kez konusmayi kendisi so-
na erdirmek istiyordu.
- Tam tersine. Çobanlar, kimsenin tanimak
istemedi-
gi bir krala saygi gösteren ilk insanlardir.1 Bu nedenle,
krallarin çobanlarla konusmasinin olaganüstü bir yani
yok.
Ve delikanlinin söylediklerim iyi anlamamasindan
çe-
kinerek ekledi:
- Incil'de geçer. Bu Urim ile bu Tummim *i
yapmayi
 
bu kitaptan ögrendim. Bu taslar Tanri 'nin izin verdigi bi-
ricik kâhinlik araçlaridir. Rahipler altindan bir gögüslükte
tasirlardi bunlari.
Delikanli birden burada oldugu için mutlu hissetti
kendini.
"Belki de bir isarettir bu," dedi Ingiliz, sanki yüksek
sesle düsünüyormusçasma.
- Size isaretlerden kim söz etti?
Delikanlinin ilgisi her an giderek artiyordu.
- Hayatta, her sey isarettir, dedi Ingiliz,
okumakta
oldugu dergiyi kapatarak. Evren, herkesin anlayacagi bir
dilde varolmustur, ama insanlar unutmustur bu dili. BIr-
çok seyle birlikte bu Evrensel Dil*i ariyorum ben. Bu yüz-
den buradayim. Çünkü bu Evrensel Dil'i bilen birini bul-
mam gerekiyor. Bir Simyaci.
Konusma ambar yöneticisinin araya girmesiyle
kesil-
1 Matta Inciti'nm 2 Babinda sözü fdilcn müneccimlere
(çobanlara) gönderme yapiliyor.
Mctnidc grçen "bir kral* ne IM Prygambr rdir. (Çev.)
80
- Sizlerin talihiniz var, dedi sisko Arap. Bu
 
ögleden
sonra bir kervan y ola çikiyor Al-Fayoum için.
- Ama ben Misir'a gidecegim, dedi delikanli.
- Ai-Fayoum da Misir'dadir, diye yanitladi
sisman
adam. Tuhaf bir Araplik var sende!
Delikanli aslinda Ispanyol oldugunu söyledi. Ingiliz
sevindi buna: Arap gibi giyinmis de olsa, hiç degilse bir
Avrupaliydi.
- Isaretleri Talih" diye tanimliyor adam, dedi
Ingiliz,
sisko Arap disari çikinca. Becerebilsem, 'talih' ve 'rastlan-
ti* sözcükleri üzerine büyük bir ansiklopedi yazardim. Ev-
rensel Dil bu sözcüklerle yazilir.
, Sonra konusmayi sürdürdüler. Ingiliz, delikanliya
kendisini elinde Urim ile Tummim'le bulmasinin bir rast-
lanti olmadigini söyledi. Ona, onun da Simyaciyi
aramaya
gidip gitmedigini sordu.
- Ben bîr hazine aramaya gidiyorum, diye
yanitladi
delikanli ve bunu söyledigine hemen pisman oldu.
Ama Ingiliz onun bunu söylemesine pek önem
vermI-
yormus gibi görünüyordu.
 
- Bir bakima ben de, dedi.
- Ama ben simyanin ne anlama geldigini bile
bilmi-
yorum, diye ekledi delikanli, ambar yöneticisinin kendile-
rini disaridan çagirdigi sirada.
*
Simyaci
81/6
"BEN KERVAN
SAKAL-
BASIYIM," DEDI UZUN
li, siyah gözlü bîr adam. Kilavuzluk ettigim herkesin üze-
rinde ölüm ve kalim hakkim vardir. Çünkü çöl, erkekleri
bazen çildirtan kaprisli kadina benzer.
Ortalikta ikI yüze yakin insan ve bunun iki kati
kadar
da hayvan vardi. Hecin develeri, atlar, katirlar, kuslar. Ka-
dinlar ve çocuklar da vardi ve birçok Insan belinde kiliç
ya
da omzunda uzun namlulu silah tasiyordu. Ingiliz'in ya-
ninda içi kitap dolu bir yigin yolculuk sandigi vardi. Alan-
da bir harrangürra ki demeyin gitsin. Dogal olarak, Ker-
van Basi herkesin iyice anlamasi için ayni söylevi birkaç
kez tekrarladi:
- Burada her milletten insan var ve bu insanlarin
 
yü-
reginde türlü çesitli tanri var. Benim tek Tanrim Allah'tir
ve Allah adina yemin ederim ki çölü bir defa daha alt et-
mek için, elimden gelen her seyi ve en iyisini yapacagim.
Amma ve lakin, herkesin, inandigi Tanri adina bütün
kal-
biyle yemin etmesini istiyorum ki bana her zaman bilâ-
kayd-ü-sart itaat edecektir. Zira, çölde itaatsizligin anlami
ölümdür.
Kalabalikta boguk bir fisiltidir gitti. Herkes kendi
tanrisinin tanikliginda mirildanarak yemin ediyordu. Deli-
kanli Isa için yemin etti. Ingiliz agzini açmadi. Mirilti basit
bir yeminden daha uzun sürdü, insanlar Tanri'nm esirge-
mesi için de dua ediyorlardi.
Uzun uzun bir boru çaldi ve herkes binitlerine
birfdi.
Delikanli ile Ingiliz binit olarak deve satin almislardi, bu
yüzden hayvanlara binmekte epeyce zorlandilar.
Delikan-
li, agir kitap sandiklari yüklenmis olan Ingiliz'in devesine
acidi.
82
- Rastlanti yoktur, dedi Ingiliz, ambarda
 
baslamis ol-
duklari konusmayi sürdürerek. Buraya gelmeme bir arka-
dasim sebep oldu, çünkü bu arkadasim bir Arap
taniyordu
ki bu Arap...
Ama kervan yola koyuldu ve anlattiklarini
duymak
olanaksizlasti. Delikanli neyin söz .konusu oldugunu çok
iyi biliyordu: Bir seyi bir baska seye baglayan, kendisini
Çoban olmaya yönlendiren, ayni düsü birkaç kez
görmesi-
ne, Afrika'ya yakin bir kente gelmesine, bir alanda bir kra-
la rastlamasina, bir hirsiz tarafindan soyulmasina ve
bunun
sonucu olarak da bir billûriye tüccariyla tanismasina, vb...
yol açan gizemli bir zincir, gizemli bir bag.
'insan, hayaline yaklastikça, Kisisel Menkibe daha
çok
gerçek yasama nedeni oluyor,* diye düsündü delikanli.
Kervan, gündogusu yönünde yola koyuldu. Gün
bo-
yu yol aliyor, günes azginlasmaya baslayinca mola veri-
yor, sonra günes inmeye baslayinca tekrar yola koyulu-
yorlardi. Delikanli, zamaninin çogunu kitap okumakla ge-
çiren Ingiliz'le pek konusmuyordu.
 
Bu nedenle, çölde ilerleyen insan ve hayvanlari
sessiz-
ce gözlemlemeye koyuldu. Yola çiktiklari güne göre
simdi
her sey farkliydi. O gön bir hay huy, bagirip çagirma, kü-
çük çocuklarin ziriltilari, at kisnemeleri birbirine karisi-
yor ve bu kargasanin içinde rehberlerle tüccarlarin
sabirsiz
komutlari duyuluyordu.
Ama çölde, sürekli esen rüzgâr ve hayvanlarin
ayak
seslerinden baska bir sey yoktu. Rehberler bile artik
kendi
aralarinda konusmuyorlardi.
- Su gördügün kum enginliklerini birçok kez
geçtim
daha önce, dedi bir aksam bir deveci. Ama çöl öylesine
ge-
nis ve ufuk öylesine uzaklarda ki, insan kendini küçücük
hissediyor ve susuyor, agzini açamiyor.
Simdiye kadar hiç çöl geçntemis olmasina karsin,
de-
vecinin ne demek istedigini anladi delikanli. Çünkü ne za-
man bir denize ya da bir atese baksa, doga olaylarinin
son-
 
I
8
3
suzluk ve gücünün derinliklerine dalip agzini açmadan sa-
atler geçirebilirdi.
'Koyunlardan, kristallerden çok sey ögrendim,'
diye
düsündü. "Ayni sekilde çölden de birseyler ögrenebilirim.
Çünkü hem daha yasli, hem daha bilge.'
Rüzgâr durmadan esiyordu. Tarifa'da, surlarin
üzerin-
de oturdugu sirada yüzünde hissettigi rüzgarin bu rüzgar
oldugunu animsadi. Belki de ayni rüzgâr, su anda su ve
yi-
yecek pesinde Endülüs kirlarinda dolasan koyunlarin yü-
nünü oksayarak geçiyordu.
*Artik benim koyunlarim degiller,* diye düsündü,
ger-
çek bir özlem duymaksizin. 'Baska bir çobana alistilar ve
kuskusuz unuttular beni. Böylesi çok iyi. Koyunlar gibi
dolasmaya alismis kimse, ayrilik vaktinin gelecegini her
zaman bilir.'
Sonra tüccarin kizini animsadi: Hiç kuskusuz
 
çoktan
evlenmisti kiz, bundan emindi. Belki de bir patlamis misir
sancisiyla, ya da okuma bilen ve ona olaganüstü öyküler
anlatmayi beceren bir baska çobanla. Herhalde bunlari
be-
cerebilen yalnizca kendisi degildi. Ama bu önsezi içini al-
tüst etti. Kendisi de, kimbilir bütün insanlarin geçmisine
ve simdisine taniklik eden su ünlü Evrensel Dil'i ögren-
mekteydi belki? "Önseziler," derdi annesi sik sik. Önsezi-
lerin, içinde bütün insan hayatlarinin bir bütün olustura-
cak sekilde birbirine baglandigi hayat irmaginin evrensel
akisina ruhun yaptigi ani dalislar oldugunu anlamaya
bas-
lamisti: Öyle ki, her sey yazili oldugu için, her seyi bilebi-
lirdik.
- Mektup, dedi, Billûriye Tüccarini düsünerek.
Çöl kimi yerde kumlarla, kimi yerde de taslarla
kap-
liydi. Kervan bir tas kütlesiyle karsilasinca çevresini
dolasi-
yordu; tas yigimyla karsilasinca bu yiginlarin sinirini izli-
yordu. Deve ayaklarina ince gelen kumla karsilasinca,
ku-
mun daha saglam oldugu bir geçit araniyordu. Kimi za-
 
man, tuzla kapli kurumus göl yataklariyla karsilasiyorlar-
84
di. Hayvanlar zorlaniyor, bunun üzerine deveciler asagi
at-
layip hayvanlara yardim ediyorlardi. O zaman, yükleri
kendi sirtlarina alip tehlikeli yeri geçtikten sonra hayvan-
lara yeniden yüklüyorlardi. Bir rehber ölürse ya da hasta-
lanirsa, deveciler onun yerini doldurmak için kendi arala-
rinda kura çekiyorlardi.
Ama bütün bunlarin bir tek nedeni vardi: Hep
ayni
hedefi amaçladigi için, kervanin bunca dolasmasinin pek
bir Önemi yoktu. Bütün engeller asilinca, vahanin hangi
yönde bulundugunu gösteren yildizi karsisinda buluyor-
du. Ve insanlar sabahin erken saatlerinde gökyüzünde
pa-
rildayan bu yildizi görünce, onun kendilerine kadinlarin,
suyun, palmiyelerin ve hurmalarin bulundugu yeri göster-
digini biliyorlardi. Bunlari bir tek Ingiliz fark etmiyordu:
Çogunlukla kitaplarindan birini okuyor oluyordu.
Delikanlinin da yolculugun ilk günlerinde okumayi
denedigi bir kitabi vardi. Ama o, k-ervani gözlemlemeyi,
rüzgârin sesini dinlemeyi çok daha ilginç buluyordu. De-
 
vesini daha iyi tanimayi ögrenip de ona yakinlik duymaya
baslar baslamaz, kitabi bir yana atti. Bununla birlikte bir
bosinanci da vardi: Bu kitabi ne zaman açsa, önemli bir
in-
sana rastlayacagini düsünüyordu.
Sonunda, sürekli olarak yaninda giden bir
deveciyle
dost oldu. Aksam konaklamalarinda, atesin çevresinde
din-
lenirken, ona çobanlik yaptigi sirada basindan geçen
ilginç
olaylari anlatiyordu.
Deveci bu sohbetlerden birinde ona kendi
hayatini
anlatmaya basladi.
- El-Kairoum yakinlarindaki bir köyde oturuyor-
dum, dedi. Bir bostanim, çocuklarim ve ölümüme kadar
degismeyecek bir hayatim vardi. Bir yil ürün her zaman-
kinden daha bol oldu, biz de Mekke'ye gittik ve böylece o
zamana kadar yerine getirmemis oldugum bir farizami
eda
etmis oldum. Artik gönül rahatligiyla ölebilirdim ve öldü-
güm için de mutlu olurdum.
 
8
5
Bir gün yer titremeye basladi ve kabaran Nil,
yatagin-
dan tasti. O zamana kadar yalnizca baskalarinin basina
gel-
digini sandigim sey benim de basima geldi. Komsularim,
sel yüzünden zeytin agaçlarim yitireceklerinden korktular;
karim çocuklarinin sulara kapilip gitmesinden korktu.
Ben de sahip olmayi basardigim seylerin yok olacagi dü-
süncesiyle korkuya kapildim.
Ama çaresi yoktu bunun. Topraktan elde edilecek
bir
sey kalmamisti artik, ben de yasamak Iç i baska bir çare
aradim. Simdi devecilik yapiyorum. Ama bu sayede Al-
lah'in kelâmini anlayabildim: Kimse bilinmezden korkma-
mali, çünkü herkbs istedigi ve ihtiyaç duydugu seyi ele
ge-
çirebilir.
ister hayatimiz, ister ekin tarlalarimiz olsun, sahip
ol-
dugumuz seyleri yitirmekten korkariz. Ama hayat hikâye-
miz ile dünya tarihinin ayni El tarafindan yazilmis oldugu-
nu anladigimiz zaman, bunu anîar anlamaz, bu korku
 
uçup gider.
86
BAZEN, AKSAM KONAKLAMALARINDA
KER-
vanlar karsilasiyorlardi. Sanki her sey bir Yüce El tarafin-
dan yazilmis gibi, bir kervanin gereksinim duydugu sey
ötekinde bulunuyordu. Deveciler kum firtinalari konu-
sunda birbirlerine bilgi veriyorlar; atesin çevresinde topla-
nip çölle ilgili öyküler anlatiyorlardi.
Kimi zaman, yüzleri peçeli gizemli insanlar da
geli-
yordu: Kervanlarin izledigi yolu gözetleyen bedevilerdi
bunlar. Soyguncular, asi kabileler konusunda bilgi veriyor-
lardi. Koyu renkli cellabyalarina1 ve yalnizca gözlerini
açikta birakan kefyelerine sarinmis olarak, sessizce gelip
sessizce gidiyorlardi.
Bu gecelerden birinde, atesin önünde oturan
delikanli
ile Ingiliz'in yanina deveci de geldi.
- Kabileler arasinda savas söylentileri var, dedi.
Üçü birden sustular. Genç ispanyol, kimse agzini
açip
bir sey söylememesine karsin, ortaligi bir korku sardigini
 
fark etti. Sözsüz dili, Evrensel Dil'i bir kez daha anliyor-
du.
Bir süre sonra tehlike olup olmadigini sordu
Ingiliz.
- Çöle giren kimse için geri dönüs yoktur, diye
ya-
nitladi deveci. Geride1 dönemedigine göre, çaresi yok,
en
iyi nasil ilerler, o yolu bulacaktir. Tehlike de dahil olmak
üzere gerisini Allah bilir.
Ve sözünü gizemli "Mektup!" sözcügüyle bitirdi.
- Kervanlara daha çok dikkat etmelisiniz, dedi
deli-
kanli Ingiliz'e, deveci yanlarindan ayrilinca. Dolambaçli
bir yol Izliyorlar, ama hep ayni noktaya gidiyorlar.
1 Kuzey Afrika'da erkek ve kadinlarin giydikleri uzun
kollu, balikli giysi. (Çrv.)
2 Araplarda, erkeklerin püf küllü bjrç örtü j û. (Çrv.)
87
- Siz de dünya konusunda daha çok sey
okumalisi-
 
niz, diye yanitladi Ingiliz. Kitaplar tipki kervanlara ben-
zerler.
Uzun insan ve hayvan dizisi bundan sonra daha
hizli
ilerlemeye basladi. Artik sessizlik yalnizca gündüzleri
ege-
men degildi. Aksamlari, insanlarin sohbet etmek için ates
basinda toplanmaya alistiklari saatte de yavas yavas
sessiz-
lik hüküm sürmeye basladi. Bir gün kervan basi,
geceleyin
dikkat çekmemek için ates yakilm amasina karar verdi.
Bunun üzerine yolcular, üsümemek için
hayvanlarin
olusturdugu bir çemberin ortasinda hep birlikte uyumaya
basladilar. Kervan basi ayrica konak yerinin çevresine
göz-
cüler koydu.
Bu gecelerden birinde, bir türlü uyuyamayan
Ingiliz.
gidip genç Ispanyolu buldu; birlikte, yakinlardaki kumul-
larda gezdiler. Dolunay vardi. Delikanli bütün hayat öy-
küsünü Ingiliz'e anlatti.
ingiliz, delikanlinin çalismaya baslamasindan
 
sonra
her gün daha bir gelisen billûriye dükkâni evresine özel
bir ilgi gösterdi.
- Her seyi temel kural yönlendiriyor, dedi. Buna
simyada Evrenin Ruhu adi verilir. Bütün kalbimizle bir
sey istedigimiz zaman, Evrenin Ruhu'na daha yakin olu-
ruz. Olumlu bir güçtür.
Ayrica, bunun insanlara özgü bir ayricalik
olmadigini
söyledi: Ister bir maden, ister bir bitki, Ister bîr hayvan ya
da düsünce olsun, yeryüzünde bulunan her seyin bir ruhu
vardi.
- Topragin altinda ve üzerinde bulunan her sey
dur-
madan degisir, çünkü toprak canlidir ve bir ruhu vardir.
Bizler bu Ruh'un bir parçasiyizdir ve onun bizim yarari-
miza çalistigini çok az biliriz. Billûriye dükkâninda, vazo-
larin da sizin basariniza katkida bulunduklarini
anlamalisi-
niz.
88
Delikanli, ayi ve beyaz kumlari seyrederek bir
süre
konusmadi,
 
- Çölde ilerleyen kervani gözlemledim, dedi
sonun-
da. Kervan ve çöl ayni dili konusuyorlar; çöl, kervanin
ilerlemesine bu nedenle izin veriyor. Kendisiyle kusursuz
bir esuyum içinde olup olmadigini anlamak için, kervanin
her adimini hissediyor; ve durum böyleyse, kervan
vahaya
ulasacaktir. Ama, içimizden biri ne kadar cesur olursa ol-
sun, bu dili anlamayacak olsaydi, daha ilk gün ölürdü.
Birlikte ayisigini seyretmeyi sürdürdüler.
- Simgelerin büyüsü, diye sürdürdü konusmayi
deli-
kanli. Rehberlerimizin, çölün isaretlerini nasil okuduklari-
ni, kervanin ruhunun çölün ruhuyla nasil konustugunu
gördüm.
Bir süre sonra Ingiliz konusmaya basladi:
- Gerçekten de kervana biraz daha dikkat
etmeliyim,
dedI sonunda.
- Ben de kitaplarinizi okumaliyim, diye yanitladi
de-
likanli.
8
9
 
TUHAF
KITAPLARDI
BUNLAR. CIVADAN,
tuzdan, ejderhalardan ve krallardan söz ediyorlardi, ama
o
hiçbir sey anlamiyordu. Ne var ki, sanki bütün kitaplarda
sürekli tekrarlanan bir düsünce var gibiydi: Her sey bir ve
tek seyin belirtisidir.
Bu kitaplardan birinden, simyanin en önemli
metni-
nin yalnizca birkaç satirdan olustugunu ve bir zümrüt
üze-
rine yazili oldugunu ögrendi.
- Zümrüt levha, dedi Ingiliz, arkadasina bir §ey
ög-
rettigi için gurur duyarak.
- Ama öyleyse neden bu kadar çok kitap var?
- Bu birkaç satiri yorumlamak için, dedi Ingiliz.
As-
linda kendisi de bu yanita tam olarak inanmis degildi.
Delikanlinin en çok ilgi duydugu kitapta, ünlü
simya-
cilarin yasamöyküleri yer aliyordu. Bütün yasamlarini, la-
boratuvarlarinda madenleri aritmaya adamis insanlardi
simyacilar; bir maden yillarca ateste pisirilecek olursa,
kendine özgü bütün niteliklerinden kurtulacagina ve onun
 
yerine geriye Evrenin Ruhu'nun kalacagina inaniyorlardi.
Bu Yüce Nesne, simyacilarin yeryüzünde bulunan her
seyi
anlamalarina olanak sagliyordu. Çünkü bu Yüce Nesne,
bütün nesnelerin kendi aralarinda iletisim kurmalarini
sag-
layan dildi. Büyük Marifet ya da Büyük Yapit adini ver-
dikleri bu bulgu iki parçadan olusuyordu: Sivi ve kati.
- Bu dili anlamak için, insanlari ve simgeleri
gözlem-
lemek yeterli degil midir? diye sordu delikanli.
- Her seyi basitlestirmek gibi bir saplantiniz var,
di-
ye yanitladi Ingiliz, öfkeyle. Simya ciddi bir istir. Sürecin
bütün evrelerini üstatlarin ögrettikleri gibi izlemek zorun-
ludur.
90
Delikanli, Büyük Yapit'in sivi kesimine Ebedî
Hayat
iksiri adi verildigini çikardi. Bu iksir yalnizca bütün hasta-
liklari iyilestirmekle kalmiyor, ayni zamanda simyacilarin
yaslanmalarina engel oluyordu. Kati kesimine Felsefe
 
Tasi
adi veriliyordu.
- Felsefe Tasi'ni bulmak öyle kolay bir is
degildir,
dedi Ingiliz. Simyacilar, madenleri aritan atesi gözlemle-
mek için yillarca laboratuvarlarma kapaniyorlardi. Atese
bakmaya kendilerini öylesine veriyorlardi ki, vicdanlarin-
da, dünyanin bütün fani degerlerinden kurtulup ariniyor-
lardi. Ve sonunda, bir gün, madenleri aritmanin aslinda
kendilerini arindirmak oldugunu anliyorlardi.
Delikanli o zaman Billûriye Tüccarini animsadi.
Billû-
riye Tüccari, ikisini de kötü düsüncelerden kurtardigi için,
kristal vazolari temizlemenin iyi bir sey oldugunu söyle-
misti. Giderek, simyanin gündelik yasamdan ögrenilmesi
gerektigine inaniyordu delikanli.
- Üstelik, diye yeniden konusmaya basladi
Ingiliz,
Felsefe Tasi'nm tam anlamiyla olaganüstü bir özelligi
var-
dir. Büyük bir adi maden kütlesini altina çevirmek için
küçücük bir parçasi yeter.
O andan sonra, delikanlinin simyaya olan ilgisi
iyice
büyüdü. Biraz sabirla, her seyi altina dönüstürebilecegini
düsünüyordu. Bunu basarmis olan insanlarin
 
yasamöykü-
lerini okudu: Helvetius, Elias, Fulcanelli, Geber. Büyüleyi-
ci öykülerdi bunlar: Hepsi kendi Kisisel Menkibe'lerini so-
nuna kadar yasiyorlardi. Yolculuklar yapiyorlar, bilginler-
le bulusuyorlar, inançsizlarin gözlerinin önünde mucizeler
yaratiyorlar ve Felsefe Tasi ile Ebedî Hayat Iksiri'ni elle-
rinde bulunduruyorlardi.
Ama kendisi, Büyük Yapit'a ulasma yöntemini
ögren-
meye kalkisinca, tam anlamiyla sasirip kaliyordu. Bu ko-
nuda, desenlerden, sifreli bilgilerden, anlami karanlik me-
tinlerden baska bir sey yoktu.
, - Neden anlasilmasi bunca güç bir dil kullaniyorlar?
diye sordu bir aksam Ingiliz'e delikanli.
9
1
Bu arada Ingiliz'in oldukça keyifsiz göründügünü
fark
etti, sanki kitaplarini özlemis gibi.
- Anlamak için yeterince sorumluluk
 
duyanlarin,
yalnizca bunlarin anlayabilmeleri için, diye yanitladi Ingi-
liz. Herkesin kursunu altina dönüstürmeye kalkistigini
düsünün biraz. Bir süre sonra altinin hiçbir degeri
kalmaz-
di. Yalnizca, inatçi insanlar, dirençli arastirmacilar Büyük
Yapit'i gerçeklestirmeyi basarabilirler. Çölün ortasinda
bulunusumun nedeni de bu iste. Sifreleri çözmeme
yardim
edecek gerçek bir simyaciyi bulmak için.
- Bu kitaplar ne zaman yazildilar? diye sordu
deli-
kanli.
- Birkaç yüzyil Önce.
- O siralar, basimevi yoktu henüz. Simya
bilgisine
herkesin ulasmasi olanaksizdi. Peki, bu tuhaf dilin, bu
sim-
gelerin amaci ne?
Bu diretmeye karsin, soruyu yanitlamadi Ingiliz.
Bir-
kaç gündür kervani dikkatle gözlemledigini ve yeni bir sey
kesfetmedigini söyledi. Ancak bir sey fark etmisti: Gide-
rek savastan daha çok söz ediliyordu.
92
 
BIR GÜN DELIKANLI, KITAPLARINI
INGILIZ'E
geri verdi.
- Epeyce birseyler ögrendiniz mî bari? diye
sordu In-
giliz, sabirsiz bir merakla. Sava? korkusundan kurtulmak
için birisiyle konusmaya gereksinimi vardi.
- Evrenin bir ruhu oldugunu ve bu ruhu anlayan
kimsenin nesnelerin dilini anlayacagini ögrendim. Birçok
simyacinin kendi Kisisel Menkibe'sini yasadigini ve
sonun-
da Evrenin Ruhu'nu, Felsefe Tasi'ni, Ebedî Hayat Iksiri'ni
kesfettiklerini ögrenim.
Özellikle de, bu seylerin çok basit oldugunu ve bir
zümrütün üzerine yazilabileceklerini ögrendim.
Ingiliz hayal kirikligina ugradi. Yillar süren
ögrenim,
büyülü simgeler, güçlükle ögrenilen sözcükler, laboratu-
var aletleri, bunlarin hiçbiri delikanliyi etkilememisti. 'Bu
seyleri ögrenemeyecek kadar yontulmamis bir ruhu olma-
~
h/ diye düsündü.
Kitaplarini alip devenin semerine asili duran
çantalari-
 
na koydu.
- Gidip kervaninizi gözlemlemeyi sürdürün, dedi.
Si-
zin kervan da önemli bir sey ögretmedi bana.
Delikanli, çölün sessiz enginligini, hayvanlarin
yürür-
ken kaldirdiklari kumu seyretmeye koyuldu. "Herkesin
kendine göre bir ögrenme tarzi var,' diye tekrarliyordu
kendi kendine. "Onun ögrenme tarzi benim ögrenme tar-
zim degil; benim ögrenme tarzim, onun tarzi degil. Ama o
da, ben de kendi Kisisel Menkibe'mizi ariyoruz; bu -yüz-
den ona saygi duyuyorum/
93
KERVAN, ARTIK HEM GECE, HEM DE
GÜN-
düz yol aliyordu. Yüzleri peçeli ulaklar giderek daha sik
gelmeye baslamisti. Simdilerde delikanliya arkadas gibi
davranan deveci, kabileler arasinda savas çiktigini söyle-
misti. Vahaya vaktinde varabilirlerse talihli sayilirlardi.
Hayvanlar bitkin düsmüs, insanlar giderek
sessizles-
mislerdi. Sessizlik geceleyin daha ürkütücüydü. Özellikle
de bir devenin bozlamasi (daha önce, alt tarafi bir deve
 
bozlamagiydi) ortaliga korku saldigi zaman: Bir saldiri
isa-
reti olabilirdi.
Ne var ki, savas tebdilinden çokça etkilenmis gibi
gö-
rünmüyordu deveci.
- Yasiyorum, dedi delikanliya, aysiz ve kamp
atessiz
bir gece, hurma yerken. Ve bir sey yerken yemekten bas-
ka bir sey düsünmem. Yürüdügüm zaman da
yürüyece-
gim, hepsi bu. Savasmak zorunda kalirsam, ölüm su gün
ya da bu gün gelmis viz gelir tiris gider. Çünkü ben ne
geç-
miste, ne de gelecekte yasiyorum. Benim yalnizca
simdim
var ve beni sadece o ilgilendirir. Her zaman simdide yasa
mayi basarabilirsen, mutlu bir insan olursun. Çölde haya
oldugunu, gökyüzünde yildizlar oldugunu ve insan
hayati
ntn özünde bulundugu için kabile muhariplerinin savastik
larim anlayacaksin. O zaman hayat bir bayram, bir senli1
olacak, çünkü hayat yasamakta oldugumuz andan
ibaretti
ve sadece budur.
 
-v
iki gece sonra, uykuya dalmak üzereyken, yürüyü
yönlerini gösteren yildiza bakti delikanli. Sanki ufuk bira;
daha yaklasmis gibiydi, çöl '.n üzerinde yüzlerce yildiz
var
di.
94
95
Orasi vaha, dedi deveci.
Öyleyse niçin hemen gitmiyoruz
oraya?
Çünkü uyumamamiz gerek.
GÜNES
BASLAR-.
UFUKTAN
YÜKSELMEYE
ken gözlerini açti delikanli. Karsisinda, geceleyin küçük
yildizlarin parildadigi yerde, bütün çöl yüzeyini kaplayan
hurma agaci dizileri uzaniyordu.
- Sonunda geldik! diye haykirdi, uykudan uyanw
In-
giliz.
Ama delikanli agzini açmadi. Çölün sessizligini
ögren-
 
misti; karsisinda duran hurma agaçlarina bakmakla yetin-
di. Piramitlere ulasmak için önünde hâlâ uzun bir yol var-
di; ve bu sabah, bir gün, bir anidan baska bir sey olmaya-
cakti onun için. Ama simdi, simdiki andi, devecinin sözü-
nü ettigi bayramdi; bu âni geçmisin dersleri ve gelecegin
düsleriyle birlikte yasamaya çalisiyordu. Bir gün, bu bin-
lerce hurma agacinin görüntüsü yalnizca bir ani olacakti.
Ama bu anda, onun için gölgeyi, suyu ve savasa karsi
bir
sigmagi simgeliyordu. Ayni sekilde, bozlayan bir deve bir
tehlike isaretine dönüsebilir, hurma agaci dizileri de bir
mucize yansitabilirdi.
"Evrenin birden çok dili var,' diye düsündü.
96
'ZAMAN
DA
HIZLANDIKÇA
KERVANLAR
hizlaniyor,* diye düsündü Simyaci, yüzlerce insan ve hay-
vanin Vaha'ya geldigini görerek. Vaha sakinleri bagira ça-
gira yeni gelenleri karsilamaya kostular. Kalkan toz, çöl
günesini gölgeliyor; yabancilari gören çocuklar sevinçten
havaya siçriyordu. Simyaci, kabile reislerinin kervan basi-
nin yanma gittiklerini ve hep birlikte gizli bir toplantiya
oturduklarini fark etti.
 
Ama bunlarin hiçbiri ilgilendirmiyordu Simyaciyi.
Daha önce de nice insanlarin gelip nicelerinin gittigini
gör-
müstü; Vaha ve çölün sessizligini hiçbir sey
bozamamisti.
Rüzgârin etkisiyle biçim degistiren bu uçsuz bucaksiz
kumlarda taban tepen krallar ve dilenciler görmüstü; ama
çocukken gördügü kumlardan farkli degildi bu kumlar.
Her seye karsin, sari topraktan, lacivert gökyüzünden
son-
ra, hurma agaçlarinin yesilinin gözlerinin önünde belirdi-
gini gören yolcularin hissettikleri nesenin birazini yüregi-"
nin derinliklerinde duymasina engel olamiyordu.
"Belki de Tanri, çölü, insanlar hurma agaçlarini
gö-
rünce sevinsinler dîye yaratti,' diye düsündü.
Ardindan daha gündelik sorunlarla ilgilenmeye
karar
verdî. Bildigi gizlerin bir bölümünü ögretecegi insanin bu
kervanla geldigini biliyordu. Isaretler bunun haberini ver-
misti. Bu adami henüz bilmiyordu, ama deneyimli gözleri
onu gördükleri anda taniyacaklardi. Bunun da, daha
önce-
ki tilmizi kadar yetenekli olacagim umuyordu.
"Bu seyler neden mutlaka agizdan kulaga
aktariliyor,
 
dogrusu bilmiyorum/ diye düsündü. Bunlarin gerçek giz-
ler olmasindan degildi hiç kuskusuz: Tanri kendi gizlerini
bütün yaratiklara özgürce açiyordu.
Simyan
97/7
Ona göre bunun bir tek açiklamasi vardi:
Kuskusuz
bunlar Saf Hayat'in parçalari olduklari ve Saf Hayat'i re-
sim biçiminde ya da söz halinde kavramak çok güç
oldugu
için, bu seyleri bu sekiide aktarmak gerekiyordu.
Çünkü insanlar resimlerin ve sözcüklerin
büyüsüne
kapilip sonunda Evrenin Dili'ni unuturlar.
*
98
YENI GELENLER
KABI-
HEMEN AL-FAYOUM
le seflerinin huzuruna çikarildilar. Delikanli gördüklerine
inanmakta güçlük çekiyordu: Birkaç hurma agaciyla
 
çevri-
li bir kuyunun (bir tarih kitabinda okudugu bir betimle-
meye göre) yerine, Vaha'nin herhangi bir Ispanyol
köyün-
den çok daha büyük oldugunu görüyordu. Vaha'da üç
yüz
kuyu, elli bin hurma agaci ve hurma agaçlarinin arasina
dagilmis çok sayida çadir vardi.
- Sanki Bin Bir Gece, dedi, Simyaciyi hemen
görmek
için sabirsizlanan Ingiliz.
Çevrelerini hemen çocaklar sardi: Binek
hayvanlari-
na, develere, gelen insanlara merakla bakiyorlardi.
Erkek-
ler, gelenlerin savas isaretlen görüp görmediklerini
ögren-
mek istiyorlar; kadinlarsa tüccarlarm getirdigi kumas ve
degerli taslar için çekisiy >r!ardi. Çölün sessizligi arlik
uzak bir hayâl gibiydi; herkes, sanki ruhlar dünyasindan
ayrilip insanlarin dünyasina gelmis gibi, durmadan konu-
suyor, gülüyor ve girtlak paraliyordu Insanlar neseli ve
mutluydular.
Deveci, önceki gece alman önlemlere karsin,
sakinleri-
nin çogunlugu kadin ve çocuklardan olustugu için, çölde
 
vahalarin her zaman tarafsiz topraklar sayildigini
açikladi
delikanliya. Eki taraim da kendi vahalari vardi; bu
nedenle
çöîün kumlarinda birbirlerini bogazlayan savacilar, birer
siginak saydiklari vahalarin huzurunu bozmuyorlardi.
Kervan basi, biraz güç de olsa adamlarini ve
yolcuiari
bir araya toplayip kendilerine bilgi verdi. Kabileler arasin-
daki savas bitinceye kadar burada kalacaklardi. Yolcular,
ziyaretçi olarak Vaha saktniennin çadirlarina konuk edile-
cekler, kendilerine en Iyî ye. ier verilecekti. Geleneksel
ko-
9
9
nukseverligin yasasi böyleydi. Sonra, aralarinda kendi
nö-
betçileri de olmak üzere herkesin, silahlarini kabile reisle-
rinin görevlendirdigi adamlara teslim etmelerini istedi.
- Savasin kurallari böyle, diye açikladi. Böylece
mu-
 
haripler, vahalari siginak olarak kullanamazlar.
ingiliz'in, ceket cebinden krom kapli bir tabanca
çi-
kartip silahlari toplamakla görevli adama teslim ettigini
gören delikanlinin saskinliktan agzi açik kaldi.
- Tabancayla ne isiniz var? diye sordu delikanli.
- insanlarin kararsiz kalmamalari konusunda
bana
yardimci olmasi için, dedi. Arayisi sona ermis oldugu için
mutluydu.
Delikanliya gelince, o hazinesini düsünüyordu.
Haya-
line yaklastikça, isler daha güçlesiyordu. Yasli kralin
'ace-
mi talihi' adini verdigi sey artik olmuyordu. Simdi, kendi
Kisisel Menkibe'sinin pesine düsmüs kimse için diretme
ve
cesaret sinavinin söz konusu oldugunu biliyordu. Bu ne-
denle acele etmemeli, sabirsizlik göstermemeliydi.
Yoksa
Tanri'nm yoluna dizdigi Isaretleri göremeyebilirdL
'Onlari yoluma Tanri dizdi,' diye düsündü, kendi
kendine sasarak. Simdiye kadar, isaretleri bu dünyaya ait
birseyler olarak görmüstü. Yemek yemek ya da uyumak
gibi, ask ya da is aramaya çikmak gibi. Ama bunun,
kendi-
 
sine yapmasi gerekeni göstermek için Tann'nm
kullandigi
bir dil olabilecegini hiç düsünmemisti.
'Sabirsiz olma,* diye tekrarladi, kendi kendine.
"Deve-
cinin dedigi gibi, yemek zamani gelince yemegi ye. Yürü-
me zamani gelince yürü.'
Ilk gün, aralarinda îngiîiz de olmak üzere,
yorgunluga
teslim olan herkes uyudu. Delikanli, asagi yukari kendi
yasinda bes çocukla birlikte biraz uzaktaki bir çadirda ka-
liyordu. Çöl çocuklariydi bunlar, büyük kentleri merak
ediyorlardi. Delikanli çobanlik yaptigi dönemi anlatti; In-
giliz girdigi sirada, billûrive dükkâni serüvenini anlatmaya
baslamak üzereydi.
100
- Bütün sabah sizi aradim, dedi, arkadasini
disari çi-
kartirken. Simyacinin yerini bulmama yardimci olmalisi-
niz.
Onu ilkin kendi olanaklariyla bulmayi denediler.
 
Bir
Simyaci, hiç kuskusuz Vaha'nin öteki sakinlerinden daha
degisik yasiyor olmaliydi; büyük bir olasilikla çadirinda
sürekli yanan bir ocak vardi. Uzun uzun. dolastiktan son-
ra, Vaha'nin onlarin düsündügünden çok daha genis
oldu-
gunu ve yüzlerce, yüzlerce çadir bulundugunu anladilar.
- Neredeyse bütün bir günü yitirdik, dedi ingiliz,
ar-
kadasiyla birlikte Vaha'daki bir kuyunun yanina oturur-
ken.
- Sormak belki daha iyi olur, dedi delikanli.
Ingiliz, Al-Fayoum'da oldugunu kimseye belli
etme-
mek istiyordu, bu nedenle karar veremedi. Sonunda, bo-
yun egdi ve Arapçayi kendisinden daha iyi konusan deli-
kanlidan gerekeni yapmasini istedi. Delikanli, bunun üze-
rine, koyun derisinden tulumunu doldurmak için kuyuya
gelen bir kadina yaklasti.
- Aksam serifleriniz hayirli olsun ya hatun! Bu
vaha-
da yasayan bir Simyaci var, nerede oturdugunu
ögrenmek
isterdim, dedi.
Kadin böyle birini hiç duymadigini söyledi ve
hemen
 
uzaklasti. Bununla birlikte, siyah giysiler giymis kadinlarla
konusmaya kalkismamasi konusunda da uyardi
delikanli-
yi, çünkü evli kadinlardi bunlar. Gelenege saygi
göstermek
zorunluydu.
Ingiliz büyük bir hayal kirikligina ugramisti.
Demek
bu yolculugu bosu bosuna yapmisti. Arkadasi da
üzülmüs-
tü bu duruma. Ingiliz de kendi Kisisel Menkibe'sinin pe-
sinden gidiyordu. Ve bir Insan bunu yapiyorsa, bütün Ev-
ren, onun aradigini bulmasina yardimci olmak ister:
Böyle
söylemisti yasli kral. Onun yanilmasi olanaksizdi.
- Simdiye kadar burada simyacilardan söz
edildigini
hiç duymadim, dedi delikanli. Yoksa size yardimci
olmak
Isterdim.
10
1
 
ingiliz'in gözleri parladi.
- Elbette öyle, diye haykirdi. Belki de burada
bir simyacinin kim oldugunu bilmiyordu. Siz, köyde has
taliklari kimin iyilestirdigini sorun en iyisi.
Siyah giyinmis birkaç kadin su çekmek için
kuyuyj
geldiler, ama Ingiliz'in üstelemesine karsin delikanli
onlar-
la konusmadi. Sonunda bir erkek geldi.
- Köyde hastaliklari iyi eden birini taniyor
musu-
nuz? diye sordu ona delikanli.
-.Bütün hastaliklari Allah iyi eder, diye yanitladi
adam. Bu yabancilardan açikça korkmustu. Siz ikiniz bü-
yücü ariyorsunuz.
Ve Kur'an'dan birkaç ayet okuduktan sonra
yoluna
gitti.
Bir baska adam geldi. Daha yasliydi, elinde
sadece kü-
çük bir kova vardi. Delikanli ona da ayni soruyu sordu.
- Onun gibi bir adami neden ariyorsunuz? diye
sor-
du Arap, yanit olarak.
- Çünkü suradaki dostum, bu adami tanimak
 
için ay-
larca yolculuk yapti.
- Bu adam eger Vaha'da yasiyorsa, çok güçlü
biri ol-
mali, dedi yasli adam biraz düsündükten sonra. Kabile
sef-
leri bile canlarinin istedigi zaman göremezler onu. Böyle
bir seyi onun istemesi gerekir. Siz iyisi mi savasin sona
er-
mesini bekleyin ve kervanla birlikte yolunuza gidin. Va-
ha'nin hayatina girmeye çalismayin, diye bagladi konus-
masini, yanlarindan ayrilirken.
Ama Ingiliz'in etekleri zil çalmaya basladi.
Demek ki
iyi iz üzerindeydîler.
Bu sirada bir genç kiz göründü, siyah giysi
giyinme-
misti. Omzunda bir testi tasiyordu ve basinin çevresinde
bir peçe vardi, ama yüzü açikti. Delikanli, Simyaciyi sor-
mak üzere yanina yaklasti.
O wda zaman durmus gibi oldu; sanki Evrenin
Ru-
hu, delikanlinin önünde bütün gücüyle ortaya çikiyormus
gibiydi.
 
102
Kizin siyah gözlerini, gülümseme ile susma
arasinda
karar veremeyen dudaklarini görünce, dünyanin
konustu-
gu ve yeryüzünün bütün yaratiklarinin yürekleriyle anla-
diklari dilin, en temel ve en yüce bölümünü anladi deli-
kanli. Ve Ask'ti bunun adi, insanlardan da çölden de
daha
eskiydi, tipki kuyunun yaninda bu iki bakisin bulusmasi
benzeri, iki bakisin bulustugu her yerde, her zaman ayni
güçle ortaya çikardi. Dudaklar sonunda gülümsemeye
ka-
rar verdiler, ve bir isaretti bu, bütün ömrü boyunca bilme-
den bekledigi, kitaplarda, koyunlarin yaninda, kristallerde
ve çölün sessizliginde aramis oldugu isaretti.
Evrenin Saf Dili'ydi bu, herhangi bir açiklamaya
ge-
reksinimi yoktu, çünkü Evren'in sonsuz zamanda yoluna
devam etmek için hiçbir açiklamaya gereksinimi yoktu.
Delikanli o anda, hayatinin kadininin karsisinda
oldugunu
ve kizin da hiçbir söze gereksinim duymadan bunu
 
bildigi-
ni biliyordu. Anababasi, anababasinin anababasi, biriyle
evlenmeden önce ona kur yapmak, nisanlanmak, onu
tani-
mak ve para sahibi olmak gerektigini söyleseler de, deli-
kanli dünyada en çok bundan emindi. Bunun tersini
söyle-
yenler, evrensel dilden habersiz kimselerdi. Çünkü bu dili
bilen biri, ister çölün ortasinda ya da Ister büyük kentlerin
göbeginde olsun, dünyada her zaman bir baskasini
bekle-
mekte olan biri bulundugunu kolayca anlayabilir. Ve bu
iki insan karsilasinca ve gözleri bulusunca, bütün geçmis
ve bütün gelecek artik bütün önemini yitirir, yalnizca o
an, ve gökkubbe altinda her seyin ayni El tarafindan
yazil-
digi gerçekligi vardir, bu inanilmaz gerçek vardir. Ask'i
yaratan ve çalisan, dinlenen ve günes isigi akinda
hazineler
arayan her kimse için sevilecek birini yaratmis olan El.
Çünkü, böyle olmasaydi, insan soyunun hayallerinin hiç-
bir anlami olmazdi.
'Mektup,' dedi kendi kendine.
Oturmakta olan Ingiliz yerinden kalkti ve
 
arkadasini
sarsti.
- Haydi! Sorun ona!
Delikanli genç kiza yaklasti. Kiz yeniden
gülümsedi.
Delikanli da gülümsedi.
- Adin ne senin? diye sordu delikanli.
- Benim adim Fatima, diye yanitladi, gözlerini
indi-
rerek.
- Geldigim ülkedeki bazi kadinlarin adi da
böyledir.
- Peygamberin kizinin adidir, dedi Fatima.
Mücahit-
lerimiz götürdüler oraya.
Güzel kiz, mücahitlerden gururla söz ediyordu.
Yan-
larinda duran Ingiliz israr ediyordu. Bunun üzerine deli-
kanli, genç kiza bütün hastaliklari iyi eden bîr adam tani-
yip tanimadigini sordu.
- Dünyanin gizlerini bilen bir adam. Çölün
cinleriy-
le konusuyor, dedi genç kiz.
Cinler, Iyilik ve Kötülük perileriydiler. Ve genç kiz
 
eliyle güney yönünü gösterdi, bu tuhaf adam o tarafta
otu-
ruyordu.
Sonra testisini doldurup uzaklasti. Ingiliz de
Simyaci-
yi aramak için uzaklasti. Delikanli uzun süre kuyunun ya-
ninda oturdu ve gündogusu rüzgârinin kendi yüzünde bir
gün bu kadinin kokusunu biraktigini ve bu kadinin yasa-
digini bile bilmeden onu sevmis oldugunu düsündü. Ve
bu
kadina duydugu ask ona dünyanin bütün gizlerini
açacak-
ti.
trlesi gün genç kizi beklemek için kuyuya gitti deli-
kanli. Orada Ingiliz'i bulunca sasirdi: Ilk kez çölü seyredi-
yordu.
- Bütün ikindi, bütün aksam bekledim, dedi ingiliz,
Ilk yaldizlar dogarken geldi. Kendisine ne aradigimi
söyle-
dim. Bana kursunu, altina dönüstürüp dönüstürmedigimi
sordu. Ben de tam olarak iste bunu ögrenmek istedigimi
söyledim. Bunun üzerine denememi söyledi. 'Git de-
ne!'den baska bir sey söylemedi bana.
 
104
Delikanli agzini açmadi. Demek ki, Ingiliz
çoktandir
bildigi bir seyi ögrenme^ için tepmisti bunca yolu. Ve bu-
nun benzeri bir sey ögrenmek için, kendisinin de yasli
kra-
la alti koyun vermis oldugunu animsadi.
- Öyleyse deneyin, dedi Ingiliz'e. t
- Ben de onu yapacagim. Ise hemen koyulacagim.
Ingiliz ayrildiktan az sonra, Fatima su doldurmak
için
kuyuya geldi.
- Sana tek bir sey söylemek için geldim, dedi
delikan-
li, genç kiza. Benim karim olmani istiyorum. Seni seviyo-
rum.
Genç kiz testiyi tasirdi.
- Seni her gün burada bekleyecegim, diye
konusmasi-
ni sürdürdü delikanli. Piramitlerin yakininda bulunan bir
hazineyi aramak için bütün çölü geçtim. Savas benim için
tam bir talihsizlikti. Ayni savas simdi benim için bîr talih,
Çünkü burada senin yaninda kaliyorum.
- Savas bir gün bitecek, dedi genç kiz.
 
Delikanli Vaha'daki hurma agaçlarina bakti.
Çoban-
lik yapmisti. Burada da koyunlar vardi. Hazineden daha
önemliydi Fatima.
- Muharipler kendi hazinelerini ariyorlar, dedi
genç
kiz, sanki onun düsüncelerini kesfetmis gibi. Ve çöl
kadin-
lari muhariplerinden gurur duyuyorlar.
Sonra, testisini yeniden doldurup oradan
uzaklasti.
Delikanli her gün kuyuya gidip Fatima'nm
gelmesini
bekliyordu. Fatima'ya çobanlik hayatini, kralla rastlasma-
sini, kristal dükkânini anlatti. Dost oldular ve birlikte an-
cak on bes dakika geçiriyor olmalarina karsin, bu süreyi
günün geri kalan bölümünden çok daha azun buluyordu.
Neredeyse bir aya yakindir Vaha'daydilar. Kervan
Ba-
si bir p-ün herkesi toplantiya çagirdi.
- Savasin ne zaman bitecegini bilm^ uz ve
tekrar
yola çikmamiz olanaksiz, dedi. Savas kuskusuz daha
uzun
 
süre devam edecek, belki de yillarca. Iki taraf da, cesur
ve
10
5
kahraman muhariplerle dolu ve iki ordu da savasmaktan
gurur duyuyor. Bu iyiler ile kötüler arasindaki bir savas
degil. Ayni iktidari ele geçirmek isteyen güçler arasindaki
bir savas bu ve böyle bir savasta Allah iki tarafin da
yanin-
dadir.
Insanlar dagildilar. Delikanli o aksam FatIma'yi
tek-
rar gördü ve ona toplantida söylenenleri aktardi.
- Ikinci görüsmemizde, dedi genç kiz, bana
askindan
söz ettin. Daha sonra bana'Evrenin Dili gibi, Evrenin Ru-
hu gibi çok güzel seyler ögrettin. Ve bunlar, azar azar
beni
senin parçan haline getirdiler.
Delikanli onun sesini dinliyor ve bu sesi, hurma
agaç-
larinin yapraklarindan esen rüzgârin hisirtisindan çok
 
da-
ha güzel buluyordu.
- Seni beklemek için kuyuya çok erken geldim.
Çok
bekledim. Geçmisimi, gelenegi, erkeklerin çöl
kadinlarinin
nasil davranmalarini istediklerini animsayamiyorum. Kü-
çükken, çölün bir gün bana hayatimin en güzel
armagani-
ni verecegini hayal ederdim. Ve bu armagan verildi simdi
bana, bu armagan sensin.
Delikanli genç kizin elini tutmak istedi. Ama
Fatima
testinin kulplarindan tutuyordu.
- Bana düslerini, yasli krali ve hazîneyi anlattin.
Ba-
na isaretlerden söz ettin. Iste bu yüzden hiçbir seyden
korkmuyorum, çünkü seni bana bu isaretler getirdiler.
Se-
nin de sik sik tekrarladigin gibi, ben senin düslerinin ve
Kisisel Menkibe'nin bir parçasiyim. Ayni sebepten dolayi,
senin, aramaya geldigin seyin dogrultusunda yolunu sür-
dürmeni istiyorum. Savasin bitmesini beklemen gereki-
yorsa çok iyi. Ama daha erken gitmek zorundaysan, öy-
leyse Menkibe'nin yoluna git. Kumullar rüzgârin etkisiyle
 
degisirler, ama çöl hep ayni kalir. Askimiz da böyle ola-
cak.
- Mektup, dedi genç kiz bir kez daha. Ben, senin
Menkibe'nin bir parçasiysam bir gün geri döneceksin.
106
Delikanli, genç kizin yanindan ayrilirken üzgündü.
Simdiye kadar tanimis oldugu insanlari düsünüyordu. Evli
olan çobanlar, kirlarda dolasmalari gerektigi konusunda
karilarini inandirmakta çokça güçlük çekiyorlardi. Ask,
sevilen nesnenin yaninda bulunmayi zorunlu kiliyordu.
Ertesi gün, Fatima'ya bunlardan söz etti Delikanli.
- Çöl bizden erkeklerimizi aliyor, dedi Fatima, ve
her zaman geri getirmiyor onlari. Buna alismak zorunda-
yiz. Artik onlar, yagmur yagdirmadan geçen bulutlarda,
taslarin arasina gizlenen hayvanlarda, topraktan fiskiran
cömert suda bulunuyorlar. Artik onlar her seyin bir parça-
si oldular, Evrenin Ruhu oldular. Gidenlerin kimileri geri
dönüyorlar. O zaman öteki kadinlar mutlu oluyorlar,
Çünkü kendi bekledikleri erkekler de günün birinde geri
dönebilirler. Eskiden bu kadinlara bakar ve onlarin mutlu-
luklarini kiskanirdim. SimdI benim de bekleyecek bir er-
kegim olacak. Ben bir çöl kadiniyim ve bundan gurur du-
yuyorum, istiyorum ki benim erkegim de kumullarin yer-
 
lerini degistiren rüzgâr gibi özgürce dolassin. Istiyorum ki
onu bulutlarda, hayvanlarda ve suda görebileyim.
Delikanli Ingiliz'in yanma gitti. Ona Fatima'dan söz
etmek istiyordu. Ingiliz'in, çadirinin yanina küçük bir
ocak yapmis oldugunu görünce sasirmamazlik etmedi.
Tu-
haf bir ocakti, üzerinde saydam bir sise vardi. Ingiliz atesi
odunla besliyor ve çölü gözlemliyordu. Gözleri, kitap
okumaya daldigi zamankilerden sanki daha pariltiliydi.
- Çalismanin bu ilk evresi, dedi. Karisik kükürtü
saf-
lastirmam gerekiyor. Ve bunu gerçeklestirmek için,
basari-
sizliga ugramaktan korkmamak zorundayim.
Basarisizliga
ugramak korkusu, simdiye kadar Büyük Yapit'a girisme-
me hep engel oldu. On yil önce baslamam gereken
seye
ancak simdi baslayabiliyorum. Ama yirmi yil beklemis ol-
dugum için de mutluyum.
Ve çöle bakarak atesi kotarmayi sürdürdü.
Delikanli,
çöl, batan günesin pembe rengini alincaya kadar bir süre
onun yaninda kaldi. Sessizligin, sorularini yanitlayabilip
 
bilemeyecegini anlamak için çöle dalmak istedi, dayanil-
maz bir istekti bu.
Vaha'mn hurma agaçlarini gözden yitirmeden bir
sü-
re amaçsizca yürüdü. Rüzgâri dinliyor, ayaklarinin
altinda
Çakil taslarini hissediyordu. Kimi zaman, bir kavki bulu-
yordu ve bu çölün, çok eski çaglarda büyük bir deniz ol-
•dugunu biliyordu. Büyük bir tasin üzerine oturdu ve ken-
disini karsisinda duran ufkun büyüsüne birakti. Aski, ona
bir sahip olma düsüncesi katmaksizin düsünemiyordu.
Ama Fatima bir çöl kadiniydi. Bir sey onun anlamasina
yardimci olabilecekse, bu da kuskusuz çöldü.
Basinin üstünde bir jeyin kimildadigini
hissedinceye
kadar, orada hiçbir sey düsünmeksizin öyle kaldi.
Gökyü-
züne bakinca, gökyüzünün enginlerinde uçan iki atmaca
gördü.
Yirtici kuslara ve. uçarken çizdikleri sekillere
dikkatle
bakti. Bunlar görünüste düzensiz çizgilerdi, ama onun
için
gene de bir anlamlari vardi. Ne var ki anlamlarini
çözemi-
 
yordu. Bunun üzerine kuslarin hareketlerini gözleriyle iz-
lemeye karar verdi; böylelikle, belki de bir mesaj
okuyabi-
lirdi. Belki de çöl kendisine sahip olmayi gerektirmeyen
aski açiklayabilirdi.
Uykusunun geldigini hissetti. Ama yüregi ondan
uyu-
mamasini istedi; oysa tam tersine kendini birakmasi
gere-
kiyordu.
- Iste Evrenin Dili'ni kavriyorum, dedi ve bu
dünya-
da her seyin bir anlami var, atmacalarin uçusuna
varincaya
kadar. Bir kadina duydugu ask için, içinde derin bir min-
net hissetti, insan sevince/ diye düsündü, "nesneler daha
çok anlam kazaniyor.*
• Birden, atmacalardan biri, ötekine saldirmak için
pike
yapti. O anda delikanlinin gözünün önünde ani ve kisa
bir
görüntü belirdi- S.'ahli bir birlik, elde kiliç Vaha'yi isgal
ediyordu. Görüntü hemen yok oldu, ama biraktigi etki
^ok canliydi. Sfi^plardan söz edildigini duymus ve birkaç
serap görmüstü: Çölün kumlarinda somutlasan
 
arzulardi
108
bunlar. Ne var ki, hiç kuskusuz bir ordunun Vaha'yi ele
geçirdigini de görmek istememisti.
Bunlari unutmak ve tekrar düsünceye dalmak
istedi;
yeniden pembe asiboyasi çöle ve taslara yöneltmek
istedi
zihnini. Ama yüregindeki bir sey rahat birakmiyordu
onu.
"Her zaman isaretleri izle," demisti yasli kral.
Fati-
ma'yi düsündü. Sonra gördügü görüntüyü animsadi ve
bu-
nun gerçeklikten pek uzak olmadigini sezdi.
içini sar w boguntudan kurtulmaya çalisti. Ayaga
kal-
kip hurma agaçlarina dogru yürüdü. Bir kez daha,
nesnele-
rin çogul dilini anliyordu: Simdi, Vaha tehlikeyi simgeler-
ken çöl güvenligi temsil ediyordu.
Deveci, bir hurma agacinin dibine oturmus,
günesin
 
batisini seyrediyordu.
Delikanlinin bir kumulun arkasindan çikarak
geldigi-
ni gördü.
- Bir ordu yaklasiyor, dedi delikanli. Bir görüntü
gördüm.
- Çöl, insanlarin yüregini hayallerle doldurur,
diye
yanitladi deveci.
Ama delikanli ona atmacalari anlatti:
Atmacalarin
uçusunu izlerken birden Evrenin Dili'ne dalmisti.
Deveci hiçbir karsilik vermedi; delikanlinin
kendisine
anlattigi seyi wliyordu. Herhangi bir seyin, yeryüzünde,
her seyin yasamini anlatabilecegini biliyordu. Bir kitabin
herhangi bir sayfasini açarak, birinin elini inceleyerek, ya
da kuslarin uçusuna bakarak, ya da kâgit fali açarak, ya
da
bir baska yöntemle, o anda yasamakta oldugumuz
dene-
yimle bir iliski kurabiliriz hepimiz. Aslinda, nesneler ken-
diliklerin4en hiçbir sey açinlamazlar; insanlar bu
nesneleri
gözlemleyerek, Evrenin Ruhu'nu anlama yöntemini
 
kesfe-
debilirler.
Çöl, Evrenin Ruhu'nu kolayca anlayabilmeleri
saye-
sinde hayatlarini kazanan insanlarla doluydu. Kâhin adi
veriliyordu bunlara; ve kâhinler, kadinlar ve yaslilardan
10
9
korkarlardi. Savasçilar bunlara pek ender danisirlardi,
çün-
kü insanin ne zaman ölecegini önceden bilerek savasa
git-
mesi olanaksizdir. Savasçilar, savastan haz almayi,
bilinme-
yen bir seyden heyecan duymayi yeglerler; gelecek
Allah
tarafindan yazilmistir ve Allah ne yazarsa yazsin,
insanla-
rin iyiligi içindir. Bu nedenle, savasçilar yalnizca simdiki
zamanda yasiyorlardi, çünkü simdiki zaman
beklenmedik
olaylarla doluydu ve bir yigin seye dikkat etmek zorun-
 
daydilar: Düsmanin kihci neredeydi, ati neredeydi, ölüm-
den kurtulmak için hangi vurusu yapmaliydilar?
Deveci bir savasçi degildi ve simdiye kadar
kâhinlere
danistigi olmustu. Aralarindan çogu kendisine dogru sey-
ler söylemislerdi,* kimileri de yanlis seyler söylemisti. Bir
gün en yasli (ve en ürkütücü) kâhin, deveciye neden bu
ka-
dar gelecekle ilgilendigini sormustu.
- Birseyler yapabilmek için, diye yanitlamisti
deveci.
Ve olmasini istemedigim seyleri tersine çevirmek için.
- O zaman bu senin gelecegin olmaz ki, diye
yanitla-
di kâhin.
- Ama belki de olacaklara kendimi hazirlamak
için
gelecegi ögrenmek istiyorum. .
- Bunlar Iyi seylerse hos bir sürpriz olacaklar,
dedi
kâhin. Kötü seylerse daha gerçeklesmeden aci
çekeceksin.
- Bir erkek oldugum için gelecegi ögrenmek
istiyo-
rum, dedi bunun üzerine deveci. Ve erkekler
 
geleceklerine
bagli yasarlar.
Kâhin bir süre konusmadan durdu. Degnek
falincia
uzmanlasmisti. Yere attigi degneklerin durus biçimlerine
göre yorum yapiyordu. Ama o gün degneklerini kullan-
madi. Bir beze sarip cebine koydu.
- Insanlarin gelecegini okuyarak hayatimi
kazaniyo-
rum, dedi. Degnek gizbilimini taniyorum ve her seyin ya-
zili oldugu mekâna girmek için onlardan yararlanmayi bi-
liyorum. Orada geçmisi okuyabilirim, unutulmus olanlari
kesfedebilirim ve simdinin isaretlerini anlayabilirim. In-
sanlar bana danismaya geldikleri zaman, gelecegi
okumam:
110
Onu sezerim. Çünkü gelecek Tanri'ya aittir ve yalnizca
O
açinlar gelecegi ve yalnizca olaganüstü durumlarda.
Gele-
cegi nasil seziyorum? Simdinin Isaretleri sayesinde.
Gizin
kökü simdidedir; simdiye dikkat edecek olursan, onu iyi-
 
lestirebilirsin. Ve simdiyi iyilestirebilirsen, daha sonra ge-
lecek olan da iyi olacaktir. Gelecegi unut ve hayatinin
her
gününü Seriat'in kurallarina uygun olarak ve Tanri'nin
ev-
latlarina bahsettigi inayete güvenerek yasa. Her gün
kendi-
siyle birlikte Ebediyeti getirir.
Deveci, Tanri'nin gelecegi görmeye izin verdigi
olaga-
nüstü durumlarin neler oldugunu ögrenmek istedi:
- Kendisi bizzat onu açinladigi zaman. Ve Tanri
gele-
cegi pek ender açinlar ve bunu bir tek gerekçe için
yapar:
Degismek üzere yazilmis bîr gelecek söz konusu
oldugu
zam w.
Tanri delikanliya bir gelecegi göstermis,' diye
düsün-
dü deveci. Çünkü delikanlinin kendisine vasita olmasini
is-
tiyordu.
- Kabile reislerinin yanina git, dedi deveci.
 
Onlara
yaklasan savasçilari anlat.
- Benimle alay edecekler.
- Bunlar çöl insanlaridirlar. Çöl insanlari
isaretlere
aliskindir.
- Öyleyse durumu biliyor olmalilar.
- Kafalarina takmazlar bunu. Allah'in
kendilerine
bildirmek istedigi bir seyden haberdar olmalari gerektigin-
de, birinin gelip kendilerine haber verecegine Inanirlar.
Is-
te bugün, bu elçi sensin.
Delikanli Fatima'yi düsündü. Ve kabile reislerinin
ya-
nma gitmeye karar verdi.
Vaha'nin ortasina kurulmus kocaman beyaz
çadirin
kapisinda nöbet tutan muhafiza:
- Çölden bir haber getiriyorum. Reislerle
konusmak
istiyorum, dedi.
11
 
1
Muhafiz yanitlamadi onu. Çadira girip uzun süre
kal-
di orada. Sonra beyaz ve altin sarisi giysiler giyinmis
genç
bir Arap'la birlikte disari çikti. Delikanli, oria görmüs ol-
dugu seyleri anlatti. Arap, ona beklemesini söyleyip
çadira
girdi.
Gece oldu. Bu arada Araplar, bir yigin tüccar
çadira
girip çikti. Yavas yavas ocaklar söndü ve Vaha çöl kadar
sessizlesti. Yalnizca büyük çadirin isigi yaniyordu. Deli-
kanli, bu süre içinde hep Fatima'yi düsündü; ögleden
son-
ra yaptiklari konusmayi hâlâ anlamis degildi.
Sonunda birkaç saat bekledikten sonra muhafiz,
deli-
kanliyi içeri aldi.
Gördügü karsisinda heyecanlandi delikanli. Çölün
or-
tasinda böyle bir çadirin olabilecegini hiç düsünmemisti.
Yer, simdiye kadar üzerinde yürümedigi güzellikte en gü-
 
zel halilarla kapliydi; yukariya, içlerinde yanan mumlar
bulunan, parlak ve islemeli madenden avizeler asilmisti.
Bol islemeli ipek yastiklara yaslanmis kabile reisleri çadi-
rin gerisinde yarim daire halinde oturuyorlardi. Hizmetçi-
ler lezzetli yiyeceklerle dolu gümüs tepsilerle gidip geli-
yor, çay sunuyorlardi. Baska hizmetçiler nargilelerin ates-
lerini tazeliyorlardi. Havaya pek hos bir tütün kokusu ya-
yiliyordu.
Sekiz kabile reisi vardi, bunlarin hangisinin en
büyük
oldugunu hemen anladi. Beyaz ve altin rengi bir giysi
giy-
mis olan Arap, yarim dairenin ortasina oturmustu. Onun
yaninda, biraz önce konusmus oldugu genç yer almisti.
- Mesajdan söz eden yabanci kim? diye sordu
reisler-
den biri delikanliya bakarak.
- Benim.
Ve gördügü seyleri anlatti delikanli.
- Bizim burada kaç kusaktir yasadigimizi bildigi
hal-
de, çöl böyle bir seyi bir yabanciya neden söylesin? dedi
bir baska kabile reisi.
112
 
- Çünkü benim gözlerim henüz çöle alismadi,
bu ne-
denle alismis gözlerin göremeyecegi seyleri ben
görebili-
rim.
'Ayrica ben Evrenin Ruhurnun ne oldugunu
biliyo-
rum,' diye düsündü. Ama Araplar böyle seylere
inanmadi-
gi için bunu eklemedi sözlerine.
- Vaha tarafsiz bir yerdir. Hiç kimse saldirmaz
bir
vahaya, dedi üçüncü bir reis.
- Ben yalnizca gördügümü söylüyorum. Bana
inan-
mak istemiyorsaniz bir sey yapmazsiniz.
Çadira birden büyük bir sessizlik çöktü,
ardindan
atesli bir tartisma basladi. Delikanlinin anlamadigi bir
Arap lehçesi konusuyorlardi, ama delikanli disari
çikmaya
kalkisinca, muhafiz kendisine engel oldu. Bunun üzerine
korkmaya basladi; isaretler birseylerin yolunda
gitmedigi-
 
ni söylüyordu ona. Bu olayi deveciyle konustuguna pis-
man oldu.
Birden, ortada oturan yasli adam belli belirsiz
gülüm-
sedi. Bunu gören delikanlinin içi rahat etti. Yasli adam
tar-
tismaya katilmamis ve henüz bir sey söylememisti. Ama
Evrenin Dili'ne artik alismis olan delikanli çadirda
dolasan
bari§ titresimini hissedebiliyordu. Sezgisi ona gelmekle
iyi
ettigini söylüyordu.
Tartisma sona erdi. Yasli adamin konusmasini
dinle-
mek için herkes sustu. Sonra yasli adam, yabanciya
döndü.
Simdi yüzünde soguk ve kibirli bir ifade vardi.
- Bundan iki bin yil önce, uzak bir ülkede,
düslere
inanan bir adami kuyuya attilar ve onu esir gibi sattilar.
Bizim ülkenin tüccarlari onu satin aldilar ve Misir'a götür-
düler. Ve hepimiz Biliyoruz ki düslere inanan kimse onlan
yorumlamasini da bilir.'
cAma her zaman gerçeklestii meyi basaramaz
onlari,5
diye düsündü delikanli, yasli Çingene kadini
 
animsayarak.
- Firavun'un gördügü ciliz inekler ve semiz
inekler
dü§ü sayesinde, bu adam Misir'i kitliktan kurtardi. Adi
_ 'Tevrat'in Tekvin bölümünün 37-50 babUri Arasinda
anlauUn Yusuf'un öyküsü. (Çe\ )
Simyaci
113/8
Yusuf'tu bu adamin. Bir yabanci ülkede senin gibi o da
ya-
banciydi ve asagi yukari senin yasindaydi.
Sessizlik uzadi. Yasli adamin bakisi soguktu.
- Her zaman Gelenege uyariz biz, diye sözlerini
sür-
dürdü yasli adam. Gelenek Misir'i açliktan kurtardi o za-
man ve halkini bütün halklarin en zengini yapti. Insanla-
rin çölü nasil geçeceklerini ve kizlarini nasil
evlendirecek-
lerini Gelenek ögretir. Gelenek, bir vahanin tarafsiz
bölge
oldugunu söyler, çünkü iki tarafin da kendi vahalari
vardir
ve bu yüzden iki taraf da savunmasizdir.
 
Yasli adam konusurken kimse agzini açip tek
sözcük
söylemedi.
Ama Gelenek bize çölün mesajlarina inanmamizi
da
söyler. Bildigimiz her seyi bize çöl ögretmistir.
Yasli adamin isareti üzerine bütün Araplar ayaga
kalktilar. Toplanti sona ermisti. Nargileler söndürüldü ve
muhafizlar yerlerine geçtiler. Delikanli gitmeye hazirlani-
yordu, ama yasli adam yeniden konusmaya basladi:
- Yarin, Vaha sinirlari içinde kimsenin silah
tasiya-
mayacagini buyuran anlasmayi bozacagiz. Gün
boyunca
düsmani bekleyecegiz. Günes, batinca adamlar
silahlarini
bana teslim edecekler. Öldürülen her düsman Için bir
altin
lira alacaksin.
Ama savasa girmeden silahlar çikartilmayacak.
Silah-
lar çöl gibi nazlidirlar; gereksiz yere çikartacak olursak
da-
ha sonra gerektigi zaman ates almazlar. Silahlar yarin
kul-
lanilmayacak olursa en azindan biri kullanilacak
 
demektir:
Sana karsi.
114
DELIKANLI ÇADIRDAN
ÇIKTIGINDA
DISARI
vaha dolunayla yikaniyordu. Kendi çadirina gitmek için
yirmi dakika yürümesi gerekiyordu.
Tanik oldugu seyler tedirgin etmisti onu. Evrenin
Ru-
hu'na dalmisti ve bunun badelini kendi hayatiyla ödeyebi-
lirdi. Büyük bir kumar oynamisti. Ama Kisisel Menki-
be'sinin pesine düsmek için koyunlarim sattigi zaman da
büyük bir tehlikeyi göze almisti. Ve devecinin dedigi gibi,
yarin ölmek baska bir gün ölmekten daha uygun olurdu.
Her gün, yasamak ya da ölmek içindi. Her sey yalnizca
tek bir sözcüge bagliydi: "Mektup."
Sessizce ilerledi. Hiçbir seye pisman degildi. Yarin
ölecekse, Tanri onun gelecegini degistirmek istemedigi
için
ölecekti. Ama bogazi geçtikten sonra, billûriye dükkânin-
da çalistiktan sonra, çölü ve Fatima'nin gözlerini tanidik-
tan sonra da ölebilirdi. Uzun zaman önce, ülkesinden ay-
rildigindan bu yana, her gününü yogun bir sekilde yasa-
 
misti. Ertesi gün ölecek olursa gözleri açik gitmezdi, çün-
kü gözleri öteki çobanlarin gözlerinden çok daha fazlasini
görmüstü ve bundan gurur duyuyordu.
Birden bir gürleme duydu ve görülmemis
siddette
esen bir rüzgârin etkisiyle ansizin yere yuvarlandi.
Çevre-
yi, neredeyse ay isigin i örten bir toz bulutu kapladi.
Karsi-
sinda dev boyutlu bir kir at ürkütücü bir kisnemeyle saha
kalkti.
Olan-biteni pek az görüyordu, ama toz buiutu "j^f
hnca o zamana kadar duymadigi müthis* bîr korku"" ka
pildi. Atin binicisi siyahlar giyinmis bir adamdi, jal &m-
zunda bir sahin vardi. Basina bîr türban takm^i Ve r*w
zündeki peçeden yaim/".vA gözleri görünuv .>rdu
'~^,'b&f\ hg
bercisi olabilirdi, ama herhangi bir dünyalidan çok daha
güçlü bir kisiligi vardi.
Tuhaf süvari, egerine asili kavisli kocaman kilicini
ki-
nindan çikardi. Çelik, ayisigmda parildadi.
- Atmacalarin uçusunu yorumlamaya kim
cesaret et-
 
ti? diye sordu. Sesi öylesine gürledi ki, sanki Al-Fayoum*
un elli bin hurma agaci tarafindan yankilandi.
- Ben cesaret ettim, dedi delikanli. Ve hemen,
iman-
sizlari kir atinin ayaklari altinda ezen Ermis Santiago Ma-
tamoros'un heykelini animsadi. Süvari, Ermis Santiago
Matamoros'a benziyordu, ancak simdi durum tersineydi.
- Ben cesaret ettim, diye yineledi delikanli. Ve
basini
egerek kiliç darbesine hazirlandi. - Evrenin Ruhu'nu he-
saba katmadiginiz için birçok insanin hayati kurtulacak.
Ne var ki, birden inmedi kiliç. Süvarinin eli agir
agir
indi ve kilicin ucu delikanlinin alnina dokundu. Kiliç öyle-
sine keskindi ki bir damla kan belirdi.
Süvari tas gibi kimildamadan duruyordu. Delikanli
da
öyle. Aklina kaçmak bile gelmemisti. Yüreginin derinlik-
lerinden garip bir nese yayildi içine: Kisisel Menkibe'si
için ölecekti. Ve Fatima için. Uzun sözün kisasi, simgeler
dogruyu söylemisti. Iste düsman ile karsi karsiya bulunu-
yordu ve madem ki Evrenin bir Ruhu vardi, öyleyse
ölüm
viz gelir tiris giderdi. Kisa bir süre sonra onun parçasi
ola-
 
cakti. Ve yarin, Düsman da onun parçasi olacakti.
Yabanci, kilicin ucunu hâlâ delikanlinin alninda
tutu-
yordu.
- Kuslarin uçusunu neden yorumladin?
- Ben yalnizca kuslarin anlatmak istedikleri seyi
oku-
dum. Vaha'yi kurtarmak istiyorlar. Siz ve sizinkiler, hepi-
niz öleceksiniz. Vaha'nin adamlari sizden daha fazla.
Kilicin ucu hâlâ delikanlinin alninda duruyordu.
- Sen kim oluyorsun da Tann'nin yazdigi yazgiyi
de-
gistirmeye kalkisiyorsun?
- Allah ordulari yaratti, ama O, kuslari d, yaratti.
Allah bana kuslarin dilini ögretti. Her sey ayni bi taraf m-
116
dan yazilmistir, dedi delikanli, devecinin sözlerini animsa-
yarak.
Sonunda süvari kilicini geri çekti. Delikanli içinde
bir
rahatlama hissetti. Ama kaçamiyordu.
- Kehânetlerine dikkat et. Bir sey yazilmissa,
bundan
 
kurtulmak olanaksizdir.
- Ben sadece bir ordu gördüm, dedi delikanli. Bir
sa-
vasin sonucunu görmedim.
Süvari, delikanlinin yanitindan hosnut kalmis
gibiydi.
Ama kilicini hâlâ elinde tutuyordu.
- Bir yabana, yabanci bir ülkede ne yapiyor?
diye
sordu.
- Kisisel Menkibe'mi ariyorum. Senin
anlayabilece-
gin bir sey degil.
Süvari kilicini kinina soktu ve omzundaki sahin
tuhaf
bir çiglik atti. Delikanli sakinlesmeye basladi.
- Cesaretini sinavdan geçirmem gerekiyordu,
dedi sü-
vari. Cesaret, Evrenin Dili'ni arayan bir kimse için en bü-
yük erdemdir.
Delikanli sasirmisti. Bu adam pek az insanin
bildigi
seylerden söz ediyordu.
- Asla gevseklik göstermemeli, çok uzaklardan
gelin-
 
se bile, diye sürdürdü konusmasini. Çölü sevmek gerekir,
ama hiçbir zaman ona tamamen bel baglamamali.
Çünkü
çöl insanlar için bir denektasidir: Hepsinin adimlarini his-
seder ve dalga geçeni öldürür.
Sözleri, yasli kralin sözlerini andiriyordu.
- Savasçilar gelirse ve basin günes battiktan
sonra hâ-
lâ yerinde duruyorsa beni görmeye gel, dedi süvari.
Biraz önce kilici tutan el bir kirbaci kavradi. At
yeni-
den sahlanarak bir toz bulutu kaldirdi.
- Nerede oturuyorsunuz? diye haykirdi
delikanli, sü-
vari uzaklasirken.
Kirbaçti el güney yönünü isaret etti.
Delikanli böylece Simyaci ile tanismis oluyordu.
11
7
. ERTESI SABAH, AL-FAYOUM
AGAÇ-
HURMA
larinin ortasinda Iki bin silâhli adam vardi. Daha günes
ba-
 
sucu noktasina yükselmeden, ufukta bes yüz savasçi
gö-
ründü. Süvariler Vaha'ya kuzeyden girdiler. Görünüste,
sanki barisçi bir seferdi, ama silahlari beyaz maslaklarin
al-
tina gizlemislerdi. Ama Vaha'nm ortasinda bulunan bü-
yük çadirin yanma gelince, palalarim ve tüfeklerini ortaya
çikardilar. Ve bos çadira saldirdilar,
Vaha'nm adamlari çöl süvarilerini çembere
aldilar.
Yarim saat içinde, ortaliga dört yüz doksan dokuz ceset
dagilmisti. Çocuklar hurmaligin Öteki ucunda bulunuyor-
lardi ve hiçbir sey görmediler. Kadinlar çadirlarinda koca-
lari için dua ediyorlardi ve onlar da hiçbir sey görmediler.
Ortaliga yayilmis cesetler olmasaydi, Vaha'nm gündelik
olagan hayatini yasadigi söylenebilirdi.
Yalnizca bir savasçiya dokunulmadi: Saldirganlar
bir-
liginin komutaniydi. Aksamleyin, kabile reislerinin huzu-
runa çikartildi. Ona, Gelenegi neden çignedigini sordular.
Adamlarinin aç ve susuz oldugunu, günlerce süren
savas
sonunda yorgun düstüklerini ve bu yüzden yeniden
sava-
sabilmek için bir vahayi ele geçirmeye karar verdiklerini
 
söyledi.
Vaha'nm bas reisi savasçilar için üzüldügünü,
ancak
kosullar ne olursa olsun Gelenege saygi göstermek
gerekti-
gini bildirdi. Çölde degisen tek sey vardir: Rüzgâr estigi
zaman kumullar.
Sonra, bas reis, düsman reisi onur kirici bir ölüme
mahkûm etti. Boynu vurulmak ya da kursuna dizilmek
yerine, kuru bir hurma gövdesine asildi adam. Cesedi çöl
rüzgârinda sallanmaya birakildi.
118
Kabile reisi, yabanci genci toplanti yerine çagirdi
ve
ona elli altin lira verdi. Sonra bir kez daha Yusuf'un, Mi-
sir'da basina gelenleri animsatti ve delikanlidan bundan
böyle Vaha'nm Müsaviri olmasini istedi.1
1 Kabile Retti, Hravun'un Yvuuf1 a karji davranirini
tekrarliyor. Bk. Tevrat, Tekvin, l:
37-45 (Çev.)
 
11
9
GÜNES TAMAMEN
YILDIZLAR
BATIP DA ILK
çikmaya baslayinca (Dolunay oldugu için çok pirildami-
yorlardi), delikanli güney yönünde yürümeye basladi. Ve
o tarafta yalnizca bir tek çadir vardi; ve oradan geçmekte
olan Araplarin söylediklerine bakilirsa, cinlerin istilasina
ugramisti burasi. Ama delikanli orada oturup uzun süre
bekledi.
Ay iyice yükselince Simyaci göründü. Omzunda
iki
ölü atmaca vardi.
- Ben buradayim, dedi delikanli.
- Buraya gelmemeliydiniz, diye yanitladi
Simyaci.
Yoksa Kisisel Menkibe'niz mi buraya gelmenizi istedi?
- Kabileler arasinda bir savas vardi. Çölü
geçmek ola-
naksizdi.
Simyaci attan indi ve kendisiyle birlikt£ gelmesi
için
delikanliya isaret etti. Sataf atiyla peri masallarini
 
çagristi-
ran merkez çadirin disinda, Vaha'da gördügü Öteki
çadirla-
ra benzeyen bir çadirdi. Gözleriyle, simyacilik aletleri,
simya ocaklari arastirdi, ama böyle bir sey göremedi.
Yal-
nizca birkaç kitap dizisi, bir yemek firini ve gizemli
desen-
lerle islenmis halilar vardi.
- Sen otur, ben çay yapacagim, dedi Simyaci. Ve
bu
atmacalari birlikte yiyecegiz.
Delikanli, bunlarin önceki gün görmüs oldugu
atma-
calar olup olmadigini düsündü, ama hiçbir sey söylemedi
bu konuda. Simyaci ates yakti ve bir süre sonra çadira
ne-
fis bir et kokusu yayildi. Nargile kokusundan da hostu bu
koku.
- Beni neden görmek istiyordunuz? diye sordu
deli-
kanli.
120
- isaretler yüzünden, diye yanitladi Simyaci.
 
Rüzgâr
bana senin gelecegini söyledi. Ve yardima ihtiyacin
olacak-
mis.
- Hayir, sözünü ettiginiz ben degilim. Öteki
yaban-
ci, ingiliz. Sizi o ariyordu.
- Beni bulmadan önce baska seyler bulmasi
gereke-
cek onun. Ama simdi iyi yolda. Çöle bakmaya basladi.
-Ya ben?
- Bir sey istedigimiz zaman, düsümüzü
gerçeklestir-
memiz için bütün Evren isbirligi yapar, dedi Simyaci,
yasli
kralin sözlerini tekrarlayarak.
Delikanli anladi. Demek ki, onu Kisisel
Menkibe'sine
götürmek için bir baskasi çikmisti yoluna.
- Demek ki bana ögreteceksiniz?
- Hayir. Bilinmesi gereken ne varsa biliyorsun
artik.
Ben sadece hazinene giden yolda sana kilavuzluk
edece-
gim.
 
-Kabileler arasinda savas var, diye tekrarladi
delikan-
li.
- Ama ben çölü taniyorum.
- Ben hazinemi çoktan buldum. Bir devem var,
billû-
riye dükkânindan kazandigim para var, elli altin liram var.
Ülkemde belki de zengin biri sayilabilirim.
- Ama bunlar, Piramitlerin yaninda bulunanlarin
karsisinda hiç kalir.
- Fatima var. Kazandigim her seyden daha
büyük bir
hazine.
- O da Piramitlerin yaninda degil.
Atmacalari sessizce yediler. Simyaci bir sise açip
ko-
nugunun bardagina kirmizi renkli bir sivi köydü. Sarapti
ve ömrü boyunca hiç içmedigi en güzel saraplardan biri.
Ama sarabi Seriat yasaklamisti.
- Kötülük, dedi Simyaci, insanin agzindw giren
sey-
de degildir. Kötülük oradan çikandadir.
Içince, kendini tam anlamiyla iyi hissetmeye
baslamis-
ti delikanli. Ama Simyaci biraz korkutuyordu onu. Çadir-
 
12
1
dan disari çikip yildizlari sönüklestiren ayisigini
seyretme-
ye koyuldular.
- Iç ve keyiflen biraz, dedi, delikanlinin giderek
nese-
lendigini saptayan Simyaci. Savasa gitmeden bir savasçi
na-
sil dinleniyorsa, sen de dinlen. Ama unutma ki yüregin
ha-
zinenin bulundugu yerdedir. Ve çiktigin yolda kesfettigin
seyin bir anlami olmasi için hazineni mutlaka bulmak zo-
rundasin.
- Yarin, deveni satip bir at al. Haindir develer.
En
küçük bir yorgunluk belirtisi göstermeden binlerce fersah
yol alirlar.' Ve sonra birden diz üstü çöküp ölürler. Oysa
atlar yavas yavas yorulurlar. Ve sen onlardan neler
isteye-
bilecegini ve ne zaman öleceklerini bilirsin.
 
*
122
ERTESI AKSAM SIMYACININ ÇADIRININ
ÖNÜ-
ne bir atla geldi delikanli. Bir süre sonra Simyaci
göründü:
O da ata binmisti, sol omzunda bir sahin vardi.
- Çölde bana hayati göster, dedi Simyaci. Çölde
ha-
yatin bulundugu yeri bulabilen, çöldeki hazineleri de kes-
fedebilir.
Ay aydinliginda, çölün kumlarinda yola
koyuldular.
TBilmem kî çölde hayatin bulundugu yeri bulabilecek mi-
yim?* diye düsündü delikanli. Henüz çölü tanimiyorum.
Bu düsüncesini dönüp Simyaciya açmak istedi,
ama
ondan korkuyordu. Daha önce gökyüzünde atmacalari
gördügü taslik bölgeye geldiler; simdi her seye sessizlik
ve
rüzgâr egemendi.
- Çölde hayatin isaretlerini çözmeyi
beceremiyo-
rum, dedi genç adam. Onun var oldugunu biliyorum, ama
 
onu bulmayi basaramiyor um.
- Hayat hayati çeker, diye yanitladi Simyaci.
Ve delikanli onun ne demek istedigini anladi.
Bunun
üzerine, hemen atinin dizginlerini saldi ve at, taslarin ve
kumlarin arasinda kendi bildigince dörtnala ilerlemeye
basladi. Simyaci, onu sessizce izliyordu; böylece
delikanli-
nin ati yarim saat yol aldi. Artik ikisi de Vaha'mn hurma
agaçlarini göremiyorlardi, artik yalnizca su benzersiz ay
aydinligi ve onun gümüs gibi parlattigi kayalar vardi. Bir-
den simdiye kadar hiç gelmedigi bir yerde atinin
yavasladi-
gini hissetti delikanli.
- Burada hayat var, dedi Simyaciya. Ben çölün
dilini
bilmiyorum, ama atim hayatin dilini biliyor.
Atlarindan indiler. Simyaci hiçbir sey söylemedi.
Ses-
sizce ilerleyerek taslara bakmaya basladi. Birden durdu
ve
17
3
 
büyük bir dikkatle egildi. Taslarin arasinda bir delik vardi
yerde; Simyaci elini delige soktu, sonra omzuna kadar
bü-
tün kolunu. Deligin içinde bir sey kimildadi ve Simyaci-
nin harcadigi çabaya taniklik eden gözleri (Delikanli yal-
nizca gözlerini görüyordu onun) kisildi. Kolu, deligin için-
de bulunan bir seyîe bogusuyor gibiydi. Ve birden deli-
kanliyi korkutan bir hareketle, kolunu çekti Simyaci ve
hemen ayaga kalkti. Elinde, kuyrugundan yakaladigi bir
yilan vardi.
Delikanli da siçradi, ama geriye dogru. Yilan
çilginca
debeleniyor, çikardigi sesler ve isligi çölün sessizliginde
yankilaniyordu. Bir gözlüklü kobra yilaniydi bu ve zehiri
bir insani birkaç dakika içinde öldürebilirdi.
'Zehire dikkat,' diye düsündü delikanli. Ama elini
de-
lige sokmus olan Simyaciyi çoktan isirmisti yilan. Buna
karsin, yüzü son derece sakindi Simyacinin. "Simyaci iki
yüz yasindadir," demisti Ingiliz. Çölün yilanlarina karsi'
nasil davranmasi gerektigini biliyor olmaliydi.
Delikanli, arkadasinin atinin yanina gittigini, hilal
bi-
çimli uzun kilicini aldigini, bununla yere bir daire çizdigi-
 
ni ve sürüngenin birden donup kaldigini gördü.
- Korkma, dedi Simyaci. Çizginin disina
çikamaz.
Çöldeki hayati kesfettin, benim için gerekli olan isaretti.
- Bu neden bu kadar önemli?
- Çünkü Piramitler çölün ortasmdadir.
• Delikanli Piramitler konusunda hiçbir sey duymak is-
temiyordu. Dün aksamdan bu yana, yüregi sikintili ve
ke-
derliydi. Hazineyi aramayi sürdürmek, aslinda Fatima'dan
ayrilmak zorunda kalmak demekti.
- Çölde sana kilavuzluk edecegim, dedi bu
sirada
Simyaci.
- Ben Vaha'da kalmak istiyorum, dedi delikanli.
Fa-
tima ile karsilastim. Ve benim için hazineden daha
degerli
Fatima.
- Fatima b'ir çöl kizidir. Erkeklerin geri dönmek
üze-
re gitmek zorunda olduklarini bilir. O çoktan buldu hazi-
124
 
nesini: Seni buldu. Simdi senin de kendi aradigin seyi bul-
mani bekliyor. .
- Peki kalmaya karar verirsem?
- Vaha Müsaviri olacaksin. Epeyce koyun ve
deve
alacak kadar paran var. Fatima ile evleneceksin ve ilk yili
mutlu yasayacaksiniz. Çünkü sevmeyi ögreneceksin ve
elli
bin hurma agacini tek tek taniyacaksin. Nasil gelistiklerini
göreceksin ve sana dünyanin -durmadan degistigini
göstere-
cekler. Bir süre sonra, isaretleri giderek daha iyi yorumla-
yacaksin, çünkü çöl hocalarin hocasidir.
ikinci yil, bir hazine vardi, diye hatirlayacaksin. Isa-
retler israrla ondan söz etmeye baslayacaklar ve sen
bunla-
ri görmezden ve duymazdan gelmeye çalisacaksin.
Bilgile-
rini yalnizca Vaha ve sakinlerinin iyiligi için kullanacak-
sin. Reisler bundan dolayi sana minnet duyacaklar. Deve-
ler sana para ve güç tasiyacaklar.
Üçüncü yil, isaretler sana hazinenden ve Kisisel
Men-
kibe*nclen söz etmeyi sürdürecekler. Gece ve gündüz,
Va-
 
ha'da dolasip duracaksin ve Fatima, kendisi yüzünden
yo-
luna devam edemedigin Için kederli bir kadin olacak. Ama
sen, onu sevmeyi sürdüreceksin ve o da seni sevecek.
Onun, senden kalmani istemedigini hatirlayacaksin,
çün-
kü çöl kadini kocasinin dönüsünü beklemeyi bilir. Bu
yüzden ona kizmayacaksin. Ama, belki de yoluna devam
etmen, Fatima'ya olan askina daha çok güvenmen
gerekti-
gini düsünerek, çölün kumlarinda, hurma agaçlarinin ara-
sinda durmadan yürüyeceksin. Çünkü Vaha'da kalma
ne-
denin, aslinda bir daha geri dönememek korkundur yal-
nizca. Ve iste o zaman, isaretler sana hazinenin
ebediyen
topraga gömülü kaldigini söyleyecekler.
Dördüncü yil, kendilerini dinlemedigin için
isaretler
yüz çevirecekler sana. Kabile reisleri bu durumu anlaya-
caklar ve Müsavirlik görevinden azledileceksin. Deve
sürü-
leri ve mal-mülk sahibi zengin bir tüccar olacaksin o za-
man. Ama bundan sonraki günlerini, Kisisel Menkibe'ni
gerçeklestirmemis oldugunu ve bunu yapmak için
 
vaktin
12
5
Çoktan geçtigini düsünerek hurmalikta ve çölde dolasip
duracaksin.
Askin, bir erkegin kendi Kisisel Menkibesinin
pesin-
den gitmesine engel olmadigini anlaman gerekiyor.
Böyle
bir §ey söz konusu oldugu zaman bil ki Evrenin Dili'ni
konusan Ask degildir bu, yani gerçek Ask degildir.
Simyaci kuma çizdigi çemberi sildi ve kobra
hemen
uzaklasip taslarin arasina girdi.
Delikanli, her zaman Mekke'ye gitmek istemi;
olan
Billûriye Tüccari ile bir simyaci arayan Ingiliz'i düsünü-
yordu. Çöle güvenen kadini düsünüyordu: Çöl, sevmek
is-
tedigi erkegi bir gün getirmisti ona.
Atlarina bindiler. Bu kez, delikanli izliyordu
 
Simyaci-
yi. Rüzgâr, Vaha'ntn gürültülerini tasiyordu kulaklarina.
Delikanli Fatima'nm sesini duymaya çalisiyordu. O gün
savas yüzünden kuyuya gitmemisti.
Ama geceleyin, bir çemberin içinde hareketsiz
duran
yilana bakarlarken, omzunda sahin tasiyan garip süvari
asktan ve hazineden, çöl kadinlarindan ve Kisisel Menki-
be'sinden söz etmisti.
- Sizinle gidecegim, dedi delikanli. Ve birden
içinde
büyük bir huzur hissetti.
- Yarin günesten önce yola çikacagiz.
Simyacinin tek yaniti bu cümle oldu.
126
DELIKANLI O GECE UYUYAMADI
DO&
madan önce, çadirda kendisiyle birlikte kalan
çocuklardan
GÜNES
birini uyandirdi ve ondan, Fatima'nin oturdugu yeri gös-
termesini istedi. Birlikte çikip oraya gittiler. Delikanli, ço-
cugun kilavuzluguna karsilik ona bir koyun almaya yete-
cek para verdi.
 
Sonra genç kizin uyudugu yeri bulmasini, onu
uyan-
dirmasini ve disarida kendiçini bekledigini söylemesini
rica
etti. Genç Arap kendisine sö0eneni yapti ve buna karsilik
bir baska koyun satin almasina yetecek para aldi.
- Simdi bizi yalniz birak, dedi çocuga. Vaha
Müsavi-
ri*ne yardim ettigi için gurur duyan ve koyun alacak para-
si oldugu için de mutluluktan uçan çocuk, tekrar uyumak
üzere çadirina döndü.
Patima çadirin kapisinda göründü. Birlikte hurma
agaçlarinin arasina yürüdüler. Delikanli yaptiklarinin Ge-
lenege aykiri oldugunu biliyordu, ama simdi bunun hiçbir
önemi yoktu.
- Ben gidiyorum, dedi. Ve geri gelecegimi bilmeni
is-
tiyorum. Seni seviyorum, çünkü...
- Hiçbir jey söyleme, diyerek sözünü kesti Fatima.
Insan sevdigi için sever. Askin hiçbir gerekçesi yoktur.
Ama, gene de yanitladi delikanli:
- Seni seviyorum, çünkü bir düs gördüm, sonra bir
krala rastladim, billûriye sattim, çölü geçtim, kabileler sa-
vasa tutustular ve bir simyacinin oturdugu yeri ögrenmek
için bir kuyunun yanma geldim. Seni seviyorum, çünkü
bütün Evren sana ulasmam için isbirligi yapti.
 
Kucaklastilar. Bedenleri ilk kez birbirine
dokunuyor-
du.
12
7
- Geri dönecegim, dedi bir kez daha delikanli.
- Önceleri, çöle baktigim zaman içimde bir arzu
du-
yardim. Simdi içimde umut olacak. Babam bir gün gitti,
ama daha sonra anneme geri döndü ve ne zaman gitse
geri
dönüyor. '
Bundan baska bir sey konusmadilar. Hurmalikta
bi-
raz yürüdüler. Delikanli genç kizi çadirinin kapisina kadar
götürdü.
- Baban, annene nasil dönüyorsa ben de geri
dönece-
gim, dedi ona.
Fatima'nin gözlerine yas doldugunu fark etti.
- Agliyor musun?
 
- Ben bir çöl kadiniyim, diye yanitladi, yüzünün
ifa-
desini degistirerek. Ama her seyden önce bir kadinim
ben.
Fatima çadirina girdi. Kisa bir süre sonra günes
doga-
cakti. Günes dogunca, yillardir yapmaya alistigi seyleri
yapmak için disari çikacakti, ama her sey degismisti.
Deli-
kanli Vaha'dan ayrilmisti ve Vaha'nm anlami daha düne
kadar sahip oldugu anlam olmayacakti artik. Gezginlerin
uzun bir yolculuktan sonra ulasinca mutlu olduklari, elli
bîn hurma agaçli, üç yüz kuyulu vaha degildi artik burasi.
Vaha, bugünden sonra bir bos mekân olacakti onun için.
Bu günden sonra, çöl Vaha'dan daha çok önem
kaza-
nacakti. Hazinesini ararken delikanlinin kendisine hangi
yildizi kilavuz seçtigini düsünerek ve çöle bakarak vakit
geçirecekti. Delikanliya rüzgârla öpücükler gönderiyor ve
rüzgârin, onun yüzüne dokunacagini ve ona kendisinin
hayatta oldugunu, düslerin ve hazinelerin pesinde yoluna
devam eden cesur bir erkegi bekleyen bir kadin gibi onu
bekledigini ona söyleyecegini umuyordu.
Bugünden sonra, çöl bir tek seyin simgesi
olacakti:
 
Onun dönüs umudunun.
128
"ARKADA BIRAKTIGIN SEYLERI
DÜSÜNME,"
dedi Simyaci, atlariyla çölün kumlarinda ilerlerlerken. Her
sey Evrenin Ruhu'na kazinmistir ve ebediyen orada kala-
caktir.
- insanlar gitmekten çok geri dönüsü hayal
ediyor-
lar, dedi, çölün sessizligine yeniden alismis olan delikanli.
- Buldugun sey saf maddeden yapilmissa, hiçbir
za-
man çürümeyecektir. Ve oraya bir gün geri döneceksin.
Bir yildiz patlamasi gibi bir anlik isiktan baska bir sey de-
gilse, o zaman geri dönüsünde*hiijbir sey
bulamayacaksin.
Gene de en azindan bir isik pathtmasi görmüs
olacaksin.
Yalnizca bu bile yasamis olmanin zahmetine deger.
Adam simya-diliyle konusuyordu. Ama yol
arkadasi-
nin Fatima'yi ima ettigini biliyordu delikanli.
Insanin geride birakmis olduklarini düsünmemesi
 
ola-
naksizdi. Çöl, hemen hemen hiç degismeyen
görünümüy-
le, sürekli olarak düslerle besleniyordu. Hurma agaçlari,
kuyular ve sevdigi kadinin yüzü, delikanlinin gözünün
önünden gitmiyordu. Ingiliz ve laboratuvari, bir hoca
olan, ama bunu bilmeyen deveci 'de gözünün önünden
git-
miyordu. *Belki de Simyaci 'hiç âsik olmamistir,' diye dü-
sündü.
Omzunda sahinle Simyaci Önden gidiyordu.
Sahin,
Çölün dilini tam anlamiyla biliyordu ve mola verdiklerin-
de Simyacinin omzundan uçup yiyecek aramaya
gidiyor-
du. Ilk gün bir tavsan getirdi. Ertesi gün iki kus.
Aksamlari yaygilarini yere seriyor, ama ates
yakmi-
yorlardi. Geceleri soguk olan hava, ay gökyüzünde küçül-
dükçe daha karanlik oluyordu. Bir hafta boyunca
sessizlik
içinde ilerlediler; savasin içine düsmemek için alinmasi
ge-
Simyaci
-
129/9
 
reken önlemler disinda hiçbir sey konusmuyorlardi. Kabi-
leler arasindaki savas sürüyordu; kimi zaman"rüzgârin
ge-
tirdigi kanin yavan kokusunu 'duyuyorlardi. Demek ki ya-
kinlarda bîr savas olmustu ve rüzgâr, gözlerinin
göremedi-
gi seyleri her zaman göstermeye hazir olan Isaretlerin
Di-
li'nin varligim delikanliya animsatiyordu.
Yolculuklarinin yedinci gününün aksami, her
zaman-
kinden daha erken konaklamaya karar verdi Simyaci.
Sa-
hin av aramaya gitti. Simyaci kirbasini çikartip
delikanliya
su verdi,
- Iste, kisa bir süre sonra yolculugun sona erecek,
de-
di. Kisisel Menkibe'nin izinden gittin: Kutlarim seni.
-~ Ama bana hiçbir sey söylemeden kilavuzluk
edi-
yorsunuz. Bildiklerinizi bana ögreteceginizi saniyordum.
Bir süre önce, elinde simya kitaplari olan biriyle birlikte
çölde yolculuk yaptim. Ama hiçbir sey ögrenemedim.
 
- Bir tek ögrenme yöntemi vardir, diye yanitladi
Simyaci. Eylem yöntemi. Bilmen gereken her seyi sana
solculuk ögretti. Ögrenmen gereken bir tek sey kaldi.
Delikanli bunun ne oldugunu ögrenmek !>:tedi,
ama
tahinin dönüsünü gözetleyen Simyaci gözlerini ufuga
dik-
;I.
- Size neden Simyaci diyorlar?
- Simyaciyim da ondan.
- Peki altin arayip da bulmayi beceremeyen
öteki
simyacilar neden basaramiyorlar bu isi?
- Altin aramakla yetiniyorlar. Menkibe'nin kendini
yasamak istemeksizin, Kisisel Menkibelerinin hazinesini
ariyorlar.
- Bilmem gereken daha ne var? diye sordu
delikanli.
Ama gözlerini ufuktan ayirmiyordu Simyaci. Bir
sûre
sonra sahin bir avla döndü. Alevlerin isigmi kimsenin
gör-
memesi için bîr çukur kazip içinde ates yaktilar.
- Bir simyaci oldugum için Simyaciyim ben, dedi,
ye-
meklerini hazirlarken. Bu bilimi atalarimdan ögrendim, ki
 
onlar da kenefi atalarindan' ögrenmislerdi bunu. Ve
dünya-
130
nm yaratilisindan bu yana bu böyledir. O siralar bütün
Büyük Yapit bilimi küçük bir zümrütün üzerine yazilabi-
lirdi. Ama insanlar basit seyleri önemsemediler ve kitap-
lar, yorumlar ve felsefî incelemeler yazmaya basladilar.
Üstelik en iyi yöntemi kendilerinin bildiklerini ileri sür-
meye kalkistilar.
- Zümrüt Levha'da ne yaziyordu? diye sordu
deli-
kanli.
Simyaci bunun üzerine kuma birseyler çizmeye
basla-
di ve bu i§ bes dakikadan fazla sürmedi. Simyaci çizmeyi
sürdürürken, delikanli yasli krali ve ona rastladigi alani
animsiyordu; sanki aradan çok uzun yillar geçmis gibiydi.
- Zümrüt Levha'nin üzerinde yazili olan iste
buydu,
dedi Simyaci, isini bitirdigi zaman.
Delikanli yaklasip kumun üzerinde yazili olan
söz-
 
cükleri okudu.
- Bir sifre bu, dedi, Zümrüt Levha yüzünden
biraz
hayal kirikligina ugramis olan delikanli. Sanki Ingiliz'in
kitaplarinda da yaziyordu böyle bir sey.
- Hayir, diye yanitladi Simyaci. Atmacalarin
uçusu-
na benzer bu: Yalnizca akilla anlasilmasi olanaksizdir.
Zümrüt Levha dogrudan dogruya Evrenin Ruhu'na
giden
bir geçittir.
- Bilgeler, dogal dünyanin Cennet'in bir
görüntüsün-
den ve bir surelinden baska bir sey olmadigini anladilar.
Tek gerçek sudur ki, var olan bu dünya, bundan daha
mü-
kemmel bir dünyanin var oldugunun güvencesidir. Tanri
bu dünyayi, insanlar, görülen nesneler araciligiyla
manevi
ögretileri ile bilgisinin mucizelerini arilayabilsinler diye ya-
ratti. Ben buna Eylem diyorum.
- Benim Zümrüt Levhayi anlamam gerekir mi?
diye
sordu delikanli.
- Belki bir simya laboratuvannda olsaydin,
simdi
 
Zümrüt Levha'yi ögrenme yönteminin en iyisini incele-
menin tam sirasiydi. Ama çöldesin simdi. Öyleyse en
iyisi
çölün içine dal. Dünyayi ve ayni zamanda yeryüzünde
13
1
olan herhangi bir seyi anlamana yardimci olur. Çölü
anla-
maya bile ihtiyacin yok: Bir tek kum tanesini seyretmen
yeter; o zaman orada Evren'in bütün harikalarini
görecek-
sin.
- Çölün içine dalmak için ne yapmaliyim?
- Kendi yüregini dinle. Yüregin her seyi bilir,
çünkü
Evrenin Ruhu'ndan gelmektedir ve bir gün oraya geri dö-
necektir.
132
SESSIZCE IKI GÜN DAHA YOL ALDILAR.
 
SIM-
yaci, en siddetli savaslarin oldugu yere yaklastiklari için
çok daha dikkatli davraniyordu. Ve delikanli var gücüyle
yüregini dinlemeye çalisiyordu.
Bu yüregi dinlemek öyle kolay bir is degildi. Bir za-
manlar hep yola çikmaya hazir tetikte beklerdi, ama gel
gör ki simdi ne pahasina olursa olsun varmak istiyordu.
Yüregi kimi zaman, içi özlem dolu öyküler anlatip duru-
yordu uzun süre; kimi zaman da çölde, günesin dogusu
karsisinda heyecanlaniyor ve delikanliyi gizli gizli aglati-
yordu. Ona hazineden söz ettigi zaman hizli hizli çarpi-
yor, ama delikanlinin gözleri çölün sonsuz ufkunda yittigi
zaman da yavasliyordu. Ama delikanli Simyaci ile tek bir
sözcük konusmasa da bu yürek hiç susmuyordu.
- Yüregimizi neden dinlemeliyiz? diye sordu,
mola
verdikleri aksam.
- Çünkü yüregin neredeyse hazinen de
oradadir.
- Yüregim sikintili, çalkantili, dedi delikanli.
Düsler
görüyor, heyecanlaniyor ve bir çöl kizina âsik. Bana bir
yigin sey soruyor, çö' kizini düsündügüm zaman, geceler
ve gündüzler boyu beni uykusuz birakiyor.
- Ne âlâ! Demek kI yüregin canli. Onun
söyledikleri-
 
ni dinlemeye devam et.
Bunu izleyen üç gün boyunca birçok savasçiyla
karsi-
lastilar, urukta da baska savasçilar gördüler. Delikanlinin
yüregi korkudan söz etmeye basladi. Evrenin Ruhu'ndan
duydugu öyküleri anlatiyordu delikanliya. Hazinelerini
aramaya çikan, ama onlari hiçbir zaman bulamayan
insan-
larin öyküleriydi bunlar. Kimi zaman da, hazinesine hiç-
bir zaman ulasamayacagi ya da çölde ölebilecegi
düsünce-
13
3
siyle korkutuyordu delikanliyi. Ya da bazen, gönlünün
sultanina rastladigi ve bir yigin altin lira kazanmis oldugu
için, simdi hosnut oldugunu söylüyordu delikanliya.
- Yüregim bir hain, dedi delikanli Simyaciya,
atlarini
biraz dinlendirmek için durduklarinda. Devam etmemi is-
temiyor.
- Ne âlâ, diye yanitladi Simyaci. Bu da yüreginin
 
diri
oldugunu gösteriyor. Simdiye kadar elde etmeyi basardi-
gin seyleri bir düsle degis-tokus etmekten korkmasi
kadar
dogal ne var.
- Öyleyse neden yüregimi dinlemek zorundayim?
- Çünkü onu susturmayi hiçbir zaman
basaramazsin.
Hatta onu dinlemiyormus gibi yapsan da o gene
oradadir,
gögsündedir; hayat ve dünya hakkinda ne düsündügünü
sana tekrarlamayi sürdürecektir.
- Bir hain olsa da mi?
- Ihanet, senin beklemedigin bir darbedir. Ama
sen
yüregini taniyacak olursan, sana baskin yapmayi hiçbir
za-
man basaramayacaktir. Çünkü onun düslerini ve
arzulari-
ni taniyacaksin ve onlari hesaba katacaksin. Hiç kimse
kendi yüreginden kaçamaz. Bu nedenle en iyisi onun
söy-
lediklerini dinlemek. Böylece, kendisinden beklemedigin
bir darbe indirmeyecektir kesinlikle sana.
Delikanli, çölde yol alirlarken, yüregini dinlemeyi
 
sürdürdü. Onun kurnazliklarini, onun hilelerini ögrendi
ve sonunda onu oldugu gibi kabul etti. Bunun üzerine
korkmayi birakti, geri dönme istegini geride birakti, çün-
kü bir aksam yüregi, ona mutlu oldugunu söylemisti. "Bi-
raz sikâyet edecek olursam," diyordu yüregi, "bu yalnizca
benim bir insan yüregi olmamdandir ve insanlarin yürek-
leri böyle olur. Ulasmaya lâyik olmadiklarini ya'da ulasa-
mayacaklarini sandiklari için en büyük düslerini
gerçekles-
tirmekten korkarlar. Dirilmemek üzere sona ermis asklar,
olaganüstü olabilecek, ama olamayan anlar,
kesfedilmesi
gereken, ama sonsuza dek kumlarin altinda kalan
hazine-
134
ler daha aklimiza gelir gelmez bizler, yürekler hemen ölü-
rüz. Çünkü böyle bir durumla karsilasinca ölümcül acilar
çekeriz."
- Yüregim aci çekmekten korkuyor, dedi bir
gece
Simyaciya, aysiz gökyüzüne bakarlarken.
 
- Yüregine, aci korkusunun, acinin kendisinden
de
kötü bir §ey oldugunu söyle. Düslerinin pesinde oldugu
sürece hiçbir yürek kesinlikle aci çekmez. Çünkü arastir-
manin her âni, Tanri ve Sonsuzluk ile karsilasma ânidir.
- Her arama âni bir karsilasma ânidir, dedi
delikanli
yüregine. Hazinemi aradigim sirada her gün piril pirildi,
çünkü her saatin, onu bulma düsünün bir parçasi oldugu-
nu biliyordum. Hazinemi ararken, yolumun üzerinde öy-
lesine seyler kesfettim ki, bir çoban için olanaksiz seylere
girismek cesaretim olmasaydi bunlara rastlamayi
kesinlikle
hayal bile edemezdim..
Bunun üzerine yüregi bütün bir ögle sonu yatisti.
Ve
geceleyin derin bir uykuya daldi. Delikanli uyaninca, yü-
regi ona Evrenin Ruhu'nun islerini anlatmaya basladi. Her
mutlu insanin, içinde Tanri'yi tasiyan insan oldugunu söy-
ledi. Ve tipki daha önce Simyacinin da söyledigi gibi mut-
lulugun, çölün küçük bir kum tanesinde bulunabilecegini
söyledi. Çünkü bir kum tanesi Yaratilis'in bir ânidir ve
Evren, onu yaratmak için milyonlarca, milyonlarca yil ug-
rasmistir.
"Yeryüzünde her insanin kendisini bekleyen bir
hazi-
 
nesi vardir," dedi yüregi delikanliya. "Biz yürekler, insan-
lar artik bu hazineleri bulmak istemedikleri için bunlardan
pek ender söz ederiz. Onlari küçük çocuklara anlatiriz.
Sonra herkesi, kendi yazgisinin yoluna göndermek isini
hayata birakiriz. Ne yazik ki, kendisine çizilmis olan yolu
pek az insan izliyor; oysa bu yol Kisisel Menkibe'nIn ve
mutlulugun yoludur. Insanlarin çogu dünyayi korkutucu
bir sey olarak görüyorlar ve yalnizca bu nedenden dolayi
da dünya gerçekten korkutucu bir sey oluyor. O zaman
13
5
biz yürekler, giderek daha alçak sesle konusmaya
basliyo-
ruz, ama asla susmuyoruz. Ve sözlerimizin duyulmamasi
için dilekte bulunuyoruz: Kendilerine çizmis oldugumuz
yolu izlemedikleri için insanlarin aci çekmelerini istemiyo-
ruz."
- Peki yürekler, insanlara düslerinin pesinden
gitmek
zorunda olduklarini neden söylemiyorlar? diye sordu deli-
kanli, Simyaciya.
 
- Çünkü bu durumda en çok yürek aci çeker. Ve
yü-
rekler aci çekmekten hoslanmazlar.
Delikanli o gün yüregini dinledi. Ondan, kendisini
as-
la terk etmemesini istedi. Ondan, düslerinden
uzaklasacak
olursa gögsünde sikismasini ve kendisini uyarmasini,
uyari
isareti vermesini istedi. Ve bu isareti ne zaman duyarsa
ona dikkat edecegine yemin etti.
Delikanli o gece bu konularin hepsini Simyaci ile
ko-
nustu. Ve Simyaci, delikanlinin yüreginin Evrenin Ru-
hu'na ger\ dönmüs oldugunu anladi.
- Simdi ne yapmaliyim? diye sordu delikanli.
- Piramitler yönünde yürümeye devam et, dedi
Sim-
yaci. Ve isaretlere dikkat et. Yüregin artik sana hazineyi
gösterebilecek durumda.
- Yoksa benim henüz bilmedigim bu mu?
- Hayir. Senin henüz bilmedigin sudur, dedi
Simya-
ci:
Evrenin Ruhu, bir düsü gerçeklestirmeden önce
yol
 
boyunca ögrenilen her seye deger biçer. Bize karsi kötü
duygular besledigi için böyle davranmamaktadir:
Düsümü-
zü gerçeklestirmemizin yanisira, ona dogru ilerlerken
aldi-
gimiz dersleri de Iyice ögrenmemizi istemektedir. Ama in-
sanlarin çogunlugu iste bu anda vazgeçerler. Çölün
dilinde
biz bu durumu söyle tanimlamaktayiz: Vaha'nin palmiye-
leri ufakta görünmüsken susuzluktan ölmek.
Arastirma her zaman acemi talihj ile baslar. Ve her
za-
man Fatihin Sinavi ile sona erer.
136
Delikanli ülkesinde söylenen eski bir atasözünü
anim-
sadi: 'En karanlik an, safak sökmeden önceki andir.'
13
7
ILK SOMUT TEHLIKE ISARETI ERTESI
 
GÜN
görüldü. Üç savasçi gelip iki yolcuya buralarda ne aradik
larini sorduJar.
- Ben sahinimle avlanmaya geldim, dedi
Simyaci.
- Sizi aramamiz gerek, bakalim silahiniz var
mi? diy
konustu savasçilardan biri.
Simyaci atindan agir agir indi. Arkadasi da onun
gib
yapti.
- Neden yadinizda bu kadar para var? diye
sordu, de-
likanlinin para kesesini gören savasçi.
- Misir'a gitmek için," diye yanitladi delikanli.
Simyaciyi arayan savasçi siviyla dolu bir kristal
sise vt
tavuk yumurtasindan biraz daha büyük, sari renkli cam
dan bir yumurta buldu.
- Bu ne? diye sordu savasçi.
- Felsefe Tasi ile Ebedî Hayat Iksiri.
Simyacilarin Bu
yük Yapiti. Bu iksirden içen kimse kesinlikle hasta olma2
ve bu tasin küçük bir parçasi herhangi bîr madeni altina
çevirir.
Üç savasçi kahkahayla güldüler, Simyaci da
 
onlarla
birlikte güldü. Yaniti çok eglenceli bulmuslardi. Bunun
üzerine, iki yolcuya, esyalariyla birlikte gitmeleri için faz-
la güçlük çikarmadilar.
- Deli misiniz siz? diye sordu delikanli-biraz
uzakla-
sinca. Onu neden böyle yanitladiniz?
- Sana hayatin çok basit bir yasasini göstermek
için:
Gözümüzün önünde büyük hazineler oldugu zaman
asla
göremeyiz onlari. Peki, neden bilir misin? Çünkü
insanlar
hazineye inanmazlar.
e
138
Çölde yolculuklarina devam ettiler. Günler
geçtikçe
giderek sessizi esiyordu delikanlinin yüregi: Geçmis ya
da
gelecegin olaylariyla ilgilenmiyordu artik, o da çölü
seyret-
mekle ve delikanliyla birlikte Evrenin Ruhu'nu içmekle
 
yetiniyordu. Yüregi ile delikanli, artik birbirlerine ihanet
edemeyecek iki büyük dost oldular.
Yürek, bazen, uzun sessizlik saatleri sonunda
müthis
yorgun düsen delikanliyi ferahlatmak, yüreklendirmek
amaciyla konusuyordu. Yürek, ilkin onun büyük nitelik-
lerinden söz etti: Koyunlarindan ayrilmak için gereken ce-
saretinden, kendi Kisisel Menkibe'sini yasamasindan ve
billûriye dükkâninda çalisirken kanitladigi coskusundan.
Delikanlinin henüz fark elmedigi bîr baska seyden
de
söz etti: Hiç farkina varmadan kurtuldugu tehlikelerden.
Birinde, babasinin tabancasini çalarak saklamisti. Ama
kuskusuz, kendi kendini yaralayabilirdi. Delikanliya kirin
ortasinda hasta oldugu günü animsatti: Delikanli,
kusmus,
ardindan epeyce uyumustu. Oysa, bu sirada onu
öldürüp
koyunlarini çalmayi tasarlayan iki haydut biraz ileride
bekliyordu onu. Ama genç çobanin gelmedigini görünce,
onun yolunu degistirdigini sanip oradan ayrilmislardi.
- Yürekler her zaman insanlara yardim ederler
mi?
diye sordu Simyaciya.
- Yalnizca kendi Kisisel Menkibe'lerini
yasayanlara
 
yardim ederler. Ama çocuklara, sarhoslara ve ihtiyarlara
da çok yardim ederler.
- Bu öyleyse tehlike olmadigi anlamina mi
geliyor?
- Bu yalnizca yüreklerin ellerinden geleni
yaptiklari
anlamina geliyor, dîye yanitladi Simyaci.
Bir aksam savasan kabilelerden birinin
ordugâhindan
geçtiler. Her yanda silahlarini kullanmaya hazir, görkemli
beyaz giysiler giymis Araplar vardi. Adamlar nargile içi-
yor ve savaslari anlatarak gevezelik ediyorlardi. Iki yolcu-
ya hiç kimse dikkat etmedi.
- HIçbir tehlike yok, dedi delikanli, biraz
uzaklastik-
lari zaman.
13
9
Simyaci öfkelendi.
- Yüregine güven, dedi, ama çölde bulundugunu
da
 
unutma. Insanlar savasirken, Evrenin Ruhu da savas
çiglik-
larini duyar. Gökyüzünün altinda olanlarin sonuçlarindan
hiç kimse kurtulamaz.
"Her sey bir ve tek seydir,* diye düsündü delikanli.
Ve çöl sanki Simyacinin hakli oldugunu
kanitlamak
istermis gibi, yolcularin arkasinda birden iki adi göründü.
- Daha ileriye gidemezsiniz, dedi biri. Su anda
savas
bölgesinde bulunuyorsunuz.
- Çok uzaga gitmiyorum, dedi Simyaci, atlilarin
göz-
lerinin içine bakarak.
Atlilar bir süre hiçbir sey söylemediler, sonra
yolcula-
rin yollarina gitmelerine izin verdiler.
Delikanli olanlari hayranlik içinde seyretmisti.
- Adamlara bakisinizla boyun egdirdiniz, dedi.
- Gözler ruhun gücünü gösterirler, diye yanitladi
Simyaci.
'Dogru,* diye düsündü delikanli. Ordugâhta,
askerle-
rin arasinda bulunan bir adamin, gözlerini Simyaci ile
ken-
disinin üzerine dikmis oldugunun farkina varmisti. Çok
 
uzakta oldugu için yüzü pek seci içmiyordu. Ama bu ada-
min kendilerini gözetledigi de kesindi.
Sonunda ufuk boyunca uzanan bir siradagi
asmaya ça-
lisirlarken, Simyaci, Piramitlere iki günlük yol kaldigini
söyledi.
- Kisa bir süre sonra ayrilmak zorunda
kalacaksak,
bana simya ögretin, dedi delikanli.
- Artik bilinmesi gereken her seyi biliyorsun.
Geriye
sadece Evrenin Ruhu'na nüfuz etmek ve her birimize ay-
rilmis olan hazineyi kesfetmek kaliyor.
- Benim bilmek istedigim bu degil. Kursunu altina
dönüstürmekten söz ediyorum ben.
Simyaci, çölün sessizligine saygi gösterdi ve
ancak ye-
mek yemek için durduklarinda konustu.
140
- Evrende her sey evrim geçirir. Ve bilenler için,
en
çok evrim geçirmis madendir altin. Bana niçin oldugunu
 
sorma, bilmiyorum. Yalnizca sunu biliyorum: Gelenegin
ögrettikleri her zaman dogrudur. Ama insanlar bilgelerin
sözlerini dogru olarak yorumlayamadilar. Ve altin evrimin
simgesi olacagina savaslarin isareti oldu.
- Nesneler birçok dil konusurlar, dedi delikanli.
De-
venin bozlamasinin önce yalnizca deve bozlamasi
oldugu-
nu gördüm, sonra tehlike isaretine dönüstügünü ve daha
sonra da tekrar bozlama oldugunu gördüm.
Ama sustu delikanli. Simyaci bunlarin hepsini
biliyor
olmaliydi.
- Gerçek simyacilar tanidim, diye konusmaya
basladi
Simyaci. Laboratuvarlarma kapanip altin gibi
evrimlenme-
ye çalisiyorlardi; Felsefe Tasi'ni kesfettiler. Çünkü bir sey
evrim geçirdiginde, çevrede bulunan her seyin evrim
geçir-
digini anlamislardi. Baskalari Tas'i rastlantiyla buldular.
Bunlarin yetenekleri vardi, ruhlari öteki insanlarin ruhla-
rindan daha uyanikti. Bunlar pek azdir, hesaba katmak
ge-
rekmez. Son olarak kimileri de yalnizca altin ararlar;
bun-
 
lar sirri hiçbir zaman bulamadilar. Kursunun, bakirin, de-
mirin de gerçeklestirilecek kendi Kisisel Menkibe'leri ol-
dugunu unutmuslardir. Baskasinin Kisisel Menkibe'sine
burnunu sokan kimse kendi Kisisel Menkibe'sIni kesinlik-
le kesfedemez,
Simyacinin sözleri bir beddua gibi yankilandi.
Egilip bir kavki aldi çölden.
- Burasi eskiden denizdi, dedi.
- Bunu anlamistim, diye karsilik verdi delikanli.
Simyaci bir kavki alip kulagina dayamasini istedi
on-
dan. Bunu çocukken birçok kez denemisti. Kavkiyi kula-
gina dayayinca deniz sesi duydu.
- Deniz her zaman bu kavkinin içindedir, çünkü
bu,
onun Kisisel Menkibe'sidir. Ve çöl tekrar dalgalarla
kucak-
lasincaya kadar da onu asla terk etmeyecektir.
14
1
Daha sonra atlarina bindiler ve Misir Piramitleri
 
yö-
nünde yola koyuldular.
Delikanlinin yüregi tehlike isareti verdigi sirada
günes
batmaya baslamisti. Çevrelerinde yüksek kumullar vardi
ve delikanli Simyaciya bakti; ama Simyaci, besbelli hiçbir
sey fark etmemisti. Bes dakika sonra tam karsilarinda
ka-
raltilari tanyerine düsen iki atli gördü. Delikanli daha
agzi-
ni açip Simyaciya bir sey söylemeden iki atli, önce on,
sonra yüz atli oldu, en sonunda da bütün kumullar atlilar-
la doldu.
Savasçilar mavi giyinmislerdi, türbanlarinin
çevresin-
de üçlü bir halka vardi. Yüzlerinde mavi renkli peçeler
vardi ve yalnizca gözleri görünüyordu.
Bu mesafeden bile gözleri ruh güçlerini
yansitiyordu.
Ve bu gözler ölümden söz ediyorlardi.
142
IKI YOLCUYU,
BIR
YAKINLARDA
BULUNAN
 
ordugâha götürdüler. Bir asker, Simyaci ile arkadasini
Va-
ha'daki çadirlara pek benzemeyen bir çadira soktu.
Çadir-
da kurmaylariyla birlikte bir komutan vardi.
- Bunlar casus, dedi adamlardan biri.
- Biz yolcuyuz, dedi Simyaci.
- Sizi üç gün Önce düsman ordugâhinda
gördük. Ve
muhariplerden biriyle konustunuz.
- Ben çölde gezen ve yildizlari taniyan bir
gezginim,
dedi Simyaci. Birlikler ya da kabilelerin harekâti hakkinda
hiçbir bilgim yoktur. Yalnizca arkadasima buraya kadar
kilavuzluk ettim.
- Arkadasin kim? diye sordu reis.
- Bir simyaci, dedi Simyaci. Doganin güçlerini
bilir.
Ve siz komutana, kendi olaganüstü güçlerini göstermek
Is-
temektedir."
- Bir yabanci ne yapiyor yabanci toprakta? diye
sor-
du adamlardan biri.
- Kabilenize takdime olarak para getirdim, diye
 
ara-
ya girdi Simyaci, delikanlinin agzini açmasina firsat
birak-
madan.
Ve delikanlinin kesesini alarak altin liralari reise
ver-
di. Reis hiçbir sey söylemeden aldi paralan. Çok sayida
si-
lah almaya yetecek yüklü bîr paraydi bu.
- Bir simyaci nedir? diye sordu sonunda Arap.
- Dagayi ve dünyayi bilen bir insandir. Cani
istesey-
di yalnizca rüzgârin gücünü kullanarak ordugâhi yerle bir
edebilirdi.
Adamlar güldüler. Savasta gördükleri siddete
aliskin-
dilar ve rüzgârin öldürücü darbe indiremeyecegmi biliyor-
14
3
lardi. Bununla birlikte hepsi de yüreklerinin gögüslerinde
sikistigini hissettiler. Çöl insanlariydi bunlar ve büyücü-
lerden korkarlardi.
 
- Böyle bir sey görmek isterdim, dedi reis.
- Bize üç gün gerek, dedi Simyaci. Sahip oldugu
gü-
cün etkisini göstermek için kendisi rüzgâr olacak. Bunu
basaramayacak olursa, kabilenizin onuruna alçakgönüllü
hayatlarimizi sunacagiz.
- Bana ait olan bir seyi bana sunamazsin, diye
bildir-
di sef öfkeyle.
-> Ama yolculara üç günlük süreyi verdi.
Dehsete düsen delikanli, yerinden kimildayacak
du-
rumda degildi. Simyaci onun çadirdan çikmasina yardim
etmek için kolundan tutmak zorunda kaldi.*
- Onlara korktugunu gösterme, dedi ona.
Bunlar yü-
rekli insanlar, korkaklari küçük görürler.
Delikanli konusma yetenegini yitirmisti. Sesine,
an-
cak bir süre sonra ordugâhta yürürlerken kavustu. Bir ye-
re kapatilmalarinin yarari yoktu: Araplar yalnizca^atlanni
almislardi. Böylece Evren bir kez daha sayisiz dillerini
açikladi: Simdiye kadar özgür ve sinirsiz bir mekân olan
çöl, artik asilmasi olanaksiz bir surdu.
 
- Onlara bütün hazinemi verdiniz! dedi delikanli.
Ömür boyu kazandigim her seyi.
- Ama ölecek olsaydin ne isine yarayacakti
hazinen?
En azindan üç'günlügüne hayatini kurtardi. Paranin ölü-
mü geciktirdigi öyle sik görülmez.
Ama delikanli hikmet sözlerini anlamayacak
kadar
korkmustu. Rüzgâra nasil dönüsebilecegini bilmiyordu.
Simyaci degildi kendisi.
Simyaci bir savasçidan çay istedi; delikanlinin
bilekle-
rine biraz çay döktü. Simyaci anlayamadigi birseyler söy-
lerken, delikanlinin içine bir dinginlik dalgasi yayildi.
144
- Umutsuzluga teslim olma, dedi Simyaci
alabildigi-
ne tuhaf, yumusak bir sesle. Yoksa, yüreginle
konusmana
engel olur.
- Ama nasil rüzgâra dönüsebilirim bilmiyorum.
- KendI Kisisel Menkibe'sini yasayan kimse
neye ih-
 
tiyaci varsa hepsini bilir. Bir düsün gerçeklesmesini bir
tek
sey olanaksiz kilar: Basarisizliga ugrama korkusu.
- Basarisizliga ugramaktan korkmuyorum.
Yalnizca
rüzgâra nasil dönüsebilecegimi bilmiyorum.
- Öyleyse ögrenmen gerekecek. Hayatin buna
bagli.
- Ama ya basaramayacak olursam?
- Kisisel Menkibe'ni yasamis oldugun için
öleceksin.
Bir Kisisel Menkibe'nin ne oldugundan habersiz, bunun
ne oldugunu asla ögrenemeyecek olan milyonlarca
insan
gibi ölmekten evladir bu. Ama korkma. Genellikle ölüm
insam hayata karsi daha dikkatli olmaya zorlar.
Birinci gün geçti. Yakinlarda bir yerde büyük bir
sa-
vas oldu, ordugâha birçok yarali getirdiler. *Ölüm hiçbir
seyi degistirmiyor,* diye düsündü delikanli. Ölen
savasçila-
rin yerini baskalari aliyor ve hayat devam ediyordu.
- Daha sonra da ölebilirdin, dostum, dedi bir
muha-
 
rip, silah arkadaslarindan birinin cesedinin yaninda. Baris
zamaninda da ölebilirdin. Ama eninde sonunda, su ya
da
bu sekilde nasil olsa ölecektin.
*
Aksama dogru Simyaciyi bulmaya gitti delikanli.
Sim-
vaci, sahiniyle birlikte çöle gidiyordu.
- Rüzgâra dönüsmeyi bilmiyorum, diye
tekrarladi
bir kez daha.
- Sana söylemis oldugum seyi hatirla: Dünya,
Tan-
ri'nm yalriizca görünen parçasidir. Simya da tinsel yetkin-
ligi maddi alana yönlendirir yalnizca.
- Ne yapiyorsunuz?
- Sahinimi besliyorum.
- Rüzgâra dönüsmeyi basaramazsam ölecegiz,
dedi
delikanli. O zaman sahini beslemek neye yarar?
145/1
0
- Sen öleceksin, diye yanitladi Simyaci. Ben,
 
rüzgâra
dönüsmeyi biliyorum.
ikinci gün, ordugâhin yakinlarinda bulunan bir
kaya-
nin tepesine tirmandi delikanli. Nöbetçiler engel olmadi-
lar; rüzgâra dönüsecek bîr büyücüden söz edildigini duy-
muslardi ve ona yaklasmak, istemiyorlardi. Üstelik
asilmaz
bir sur gibiydi çöl.
Delikanli ikinci gün, bütün ögle sonu boyunca çöle
bakti. Yüregini dinledi. Ve çöl de delikanliyi saran korku-
yu dinledi.
IkIsi de ayni dili konusuyorlardi.
Üçüncü gün yüce reis, yüksek rütbeli subaylarim
ya-
nma çagirdi.
- Rüzgâra dönüsecek olan su çocuga gidip
bakalim,
dedi Simyaciya.
- Gidelim, diye yanitladi Simyaci.
Delikanli bir gün önce gelmis oldugu yere götürdü
hepsini. Sonra hepsinin oturmasini istedi.
- Biraz vakit alacak, dedi.
 
- Bizim acelemiz yok, dedi yüce reis. Bizler çöl
in-
sanlariyiz.
Delikanli gözlerini ufka dikip bakmaya basladi.
Uzak-
ta daglar, kumullar, kayaliklar; hayatta kalmanin olanak-
siz oldugu bu yörede yasamakta direnen bitkiler vardi.
Dört bir yani çöldü: Aylar boyu üzerinde yürüdügü, ama
ancak küçük bir bölümünü tanidigi çöl. Bu küçük parça-
da, Ingilizlere, kervanlara, kabile savaslarina ve elli bin
hurma agaçlik ve üç yüz kuyuluk bir Vaha'ya rastlamisti.
- Ne istiyorsun bugün benden? diye sordu çöl.
Birbi-
rimizi dün yeterince seyretmedik mi?
- Bir yörende sevdigim kadin yasiyor. Bu yüzden
en-
gin kumlarina baktigim zaman onu seyretmis oluyorum.
146
Onun yanma geri dönmek istiyorum ve rüzgâra dönüs-
mek için senin yardimina gereksinimim var.
- Ask nedir? diye sordu çöl.
- Ask, sahinin senin kumlarinin üstünde uçtugu
 
za-
manki seydir. Çünkü sen, onun için yesermis bir kirsin ve
hiçbir zaman avsiz dönmedi senden. Senin kayalarim,
ku-
mullarini, daglarini biliyor ve ona karsi cömertsin sen...
- Sahinin gagasi parçalarimi kopartir, dedi çöl.
Avi
yillar boyunca beslerim, sahip oldugum pek az suyla su-
suzlugunu gideririm, ona yiyeceklerin yerini gösteririm;
vetbir gün tam avin oksamalarini kumlarimda
hissedece-
gim sirada sahin gökyüzünden iner.
- Ama sen de kesinlikle bu son için besleyip
büyü-
türsün avi, diye yanitladi delikanli: Sahini beslemek için.
Ve sahin de insani besleyecektir. Ve insan da bir gün
senin
kumlarini besleyecektir ve oradan yeni bir av dogacaktir.
Böyledir dünyanin düzeni.
- Ask bu mudur?
- Evet, budur. Avi sahine, sahini insana ve
insani ye-
niden çöle dönüstüren seydir ask. Kursunu altina
dönüstü-
ren ve altini da topragin altina gizleyen seydir.
 
- Söylediklerini anlamiyorum, dedi çöl.
- Öyleyse hiç olmazsa kumlarinin ortasinda bir
yer-
de bir kadinin beni bekledigini anla. Ve onun bekleyisine
karsilik olarak rüzgâra dönüsmek zorundayim.
Çöl bir süre sessiz kaldi.
- Rüzgârin esebilmesi için kumlarimi sana veriyo-
rum. Ama ben tek basima bir sey yapamam. Rüzgârin
da
yardimini iste.
Hafif bir esinti esmeye basladi. Kabile,reislfri,
kendi-
lerinin bilmedigi bir dil konusan delikanliya uzaktan baki-
yorlardi.
Simyaci gülümsüyordu.
14
7
Rüzgâr, delikanlinin yanina gelip onun yanagini
oksa-
di. Delikanlinin, çölle yaptigi konusmayi duymustu, çün-
kü rüzgârlar her zaman her seyi bilirler. Dünyayi dolasip
 
dururlar, ama ne dogum, ne de ölüm yerleri vardir.
- Bana yardim et, dedi delikanli. Bir gün
sevgilimin
sesini duydum sende.
- Çölün ve rüzgârin diliyle konusmayi kim
ögretti
sana?
- Yüregim, diye yanitladi delikanli.
Rüzgârin birçok adi vardi. Buradaki adi kesisleme
idi
ve Araplar onun kara derili insanlarin yasadigi suyu bol
topraklardan geldigine inaniyorlardi. Delikanlinin geldigi
uzak ülkedeki adi gündogusu idi, çünkü insanlar onun çö-
lün kumlarini ve MagrIplilerin savas naralarini getirdigine
inaniyorlardi. Belki de baska yerlerde, koyunlarin otladigi
kirlardan uzaklarda, insanlar rüzgârin Endülüs'ten
estigine
inaniyorlardi. Ama rüzgâr hiçbir yerden gelmiyor ve hiç-
bir yere gitmiyordu ve iste bu yüzden de çöl kadar
güçlüy-
dü. Bir gün çöle agaç dikilebilir, dahasi çölde koyun
besle-
nebilirdi, ama rüzgâra egemen olmanin kesinlikle olanagi
yoktu.
- Sen rüzgâr olamazsin, dedi delikanliya.
 
Nitelikleri-
miz farkli.
- Dogru degil. Seninle birlikte dünyayi
dolasirken
simyayi ögrendim. Rüzgârlar, çöller, okyanuslar, yildizlar
var bende, tvren'de yaratilmis ne varsa hepsi bende var.
Hepimizi ayni El yapti ve hepimiz ayni Ruha sahibiz. Se-
nin gibi olmak istiyorum, her seye nüfuz etmek, denizleri
asmak, hazinemi örten kumlari kaldirmak ve sevgilimin
sesini yanima getirtmek istiyorum.
- Simyaci ile yaptigin konusmayi duydum
geçen
gün. Her seyin kendi Kisisel Menkibe'si oldugunu "söylü-
yordu. Insanlar rüzgâra dönülemezler.
148
- Bana bir süre için rüzgâr olmayi Ögret, diye
rica et-
ti delikanli. Insanlar ile rüzgârlarin sinirsiz olanaklarini
birlikte konusabilelim.
Rüzgâr merakliydi ve bu da bilmedigi bir seydi.
Bu
konuda söylesmek isterdi, ama bir insani rüzgâra nasil
dö-
 
nüstürebilecegini bilmiyordu. Ama gene de bir yigin sey
biliyordu. Çöller olusturabiliyor, gemileri batiriyor, or-
manlari yerle bir ediyor ve türlü türlü müziklerle, tuhaf
gürültülerle yankilanan kentlerde dolasiyordu.
Becerisinin
sinirsiz olduguna inaniyordu. Ve iste karsisina bir genç
çikmis, kendisinin baska seyler de yapabilecegini
kanitla-
mak istiyordu.
- Buna Ask adi verilir, dedi delikanli, rüzgârin,
istegi-
ni yerine getirmeyi kabul etmek üzere oldugunu görünce.
Sevdigimiz zaman Evren*in bir parçasi oluruz.
Sevdigimiz
zaman olanlari anlamaya gereksinimimiz yoktur, çünkü
o
zaman olanlar bizim içimizde olur ve insanlar rüzgâra
dö-
nüsebilirler. Kuskusuz, rüzgârlarin onlara yardim etmesi
kosuluyla.
Rüzgâr çok gururluydu. Delikanlinin söyledikleri
onu kiskirtti. Çölün kumlarini savurarak alabildigine hizla
esmeye basladi. Ama bütün dünyayi dolasmis
olmasina
karsin, insani rüzgâra dönüstürmeyi hâlâ beceremedigini
 
sonunda kabul etmek zorunda kalmisti. Ve Ask'in ne ol-
dugunu bilmiyordu.
- Dünyada yaptigim geziler sirasinda birçok
insanin
gökyüzüne bakarak asktan söz ettiklerini fark ettim, dedi
rüzgâr; sinirlari oldugunu kabul etmek zorunda kaldigi
için öfkeliydi. Belki de en iyisi göge sormakti.
- Öyleyse, bana yardim et, diye rica etti
delikanli.
Kör olmadan günese bakabilmem için ortaligi tozla sar.
Bunun üzerine rüzgâr daha güçlü esmeye
basladi ve
gökyüzü kumla kaplandi: Günesin yerinde altin bir kurs
vardi yalnizca.
14
9
Ordugâhta, ne olup bittigini anlamak
güçlesiyordu.
Çöl insanlari, samyeli adi verilen ve denizdeki firtinadw
daha berbat bir sey olan bu rüzgâri çok iyi taniyorlardi,
ama onlar denizi bilmiyorlardi. Atlar kisniyor ve silahlar
kumlarin altinda kalmaya basliyordu.
 
Kayalikta, subaylardan biri yüce reise dönüp
konustu:
- Bu kadarla yetinmek belki de daha iyi.
Delikanliyi simdiden görmekte güçlük
çekiyorlardi.
Yüzleri mavî peçeyle tamamen örtülüydü ve gözlerinde
yalnizca korku ifâdesi vardi.
- Bu ise son verelim, diye üsteledi bir subay.
- Allah'in büyüklügünü görmek istiyorum, dedi
reis,
sesinde saygi vardi. Insanin, rüzgâra dönüsmesini
görmek
istiyorum.
Ama bu iki korkagin adlarini kafasina yazdi.
Rüzgâr
kesilir kesilmez komutanlik görevlerinden alacakti onlari.
Çünkü çöl insanlari korku nedir bilmezlerdi.
- Rüzgâr, bana senin Ask'i tanidigini söyledi,
dedi
delikanli günese. Ask'i biliyorsan, Evrenin Ruhu'nu da bi-
liyorsundur, çünkü o da Ask'tan yapilmistir.
- Bulundugum yerden, diye yanitladi günes,
Evrenin
Ruhu'nu görebiliyorum. Benim ruhumla iletisim halinde-
 
dir ve ikimiz, birlikte, bitkileri büyütüp gölge arayan ko-
yunlari yürütürüz. Bulundugum yerden (ve dünyadan çok
uzaktayim), sevmeyi ögrendim. Dünyaya biraz daha
yak-
lasacak olsam, üzerinde bulunan her seyin yok olacagim
ve Evrenin Ruhu'nun yok olacagini biliyorum. Bu neden-
le karsilikli bakismakla yetiniyoruz ve birbirimizi seviyo-
ruz: Ben ona hayat ve isi veriyorum, o da bana yasama
ne-
deni veriyor.
- Ask'in ne oldugunu J>iliyörsün, diye tekrarladi
deli-
kanli.
- Ve Evrenin Ruhu'nu taniyorum, çünkü
Evren'deki
sonsuz yolculugumuzda uzun uzun konustuk onunla.
En
büyük sorununun, simdiye kadar yalnizca madenlerin ve
150
bitkilerin, her seyin bir ve tek sey oldugunu anlamis olma-
lari oldugunu söyledi. Ve bununla birlikte demirin bakira
benzer olmasi, bakirin altina benzemesi gerekli degil.
Her
 
sey bu biricik seyin içinde kendi gerçek görevini yerine
ge-
tirmektedir ve her seyi yazan El, besinci gün durmus ol-
saydi her sey bir Baris Uyumu olarak kalacakti.1
- Ama altinci gün vardi.
- Sen bir bilginsin, çünkü her seyi belli bir
uzaklik-
tan görüyorsun, dedi delikanli. Âmâ Ask*i tanimiyorsun.
Altinci gün olmasaydi insan yaratilmayacakti; bakir hep
bakir olarak ve kursun hep kursun olarak kalacakti. Her-
kesin kendi Kisisel Menkibe'si kendine, çok dogru, ama
bu Kisisel Menkibe bir gün gerçeklesecek. Öyleyse daha
iyi bir seye.dönüsmek ve Evrenin Ruhu gerçekten bir ve
tek sey oluncaya kadar yeni bir Kisisel Menkibe'ye sahip
olmak gerekmektedir.
Günes düsünceye daldi ve daha çok parlamaya
basla-
di. Bu görüsmeyi degerlendiren rüzgâr da günesin
delikan-
liyi kör etmemesi için daha güçlü esmeye basladi.
- Bunun için simya var, dedi delikanli. Her
insanin
kendi hazinesini arayip bulmasi ve daha sonra, daha
önce-
ki hayatinda oldugundan daha yetkin olmayi istemesi
 
için.
Kursun, dünyanin artik kursuna gereksinimi
kaimayinca-
ya kadar görevini yerine getirecek; o zaman altina dönüs-
mesi gerekecek.
- Simyacilar bu dönüsümü gerçeklestirmeyi
basari-
yorlar. Oldugumuzdan daha yetkin bir varlik olmaya ça-
listigimiz zaman, çevremizdeki her seyin daha Iyi
oldugu-
nu gösteriyorlar bize.
- Peki, benim Ask'i tanimadigimi niçin
söylüyorsun?
diye sordu günes.
- Çünkü Ask, ne çöl gibi devinimsiz
durmaktan, ne
rüzgâr gibi dünyayi dolasmaktan, ne de senin gibi her
seyi
1 Tevrat'in Tekvin bölümüne (Bap I ve Bap 2) gönderme
yapiliyor. Tevrat'a göre Tann
(Allah, Rab) insani altinci gün yaratti: "Ve Allah dedi:
Suretimizde, benzeyisimize göre
iman yapalim; ve denizin baliklarina, ve göklerin
kirçlarina, ve "g.rlara, ve bütün yer-
yüzüne, ve yerde sürünen her jeye hâkim oltun." (Çev,)'
 
15
1
uzaktan görmekten ibarettir. Ask, Evrenin Ruhu'nu degis-
tiren ve gelistiren güçtür, tik kez .onun içine girdigim za-
man, onun kusursuz oldugunu sandim. Ama daha
sonra
onun, yaratilmis olan her seyin yansimasi oldugunu, onun
da savaslari ve tutkulari oldugunu gördüm. Evrenin Ru-
hu'nu bizler besliyoruz ve üzerinde yasadigimiz dünya, bi-
zim daha iyi ya da daha kötü olmamiza göre, daha iyi ya
da daha kötü olacaktir. Ask'in gücü iste burada ise karisir,
çünkü sevdigimiz zaman, oldugumuzdan daha iyi olmak
isteriz her zaman.
- Peki ne istiyorsun benden? diye sordu günes.
- Benim rüzgâra dönüsmeme yardim et, diye
yanitla-
di delikanli.
- Evren, benim yaratiklarin en bilgini oldugumu
bi-
lir, dedi günes. Ama seni rüzgâra nasil dönüstürecegimi
bilmiyorum.
- Öyleyse kime basvurmaliyim?
 
Günes bir süre sustu. Rüzgâr dinliyor ve bilgisinin
si-
nirsiz oldugunu bütün dünyaya yayiyordu. Bununla bir-
likte, Evrenin Dili'ni konusan delikanlinin elinden kurtu-
lamiyordu günes.
- Her seyi yazan El ile konus, dedi.
Rüzgâr bir mutluluk çigligi atti ve her
'zamankinden
daha güçtü esmeye basladi. Kumlarin üzerine dikilmis ça-
dirlar az sonra yikildilar ve hayvanlar iplerinden, bukagila-
rindan kurtuldular. Kayanin üzerinde insanlar, rüzgârda
sürüklenmemek için birbirlerine sarildilar.
Bunun üzerine delikanli, her seyi yazmis olan El'e
dog-
ru döndü. Ve daha agzini açip tek sözcük söylemeden,
Ev-<
renin sessizlestigini ve hep böyle sessiz kalacagini
hissetti.
Bir sevgi coskusu fiskirdi yüreginden ve aglamaya
bas-
ladi. Simdiye kadar hiç yapmadigi bir duaydi bu, çünkü
sözcûksüz bir yakariydi ve hiçbir sey istemiyordu. Koyun-
larina bir otlak buldugu için sükretmiyordu; daha fazla
kristal satmak için yakarmiyordu; rastladigi kadinin dönü-
 
152
Sunu beklemesini dilemiyordu. Olusan sessizlikte çölün,
rüzgârin ve günesin de El'in yazmis oldugu isaretleri ara-
diklarim, kendi yollarini izlemek ve zümrüt parçasinin
üzerine kazinmis olan seyi anlamak istediklerini anladi.
Bu isaretlerin Yeryüzü'nde ve Uzay'da dagilmis olduklari-
ni, görünüste hiçbir varlik nedenleri ve anlamlan bulun-
madigini; ne çöllerin, ne rüzgârlarin, ne güneslerin ve ne
de insanlarin niçin yaratilmis olduklarini bilmediklerini
biliyordu. Ama El'in bütün bunlar için bir nedeni vardi ve
yalnizca o bu mucizeleri gerçeklestirebilir, okyanuslari
çö-
le ve insanlari rüzgâra dönüstürebilirdi. Çünkü bir yüce
iradenin, Evren'i, dünyanin yaratilisinin altinci gününün
Büyük Yapit'a dönüstügü noktaya götürmüs oldugunu
yalnizca bu El anliyordu.
Ve delikanli Evrenin Ruhu'na daldi ve Evrenin
Ru-
hu'nun, Tanri'nin Ruhu'nun parçasi oldugunu gördü ve
Tanri'nin Ruhu'nun, kendi ruhu oldugunu gördü.
Samyeli o gün daha önce hiç esmemis oldugu gibi
esti.
 
Kusaklar boyu Araplar, rüzgâra dönüsen ve çölün en bü-
yük muharip reislerinin savundugu bir ordugâhi az kalsin
yerle bir eden delikanlinin efsanesini anlattilar.
Samyeli esmez olunca, hepsi delikanlinin
bulundugu
yere gözlerini çevirdiler. Delikanli bulundugu yerde degil-
di; ordugâhin öteki ucunda nöbet tutan, tepeden tirnaga
kumla kapli bir nöbetçinin yaninda duruyordu.
Adamlar büyücülükten müthis korkmuslardi.
Bunun-
la birlikte iki kisi gülümsüyordu: Birincisi Simyaci Idi,
Çünkü gerçek tilmizini bulmustu; ikincisi ise yüce reisti,
çünkü bu tilmiz, Tanri'nin Yüceligini anlamisti.
Ertesi gün reis, Simyaci ve delikanli ile vedalasti
ve
gitmek istedikleri yere kadar kendilerine eslik edecek bir
muhafiz takimi verdi yanlarina.
15
3
BÜTÜN
AKSAMA
BIR GÜN
YOL ALDILAR.
dogru bir Kipti manastirina vardilar. Simyaci, muhafiz ta-
 
kimini geri yolladi ve atindan indi.
- Bundan sonra sen tek basina gideceksin, dedi.
Pira-
mitlere üç saatlik yol kaldi.
- Sükran, dedi delikanli. Bana Evrenin Dili'ni
ögret-
tiniz.
- Çoktandir bilmekte oldugun seyi sana
hatirlatmak-
tan baska bir sey yapmadim.
Simyaci manastirin kapisini çaldi. Siyahlar
giyinmis
bir kesis kapiyi açti. Simyaci ile kesis aralarinda Kip tice
konustular bir süre, sonra Simyaci, delikanliyi Içeri aldi.
- Mutfagi bir süre kullanmama izin vermesini
iste-
dim, dedi.
Birlikte manastirin mutfagina gittiler. Simyaci ates
yak-
ti, kesis biraz kursun getirdi; Simyaci kursunu bir demir
kapta eritti. Kursun iyice sivilasinca, su tuhaf, sari cam
yu-
murtasini çantasindan çikardi. Bir saç kalinliginda bir
kat-
man kazidi ve bunu balmumuna sardiktan sonra
 
içinde kur-
sun eriyigi bulunan kaba atti. Karisim kan rengini aldi.
Sim-
yaci bunun üzerine kabi atesten alarak sogumaya
birakti. Bu
arada, kesisle kabileler savasi hakkinda konusmaya
basladi.
- Bu savas devam eder, dedi kesis.
Kesis kizgindi. Savasin sona ermesini bekleyen
ker-
vanlar, uzun zamandir Al-Jizah'a2 çakili kalmislardi.
- Ama, Allah'in dedigi olur, dedi kesis.
Ktpt ya da Ktpti: Eski Misir halki; monofizit Kipti
kilisesine bagli M itirli hiristiyan;
Misir'111 Araplar taraf.udati fethindim (641) sonra birçok
Kipti müslöman oldugu için
bu devim yalnizca hinit.yan]ar için kullanilmaya
bas.tai.di. (Çev)
2 (Gtzeh, Gmzttt, Gtzsi): Kahiir'yr sekiz kilometre
uzaklikta, üç önemli piramitin (Ke-
ops, Kefren, Mikennos) ve Sfenks'in bulundugu yer.
GfinOmOzde, Kahire ile birletmis,
milyonluk bir yerlej.in. yen. (Çev.)
154
 
- Amin, diye yanitladi Simyaci.
Preparat soguyunca, kesis ve delikanli
hayranlikla
baktilar: Maden, demir kabin iç çeperlerinde katilasmisti,
ama artik kursun degildi. Altin olmustu.
- Ben de bir gün bunu yapmayi ögrenebilecek
miyim
acaba? diye sordu delikanli.
- Bu benim Kisisel Menkibe'm, seninki degil,
diye
yanitladi Simyaci; ama bunun mümkün oldugunu
sana
göstermek istiyordum.
Manastirin kapisma geri döndüler. Simyaci orada
kur-
su dört parçaya böldü.
- Bu sizin, dedi parçalardan birini kesise
vererek.
Seyyahlara karsi gösterdiginiz cömertlik için.
- Benim cömertligimin çok ötesine giden bir
sükran
ifadesi, dedi kesis.
- Böyle konusmayiniz. Hayat söylediklerinizi
duya-
 
bilir ve gelecek sefere daha azim verebilir.
Sonra delikanlinin yanina geldi Simyaci.
- Bu da senin. Muhariplerin reisinin elinde kalan
alti-
ninin karsiligi olarak.
Delikanli, Simyaci'nm verdigi çitinin kendi
altinindan
daha fazla oldugunu söyleyecekti ki onun, biraz önce
kesi-
se söylediklerini animsadi ve hiçbir sey söylemedi.
- Bu da benim, dedi Simyaci. Çölü geçerek geri
dön-
mek zorundayim ve kabileler arasindaki savas hâlâ
devam
ediyor.
Simyaci dördüncü parçayi da kesise verdi.
- Bu parça da bu çocuk için. Ihtiyaci olacak
olursa.
- Ama ben hazinemi arayacagim, dedi
delikanli. Sim-
dI çok yaklastim.
- Eminim ki bulacaksin, dedi Simyaci.
- Peki bu ikinci parçayi neden veriyorsunuz?
- Çünkü, yolculugun sirasinda kazandigin
paralari
iki kez yitirdin: Birini hirsiz, ötekini muhariplerin reisi al-
 
di. Ben, ülkesinin atasözlerine inwan yasli ve bosinançli
bir Arap'im: 'Bir kere olan bir daha asla tekrarlamaz. Am-
15
5
ma ve lâkin iki kere olan mutlaka üçüncü defa da olacak-
tir.'
Atlarina bindiler.
- Düsler hakkinda sana bir hikâye anlatmak
istiyor-
dum, dedi Simyaci.
Delikanli atini yaklastirdi.
- Eski Roma'da, Imparator Tiberius zamaninda
çok
iyi yürekli bir adam yasiyormus, adamin iki oglu varmis:
Ogullarindan biri askere alinmis ve Imparatorlugun en
uzak eyaletlerinden birine gönderilmis. Öteki ogul bir sa-
irmis ve yazdigi güzel siirlerle Roma'yi büyülüyörmüs.
Baba bir gece bir düs görmüs. Bir melek görünüp
ogullarindan birinin sözlerinin ünlenecegini ve bütün dün-
yada gelecek kusaklar tarafindan tekrarlanacagini söyle-
 
mis. Hayat kendisine karsi cömert davrandigi ve bütün
ba-
balarin içini gururla dolduracak bazi seyler kendisine
zahir
oldugu için yasli adam sevinç g :yaslari içinde uyanmis.
Kisa bir süre sonra bir arabanin tekerleri altinda
kalip
ezilmek üzere olan bir çocugu kurtarirken ölmüs yasli
adam. Bir ömür boyu onurlu ve dürüst davranmis oldugu
için de dogruca cennete gitmis ve orada da düsüne giren
melege rastlamis.
"Iyi bir insandin,' demis ona melek. 'Sevgi içinde
yasa-
din ve onurlu bir sekilde öldün. Bugün herhangi bir dilegi-
ni yerine getirebilirim.'
"Hayat d >ana karsi iyi davrandi,* diye yanitlamis
yasli adam. "Düsüme girdigin zaman, bütün çabalarimin
aklanmis oldugunu anladim. Çünkü oglumun siirleri
gele-
cek yüzyillarda insanlarin belleginde kalacaklar. Kendim
için herhangi bir dilegim yok; ama çocukken baktigi, deli-
kanliyken egittigi evladinin ünlenmesinden her baba
gurur
duyar. Uzak gelecekte, oglumun sözlerini duymak ister-
dim.'
Melek, ihtiyarin omzuna dokunmus ve ikisi
 
birlikte
bir uzak gelecege gitmisler. Karsilarina uçsuz bucaksiz
bir
156
meydan çikmis ve bu meydanda insanlar garip bir dil ko-
nusuyorlarmis.
Yasli adam sevinçten aghyormus.
"Oglumun siirlerinin güzel ve ölümsüz oldugunu
bili-
yordum/ demis melege. 'Bu insanlarin oglumun siirlerin-
den hangisini okuduklarini söyler misiniz bana?'
Melek, bunun üzerine adama kibar bir sekilde
yaklas-
mis ve birlikte, o büyük alandaki siralardan birine otur-
muslar.
"Sair oglunun siirleri, Roma'da halk tarafindan çok
se-
viliyordu,' demis melek. "Herkes bu siirleri sevip haz ali-
yordu. Ama Tiberius döneminden sonra unutuldu bu siir-
ler. Bu insanlarin tekrarladigi sözler öteki oglunun, aske-
rin sözleri.*
Ihtiyar, Melege sasirarak bakmis.
 
"Oglun askerlik hizmeti için uzak bir eyalete gitmis
ve orada yüzbasi olmustu. O da iyi ve dürüst bir insandi.
Bir aksam hizmetkârlarindan biri hastalandi ve ölümün
esigine geldi. Oglun bu sirada, hastalari iyilestiren bir ha-
hamdan söz edildigini duymus ve günlerce onu aramis.
Ül-
keyi dolasirken, aradigi kisinin Tanri'mn oglu oldugunu
ögrenmis. Onun tarafindan iyilestirilmis baska insanlara
rastlamis ve onun düsüncelerini ögrenmis ve bir Romali
yüzbasi olarak onun dinini kabul etmis. Sonunda bir sa-
bah Haham'm yanma varmis.
"Ona hizmetkârlarindan birinin hastalandigini
anlat-
mis. Ve Haham onunla birlikte evine gitmeye hazir oldu-
gunu bildirmis. Ama yüzbasi bir inanç sahibi oldugu için,
çevrede bulunan insanlar ayaga kalkarken, Hahamin göz-
lerinin içine bakinca, gerçekten de Tanri'nin Oglu'nun
huzurunda bulundugunu anlamis.
*Bu sözler senin oglunun sözleri,' demis Melek
yasli
adama. O sirada Hahama söyledigi ve bir daha
unutulma-,
yan sözler: Ya Rab, benim degerim yok ki damin altina
gire-
 
sin; fakat ancak bir söz söyle, hizmetçim iyI olur.y
Simyaci atini sürdü.
- Kim ve ne olursa olsun, dedi, yeryüzünde her
in-
san, her zaman, dünya tarihinde basrolü oynar. Ve dogal
olarak o bilmez bunu.
Delikanli gülümsedi. Hayatin, bir çoban için bu
kadar
önemli olabilecegini hiç düsünmemisti.
- Elveda, dedi Simyaci.
- Elveda, diye yanitladi delikanli.
158
YÜREGININ
SÖYLEDIKLERINI
DIKKATLE
dinlemeye çalisarak, iki buçuk saat çölde yol aldi.
Hazine-
sinin gizli oldugu yeri ona yüregi söyleyecekti.
"Hazinen neredeyse yüregin de orada olücik,"
demisti
Simyaci.
Ama yüregi baska seyler anlatip duruyordu. Iki
kez
gördügü bir düsün izinden gitmek için koyunlarindan ay-
 
rilan bir çobanin öyküsünü gururla anlatiyordu. Kisisel
Menkibe'den, ayni seyi yapmis, uzak topraklan ya da ka-
dinlari aramaya çikmis, çaginin insanlariyla, onlarin dü-
sünceleri ve önyargilariyla çarpismis insanlardan söz
edi-
yordu. Yol boyunca, bulgulardan, kitaplardan, büyük kar-
gasalardan söz etti.
Bir kumula tirmanmaya hazirlanirken iste tam o
an-
da, yüregi kulagina fisildadi: "Aglayacagin yere iyi dikkat
et; çünkü ben oradayim ve hazinen de oradadir."
Kumulu agir agir tirmanmaya basladi. Yildizlarla
dolu
gökyüzü yeniden dolunayla aydinlanmisti: Simyaci ile bir-
likte tam bir ay çölde yolculuk yapmislardi. Ayisigi, ku-
mulu da aydinlatiyordu,* yarattigi gölge oyunu, çöle
dalgali
bir deniz görünümü veriyor ve delikanliya, atinin dizgin-
lerini birakip Simyaciya, onun bekledigi isareti verdigi gü-
nü animsatiyordu. Ayisigi, çölün sessizligini sariyor ve
ha-
zinelerini arayan insanlarin yolunu aydinlatiyordu.
Birkaç dakika sonra kumulun tepesine ulasinca
yüregi
hopladi. Dolunay ve çölün beyazliginin aydinlattigi Pira-
mitler bütün görkemiyle karsisinda yükseliyorlardi.
 
Dizüstü düsüp agladi. Kisisel Menkibe'sine
inanmis
oldugu, bir gün bir krala, daha sonra da bir tüccara, bir
In-
giliz'e, bir Simyaciya rastladigi için Tanri'ya sükrediyor-
15
9
du. Ve hepsinden önemlisi, Ask'in, bir erkegi Kisisel Men-
kibe'sinden asla uzaklastiramadigini kendisine anlatan
bir
Çöl kadinina rastlamis oldugu için Tanri'ya sükrediyordu.
Piramitlerin geçmis yüzyillari, asagida,
ayakuçlarmda
duran insani yukaridan seyrediyorlardi. Isteseydi, simdi
Vaha'ya geri dönüp Fatima ile evlenebilir ve basit bir ko-
yun çobani olarak yasardi. Çünkü Evrenin Dili'ni bilmesi-
ne ve kursunu altina çevirmeyi bilmesine karsin, çölde
ya-
siyordu Simyaci. Bilim ve sanatini kimseye kanitlamak
zo-
runda degildi. Kisisel Menkibe'sine dogru yol alirken, bil-
 
mesi gereken her seyi ögrenmis ve yasamayi hayal ettigi
her seyi yasamisti.
Ama iste hazinesine ulasmisti ve bir girisim,
ancak
amacina ulastiginda sona erebilirdi. Kumulun tepesinde
ag-
lamisti. Yere bakti, gözyaslarinin düstügü yerde bir bok-
böcegi dolasiyordu. Çölde yasadigi süre içinde
bokböcek-
lerinin, Misir'da Tanri'nin simgesi sayildiklarini ögrenmis-
ti.
Bu da bir isaretti. Bunun üzerine Billûriye
Tüccarini
animsayarak kumlari kazmaya koyuldu: Bir ömür boyu
taslari üst üste yigsa da hiç kimse bahçesine piramit
dikme-
yi basaramazdi.
Belirtilen yeri bütün gece kazdi, ama hiçbir sey
bula-
madi. Piramitlerin tepesinden onu seyrediyordu yüzyillar.
Ama o vazgeçmiyordu. Kaziyordu, kazdigi kumlan
çuku-
ra geri yollayan rüzgâra karsi savasarak durmadan
kaziyor-
du. Kollan yorulmustu, ellerinde yaralar açilmisti, ama
 
yüregine inanci sürüyordu. Ve yüregi ona gözyaslarinin
düstügü yeri kazmasini söylemisti.
Birkaç tasi yerinden sökmeye çalisirken, birden
ayak
sesleri duydu. Birkaç adam gelmisti. Ayisigi arkadan vur-
dugu için ne yüzlerini, ne de gözlerini görebiliyordu.
- Ne yapiyorsun orada? diye sordu gelenlerden
biri.
Delikanli yanitlamadi. Ama korkmustu. Simdi
top-
raktan bir hazine çikarmasi gerekiyordu, bu nedenden
do-
lay, korkmustu.
160
- Biz savas mui reci I eriyiz, dedi bir baskasi.
Oraya ne
sakladigini bilmemiz gerekiyor Para gerekli bize.
- Bir sey gizlemiyorum, diye yanitladi delikanli.
Ama adamlardan biri kolundan tutup çukurdan
çikar-
di onu Bir baskasi üzerini aramaya koyuldu. Ve
sonunda
 
reb irideki ait!n parçami buUular.
- Altini var, dedi saldirganlardan biri,
Ayisigi, üzerini arayan adamin yüzünü aydinlatti
ve
bu gözlerde ölümü gördü delikanli.
- Topraga bâ$ka altin saklamis olmali, dedi bir
baska-
si.
Bunun üzerine topragi kazmaya zorladilar onu.
So-
nuç olarak hiçbir sey bulamadigi için dövmeye basladilar
delikanliyi. Günesin ilk isiklari belirinceye kadar uzun
uzun dövdüler onu. Giysileri lime lime olmustu, ölümün
yaklastigini hissediyordu.
"Oleceksen, para r"e ise yarar? Paranin insani
ölüm-
den kurtardigi pek az görülmüstür," Böyle demisti Simya-
ci,
Ve yedigi yumruklarla sismis, yarali agziyla, Misir
Pi-
ramitlerinin yakinlarina gömülmüs hazineyi iki kez dü-
sünde gördügünü anlatti saldirganlara.
Reisleri oldugu izlenimi uyandiran adam uzun
süre
dûjündü. Sonra adamlarindan biriyle konustu.
- Adami birakabiliriz. Baska bir seyi yok. Bu
 
altini
da çalmis olmali.
Delikanli yüzüstü kuma kapaklandi. Haydutlarin
re-
isi arkadaslarina bakiyordu. Ama delikanlinin gözleri Pra-
mitîerin bulundugu yöne bakiyordu.
- Haydi gidelim, dedi haydutlarin reisi
arkadaslarina.
Sonra delikanliya dönüp:
- Ölmeyeceksin, dedi. Yasayacaksin ve
inhanin bu
kadar budala olmaya hakki olmadigini da ögreneceksin.
Simdi senin bulundugun yerde, bundan iki yil kadar önce,
üst üste ayni düsü gördüm. Düsümde Ispanya'ya
gitmem"
çobanlarin koyuniariyla birlikte içinde uyuduklari, ayin
Simyaci
Î6Ü/31
esyalarinin konuldugu, yerde büyümüs bir firavuninciri
bulunan yikik bir köy kilisesi aramam gerektigini görü-
yordum; ve bu firavunincirinin dibini kazarsam gizli bir
hazine bulacakmisim. Ama sadece ayni düsü iki kez
gör-
 
dügüm için çölü geçecek kadar budala degilim ben.
Sonra yürüyüp gitti.
Delikanli güçlükle dogruldu ve bir kez daha
Piramit-
lere bakti. Piramitler ona gülümsediler ve o da yüregi ne-
seyle dolu gülümsedi onlara.
Hazinesini bulmustu.
Sondeyis
DELIKANLININ
AKSAM
ADI SANTIAGO
IDI.
olmak üzereyken, terk edilmis küçük kiliseye geldi. Ayin
esyalarinin konuldugu yerde büyümüs bir firavuninciri
vardi hâlâ ve yari yikik çatisindan hâlâ yildizlar görülebili-
yordu. Birinde buraya koyunlariyla birlikte gelmis ve düs
görmesiüJn disinda sakin bir gece geçirmis oldugunu
anim-
sadi.
Simdi yaninda sürüsi yoktu. Ama elinde bir kürek
vardi.
Uzun süre gökyüzüne bakti. Sonra heybesinden
bir
sarap sisesi çikardi ve sarap içti. Çölde yildizlara bakip,
 
Simyaci ile sarap içtigi günü animsadi. Geçtigi bütün
yolla-
ri ve Tanri'nm kendisine hazinenin bulundugu yeri göster-
mek için seçtigi tuhaf yöntemi düsündü. Üst üste gördügü
düslere inanmasaydi, Çingeneye, krala, hirsiza rastîama-
saydi... "Dogrusu uzun bir liste; ama yol boyunca isaretler
vardi ve yanilmam olanaksizdi/ diye düsündü.
Farkina varmadan uykuya daldi. Uyandiginda
günes
çoktan yükselmisti. Hemen firavunincirinin dibini kazma-
ya basladi. 'Yasli büyücü/ dedi kendi kendine, *her seyi
bal gibi biliyordun. Bu kiliseye geri dönebilmem için biraz
altin bile biraktin.' Paçavralar içinde geri döndügümü gö-
rünce katila katila güldü kesis. 'Sanki bunlardan
esirgeye-
mez miydin beni?'
Rüzgârin kendisini yanitladigini duydu: "Hayir.
Sana
bunu söyleseydim, Piramitleri görmeyecektin. Piramitler
;ok güzel, öyle degil mi sence?"
Simyacinin sesiydi bu. Gülümsedi ve kazmaya
koyul-
lu. Yarim saat sonra sert bir seye çarpti kürek. Bir saat
onra önünde eski Ispanyol altin parasiyla dolu bir
sandik
 
16
5
vardi. Ayrica degerli taslar, kirmizi ve beyaz tüylerle
süslü
altin maskeler, pirlanta islemeli degerli taslardan yapilmis
putlar vardi. Ülkenin uzun süredir artik animsamadigi ve
fatihin/çocuklarina ve torunlarina anlatmayi unuttugu bîr
fethin kalintilari.
Heybesinden Urim ile Tummim'i çikardi. Taslari
an-
cak bir kez kullanmisti, bir sabah, bir çarsida. Hayatinda
ve yolu üzerinde bir yigin isaretler vardi.
Urim ile Tummim'i altin sandigina koydu. Bir
daha
hiç rastlamadigi yasli krali animsattiklari için bu iki tas da
hazinesinln parçasiydilar.
'Gerçekten kendi kisisel Menkibe'sini yasayan
kimseye
karsi hayat cömerttir,' diye dusundu.
Ve bunun üzerine Tarifa'ya gitmesi ve butun
bunla-
rin onda birini Çingene kadina vermesi gerektigini anim-
 
sadi. 'Çingeneler nasil da kurnaz oluyorlar!* dedi kendi
kendine. 'Belki de çok yolculuk ettikleri için.'
Derken rüzgâr esmeye basladi. Gündogusuydu
esen,
Afrika'dan gelen rüzgâr. Ne çölün kokusunu, ne de Mag-
riplilerin istila tehditini getirmisti.
Bunun yerine çok iyi tanidigi bir kokuyu ve
usulca
gelip dudaklarina konan bir öpücügün miriltisini getiri-
yordu.
Gülümsedi. Ilk kez böyle bir sey yapiyordu genç
kiz.
- Geliyorum Fatima, dedi. Geliyorum.
166